Royal Society
The Royal Society of London for Improving Natural Knowledge[1] (pol. Królewskie Towarzystwo w Londynie dla Rozszerzania Wiedzy o Przyrodzie[2]) popularnie nazywane The Royal Society[1], pol. Towarzystwo Królewskie, w Londynie[2] – brytyjskie towarzystwo naukowe pełniące funkcję brytyjskiej akademii nauk. Skupia przedstawicieli nauk matematycznych i przyrodniczych, liczy 1600 członków, w tym 80 laureatów Nagrody Nobla (stan na rok 2019).
 Herb Royal Society | |
| Nullius in verba | |
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba | |
| Data założenia |
28 listopada 1660 |
| Profil działalności |
naukowy |
| Prezes | |
| Członkowie |
1600 |
Położenie na mapie Wielkiego Londynu  | |
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii  | |
Położenie na mapie Anglii  | |
| 51°30′22″N 0°07′56″W/51,506111 -0,132222 | |
| Strona internetowa | |
Historia
edytuj28 listopada 1660 roku 12 uczonych spotkało się po wykładzie Christophera Wrena (1632–1723) w Gresham College i postanowiło założyć towarzystwo na rzecz promocji eksperymentalnego nauczania fizyki i matematyki[1]. Wśród założycieli byli m.in. chemik i fizyk Robert Boyle (1627–1691) i biskup John Wilkins (1614–1672)[1]. W roku 1662 Karol II wydał akt prawny konstytuujący tę instytucję, który został uzupełniony w 1663 roku[1]. Nazwa The Royal Society była po raz pierwszy wzmiankowana w 1661 roku; w drugim akcie prawnym z 1663 roku towarzystwo nazywane jest The Royal Society of London for Improving Natural Knowledge[3].
Towarzystwo bywa czasem mylnie uważane za pierwsze w świecie towarzystwo naukowe – w 1652 roku została założona Niemiecka Akademia Przyrodników Leopoldina (niem. Deutsche Akademie der Naturforscher Leopoldina)[a], a jeszcze wcześniej, w 1635 roku, powstała Akademia Francuska. Encyklopedia Britannica podaje, że Towarzystwo Królewskie było pierwszym w świecie narodowym towarzystwem naukowym[1].
Towarzystwo odegrało dużą rolę w rozwoju nauk przyrodniczych od XVII do XIX wieku. W 1665 roku Towarzystwo opublikowało dzieło Micrographia Roberta Hooke'a (1635–1703) z ilustracjami powstałymi na podstawie obrazów widzianych pod mikroskopem[3]. W 1687 roku wydało Principia Mathematica Isaaca Newtona (1643–1727)[3].
Od 1665 roku Towarzystwo wydaje czasopismo naukowe Philosophical Transactions – najstarsze pismo naukowe na świecie wydawane bez przerwy[1], które wprowadziło m.in. pojęcie recenzji naukowej[3]. Od 1832 roku Towarzystwo wydaje również przeglądowo-sprawozdawcze Proceedings of the Royal Society.
Siedziba towarzystwa mieści się w City of Westminster w okolicy królewskiego Buckingham Palace. Dewizą jest Nullius in verba (łac. Nikomu na słowo – w domyśle: wierzyć)[3].
Nagrody
edytujOd 1736 roku Towarzystwo przyznaje Medal Copleya za „wybitne osiągnięcia w dziedzinie badań w każdej gałęzi nauki, i na przemian nauk fizycznych oraz nauk biologicznych”[3][6]. Inne nagrody Towarzystwa to m.in.:
- Royal Medal (różne nauki przyrodnicze i stosowane),
- Hughes Medal (fizyka i technika),
- Medal Rumforda (fizyka i chemia),
- Medal Sylvestera (matematyka),
- Medal Darwina (biologia).
Członkostwo
edytujTowarzystwo liczy 1600 członków, w tym 80 laureatów Nagrody Nobla (stan na rok 2019)[7]
Znanymi Polakami wśród jego zagranicznych członków byli m.in.:
- astronom Jan Heweliusz (przyjęty w 1664 roku)[8],
- Paweł Edmund Strzelecki (przyjęty w 1853 roku w uznaniu zasług w eksploracji Australii – odkrycie złota)[9],
- Edward Strasburger (przyjęty w 1891 roku)[10].
Zobacz też
edytujUwagi
edytuj- ↑ Niemiecka Akademia Przyrodników Leopoldina w Halle (Saksonia) działała początkowo pod nazwą Academia Naturae Curiosorum. Założyli ją prywatnie czterej medycy: Johann Lorenz Bausch (1605–1665), Johann Michael Fehr (1610–1688), Georg Balthasar Metzger (1623–1687) i Georg Balthasar Wohlfahrt (1607–1674)[4]. W 2008 roku Leopoldina uzyskała status Narodowej Akademii Nauk[5].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g Royal Society, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2019-12-24] (ang.).
- ↑ a b Towarzystwo Królewskie, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2019-12-24].
- ↑ a b c d e f The Royal Society: History. [dostęp 2019-12-24]. (ang.).
- ↑ „Niemals müßig“ - Die Gründung der Leopoldina. [w:] leopoldina.org [on-line]. [dostęp 2019-12-24]. (niem.).
- ↑ Bundesministerium für Bildung und Forschung.: Die Akademien der Wissenschaften. [dostęp 2019-12-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-24)]. (niem.).
- ↑ Copley Medal. Royal Society. [dostęp 2019-12-24]. (ang.).
- ↑ The Royal Society: The Fellowship. [dostęp 2019-12-24]. (ang.).
- ↑ The Royal Society: Fellow details: Hevelius; Johannes (1611–1687). [dostęp 2019-12-24]. (ang.).
- ↑ The Royal Society: Fellow details: Strzelecki; Sir; Paul Edmund de (1797–1873). [dostęp 2019-12-24]. (ang.).
- ↑ The Royal Society: Fellow details: Strasburger; Eduard Adolf (1844–1912). [dostęp 2019-12-24]. (ang.).
Bibliografia
edytujLinki zewnętrzne
edytuj- Witryna internetowa Towarzystwa Królewskiego (ang.)
- Directory of Fellows of the Royal Society and Foreign Members. royalsociety.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-15)]. (ang.)
- Materiały historyczne opublikowane przez Royal Society - w tym zdjęcia z wypraw antarktycznych, czy prace sławnych członków jak Maxwell i jego „Dynamiczna teoria pola elektromagnetycznego”
- Royal Society Open Science Journal, czasopismo naukowe w otwartym dostępie
- ISNI: 000000012248733X, 0000000122488383
- VIAF: 157503209
- ULAN: 500301966
- LCCN: n79127772
- GND: 39272-8
- LIBRIS: khwz2c131swkqww
- BnF: 121307601
- SUDOC: 122560485
- NLA: 36101708
- NKC: ko2003162204
- BNE: XX102063
- BIBSYS: 12067291
- CiNii: DA01352466
- Open Library: OL1290127A, OL2760312A, OL4490896A
- PLWABN: 9810576273405606
- NUKAT: n00072588
- J9U: 987007267476205171
- PTBNP: 366290
- CANTIC: a11381140
- NSK: 000645070
- ΕΒΕ: 242892
- BLBNB: 001033978
- LIH: LNB:oua;=CP