Robert Aldrich
Robert Aldrich (ur. 9 sierpnia 1918 w Cranston, zm. 5 grudnia 1983 w Los Angeles) – amerykański reżyser, scenarzysta i producent filmowy[1], który przeszedł do historii kina takimi filmami jak: Ostatnia walka Apacza (1954), Vera Cruz (1954), Ostatni zachód słońca (1961), Co się zdarzyło Baby Jane? (1962) i Parszywa dwunastka (1967).
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Zawód | |
Lata aktywności |
1953–1981 |
Życiorys
edytujUrodził się w Cranston (Rhode Island), jako syn Edwarda Burgessa Aldricha, czołowego wydawcy gazet i republikańskiego polityka z Rhode Island oraz Lory Lawson. Jego dziadkiem był Nelson Wilmarth Aldrich, milioner i wpływowy Amerykanin, senator. Jego ciotka Abby Greene Aldrich (Abby Aldrich Rockefeller) wyszła za Johna D. Rockefellera Jr. i była matką ich sześciorga dzieci. Był krewnym rodziny Rockefellerów. Aldrich uczęszczał do macierzystej uczelni ojca, Moses Brown School w Providence, gdzie wyróżniał się uprawiając piłkę nożną i lekkoatletykę oraz został wybrany przewodniczącym ostatniej klasy. Później podjął studia ekonomiczne na University of Virginia, który opuścił po 4 latach, bez uzyskania dyplomu w 1941 r. Mimo że jego ojciec był znany z działalności wydawniczej i politycznej oraz angażował się w przedsięwzięcia bankowe i inwestycyjne Aldrich-Rockefeller, Aldrich zwrócił się do swojego wuja Winthropa Aldricha, który miał zainteresowania i znajomości filmowe w Hollywood, prosząc go o wprowadzenie do showbiznesu[2].
Był wnukiem senatora Nelsona W. Aldricha. Od 1941 r. pracował w wytwórni RKO Pictures. Zaczynał jako asystent takich reżyserów jak: Jean Renoir, William A. Wellman, Lewis Milestone, Joseph Losey czy Charles Chaplin. Jako samodzielny reżyser debiutował przy realizacji seriali telewizyjnych na początku lat 50. Swój pierwszy film, Big Leaguer, wyreżyserował w 1953 r.
Był dwukrotnie żonaty. Z pierwszego małżeństwa miał czworo dzieci. Został pochowany na cmentarzu Forest Lawn Memorial Park (Hollywood Hills).
Nagrody
edytujZdobywca Srebrnego Lwa na 16. MFF w Wenecji za film Wielki nóż (1955) oraz Nagrody Pasinettiego na 17. MFF w Wenecji za film Atak (1956). Laureat Srebrnego Niedźwiedzia dla najlepszego reżysera na 6. MFF w Berlinie za film Jesienne liście (1956).
Wybrana filmografia
edytujReżyser
edytuj- Ostatnia walka Apacza (1954)
- Vera Cruz (1954)
- Śmiertelny pocałunek (1955)
- Wielki nóż (1955)
- Jesienne liście (1956)
- Atak (1956)
- Gniewne wzgórza (1959)
- Ostatni zachód słońca (1961)
- Co się zdarzyło Baby Jane? (1962)
- Ostatnie dni Sodomy i Gomory (1962)
- Czworo z Teksasu (1963)
- Nie płacz, Charlotto (1964)
- Start Feniksa (1965)
- Parszywa dwunastka (1967)
- Spóźniony bohater (1970)
- Ucieczka Ulzany (1972)
- Władca północy (1973)
- Najdłuższy jard (1974)
- Pigalak (1975)
- Ostatni promień blasku (1977)
- Frisco Kid (1979)
- Damy na ringu (1981)
Przypisy
edytuj- ↑ Robert Aldrich. [w:] AllMovie [on-line]. [dostęp 2023-11-03].
- ↑ Edwin T. Arnold , Aldrich, Robert Burgess (09 August 1918–05 December 1983), filmmaker, American National Biography Online, Oxford University Press, luty 2000, DOI: 10.1093/anb/9780198606697.article.1801317 [dostęp 2022-02-26] .
Bibliografia
edytuj- Rafał Syska, Robert Aldrich, [w:] Słownik filmu pod red. R. Syski, Kraków 2005, s. 199-200.
Linki zewnętrzne
edytuj- Robert Aldrich w bazie IMDb (ang.)
- Robert Aldrich w bazie Filmweb
- ISNI: 000000012276873X
- VIAF: 15032507
- LCCN: n79012888
- GND: 119406659
- NDL: 001128571
- LIBRIS: 75kmg1dr3fhvz8r
- BnF: 14653105h
- SUDOC: 027991326
- SBN: DDSV102272
- NKC: jn20000600106
- BNE: XX830492
- NTA: 071807926
- CiNii: DA1352333X
- PLWABN: 9810666953605606
- NUKAT: n2010117089
- J9U: 987007459932605171
- CONOR: 25239907
- KRNLK: KAC201201926