Ragtime
Ragtime – forma muzyczna wywodząca się z formy tanecznej[3]. Metrum parzyste 2/4 (z wyjątkami), tempo umiarkowane, rytm złożony i kunsztowny, silnie synkopowany[3] (stąd nazwa pochodząca od angielskich słów ragged time – poszarpane metrum[4]), z jednostajnym, zazwyczaj ósemkowym akompaniamentem w partii basowej[3] (faktura homofoniczna).
| Pochodzenie |
blues, muzyka poważna, walk-around[1], cake-walk[1], marsz[1], polka[1], kadryl[1], wodewil, muzyka taneczna |
|---|---|
| Czas i miejsce powstania | |
| Instrumenty |
fortepian, pianino, pianola, gitara klasyczna, gitara akustyczna[2], gitara 12-sto strunowa[2] |
| Największa popularność |
koniec XIX wieku, początek i pierwsza dekada XX wieku |
| Gatunki pokrewne | |
| Podgatunki | |
| dixieland[1], jazz nowoorleański | |
| Style regionalne | |
| Nowy Orlean[1], Sedalia[1], St. Louis[1], Nowy Jork[1] | |
| Inne tematy | |
| ragtime bands[1] | |
Ragtime do poziomu muzyki wyniósł afroamerykański kompozytor i pianista Scott Joplin. Ragtime standardowo był grany na solowym instrumencie klawiszowym (pianino, fortepian[3], pianola) i z tymi instrumentami najczęściej jest utożsamiany, jednak Big Bandy w takich ośrodkach jak Nowy Orlean i Nowy Jork, powstały właśnie na tej formie muzycznej.
Ragtime również powiązany jest z bluesem, można go grać na gitarze. Wielu bluesmanów łączyło swą muzykę z właśnie ragtimem. Przykładem fuzji bluesa i ragtime jest Blind Willie McTell i jego utwór „Georgia Rag”[5].
Wybrane ragtime’y
edytuj- Scott Joplin – The Ragtime Dance[6] na fortepian, Ragtime Waltz[7] na fortepian, School of Ragtime[6], Maple Leaf Rag[3], The Entertainer[3], Gladiolus Rag 1907[8], Original Rags 1899[6] i wiele innych.
- Igor Strawinski – Ragtime na 11 instrumentów 1918[3], Piano Rag-Music 1919[3]
- Blind Willie McTell – Georgia Rag 1931[5]
- Lucian Porter Gibson – Jinx Rag 1911[9], Cactus Rag 1915[9]
- Jelly Roll Morton – King Porter Stomp 1923[10], Maple Leaf Stomp (interpretacja kompozycji Scotta Joplina) 1938[11]
- Eubie Blake – Charleston Rag 1903[12], The Chevy Chase 1914[13]
- James Scott – Frog Legs Rag 1906[14], Kansas City Rag 1907[14], Ragtime Oriole 1911[14],Pegasus Rag 1920[14]
- James Reese Europe – Castle House Rag 1914[15]
Przedstawiciele
edytujPoniżej wymieniono najbardziej znanych kompozytorów muzyki ragtime, wraz z reprezentowanymi przez nich odmianami regionalnymi tego stylu:
- Scott Joplin[3](Sedalia[3], St. Louis[3])
- Tom Turpin[3](Sedalia[3], St. Louis[3])
- Artie Mathews[3](Sedalia[3], St. Louis[3])
- Louis Chauvin[3](Sedalia[3], St. Louis[3])
- Jelly Roll Morton[3](Nowy Orlean[3])
- Tony Jackson[3](Nowy Orlean[3])
- Eubie Blake[3](Nowy Jork[3])
- "Luckey" Roberts[3](Nowy Jork[3])
- James Price Johnson[3](Nowy Jork[3])
- Blind Willie McTell[5]
- James Scott[16]
- James Reese Europe[17]
- Lucian Porter Gibson[9]
Kompozytorzy, odnoszący się do stylu ragtime:
James Scott, „Grace and Beauty” (1909) |
Pierwszy hit Jamesa Scotta, „Frog Legs Rag” (1906) |
Scott Joplin, „Maple Leaf Rag” (1899) |
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l m Ragtime. rmfclassic.pl. [dostęp 2020-07-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-28)]. (pol.).
- ↑ a b Henry Russell: Ikony bluesa i soul. 2013. (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae RAGTIME - Encyklopedia Muzyki - RMF Classic [online], www.rmfclassic.pl [dostęp 2020-10-07] [zarchiwizowane z adresu 2020-09-28].
- ↑ Joachim Ernst Berendt: Wszystko o jazzie. Od Nowego Orleanu do jazz-rocka. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1991, s. 20. ISBN 83-224-0411-5.
- ↑ a b c Henry Russell, Ikony bluesa i soul, 2003.
- ↑ a b c Scott Joplin [online], RagPiano.com [dostęp 2020-10-27] (ang.).
- ↑ Znajdź piosenki, utwory i inną muzykę Scott Joplin [online], Last.fm [dostęp 2020-10-29] (pol.).
- ↑ Gladiolus Rag [online], Library of Congress, Washington, D.C. 20540 USA [dostęp 2020-10-27].
- ↑ a b c Lucian Porter Gibson (Aug. 8, 1890 - Aug. 28, 1959) [online], rec.music.ragtime.narkive.com [dostęp 2020-10-25].
- ↑ John Goodman, Jelly Roll Morton – “King Porter Stomp” (Track of the Day) [online], North Shore News [dostęp 2020-10-25].
- ↑ RagPiano.com - Jelly Roll Morton Compositions [online], RagPiano.com [dostęp 2020-10-27] (ang.).
- ↑ James Hubert "Eubie" Blake [online], RagPiano.com [dostęp 2020-10-25] (ang.).
- ↑ The Chevy Chase [online], ragpiano.com [dostęp 2020-10-25].
- ↑ a b c d On the Pike with the Rags of James Scott by Ted Tjaden [online], www.ragtimepiano.ca [dostęp 2020-10-25].
- ↑ Jazzbows Music: Jazzbows.com [online], jazzbows.com [dostęp 2020-10-25].
- ↑ James Sylvester Scott [online], RagPiano.com [dostęp 2020-10-07] (ang.).
- ↑ James Reese Europe, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-10-06] (ang.).