Politura
Politura – spirytusowy roztwór szelaku używany w meblarstwie do wykańczania powierzchni drewna. Technika wykańczania powierzchni zwana politurowaniem znana jest od XVII w. W Polsce ten rodzaj wykończenia rozpowszechnił się w latach 20. i 30. XIX w.
Nie występuje jedna receptura na sporządzenie politury. Stolarze używają kilku stężeń (3–4) politury do całkowitego wykończenia powierzchni (10-40%)[1] – od najmocniejszej w początkowej fazie tzw. zacierania porów drewna, po najsłabszą w ostatnich etapach politurowania[2].
Politura szelakowa jest powłoką transparentną, nałożona na drewno eksponuje usłojenie i naturalną jego barwę[2]. Zaletą takiej politury jest odwracalność procesu politurowania, można usunąć warstwę politury i ponownie ją nałożyć. Wadą zaś jest jej wrażliwość na wodę, alkohol i wysoką temperaturę[2], w związku z tym powierzchnie politurowane wymagają stosowania podkładek zabezpieczających blaty przed gorącymi czy wilgotnymi naczyniami[3]. Politury mają różne odcienie: bezbarwny, cytrynowy, pomarańczowy bądź rubinowy[3].
Do politurowania oprócz szelaku naturalnego stosowane są termoplastyczne niemodyfikowane żywice syntetyczne w spirytusie[1]. Politura nitrocelulozowa jest politurą szelakową z dodatkiem lakieru nitrocelulozowego, która jest twardsza, bardziej trwała i odporniejsza na działanie wody[2]. Do politury szelakowej i nitrocelulozowej dodawany bywa środek matujący uzyskując tzw. matyny, które dają pokrycie o jedwabistym połysku[1]. Do politury dodaje się czasem barwnik np. do czarnej politury oczyszczoną sadzę angielską, nigrozynę lub bejcę anilinową[4].
Powierzchnia przeznaczona do politurowania powinna być równa i pozbawiona wszelkich fałd czy wgięć. Politurę nanosi się na powierzchnię tamponem wełnianym owiniętym w czystą lnianą lub bawełnianą szmatkę lub watą owiniętą bawełnianą[2][3] albo jedwabną szmatką. Nasycenie tamponu politurą reguluje się w zależności od chłonności podłoża i grubości nałożonej już warstwy. Pory drewna i mniejsze nierówności zaciera się sproszkowanym drobno pumeksem wymieszanym z politurą[2] lub posypuje się powierzchnię sproszkowanym pumeksem i wciera nasączonym politurą tamponem[3].
Tampon należy prowadzić równomiernie, niezbyt szybko, wykonując ruchy okrężne i ósemkowe[3]. Pracuje się na całej powierzchni jednakowo, nie zatrzymując się, gdyż można odwarstwić nałożone już warstwy. Aby tego uniknąć, w trakcie politurowania dla lepszego poślizgu można na tampon dodać krople oleju lnianego[2] lub wazeliny. Czynność powtarza się wielokrotnie, z kilkugodzinnymi (dla wyschnięcia)[5] przerwami (nakłada się kilka warstw politury o tym samym stężeniu). Ostatnie warstwy politury mają niższe stężenie i zaprzestaje się używania oleju. Końcowym etapem politurowania powinno być przetarcie powierzchni tamponem nasyconym czystym alkoholem[2]. Po wytrawieniu resztek oleju i wypolerowaniu powierzchnia przedmiotu powinna być błyszcząca.
Bardziej błyszcząca jest politura w stylu francuskim, angielska jest cieńsza i mniej błyszcząca.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Nowa encyklopedia PWN. T. 4. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996, s.962, ISBN 83-01-11967-5.
- ↑ a b c d e f g h Politura i sztuka politurowania. starychmebliczar.pl. [dostęp 2022-12-28].
- ↑ a b c d e Lakier do drewna czy politura? - co wybrać przy renowacji mebli?. vidaron.pl. [dostęp 2022-12-28].
- ↑ Szelak i politura. starychmebliczar.pl. [dostęp 2022-12-28].
- ↑ Sztuka świata. Słownik terminów L-Ż. T. 18. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2013, s. 136, ISBN 978-83-213-4726-4.