Proces fonetyczny

Proces fonetyczny (zjawisko fonetyczne) – zmiana języka w zakresie fonetyki. Wyróżnia się procesy zależne od pozycji i niezależne. Jedną z przyczyn procesów fonetycznych może być wpływ podłoża językowego (substratu językowego) na superstrat językowy.

Podstawowe zależne

• upodobnienie (asymilacja)
• odpodobnienie (dysymilacja)
• przestawka (metateza)

Zmiękczenie i pokrewne

• zmiękczenie (palatalizacja)
  • jotyzacja
• depalatalizacja
• asybilacja
• labializacja
• delabializacja
• udziąsłowienie

Powstawanie głosek

• epenteza
• proteza
  • prejotacja
  • prelabializacja

Zanik głosek

• synkopa
• apokopa
  • zanik końcowej spółgłoski
• afereza
• uproszczenie grup spółgłoskowych
• kontrakcja
• elizja

Związane z dźwięcznością

• udźwięcznienie (sonoryzacja)
• ubezdźwięcznienie (desonoryzacja)

Związane z dwugłoskami

• monoftongizacja
• dyftongizacja

Związane z iloczasem

• zanik iloczasu
• zwężenie samogłosek nieakcentowanych
• wzdłużenie zastępcze
• skracanie samogłoski przed samogłoską
• skrócenie samogłosek w wygłosie

Inne

• przegłos
• rotacyzm
• itacyzm
• przesuwka spółgłoskowa
• mazurzenie
• wałczenie