Location via proxy:   [ UP ]  
[Report a bug]   [Manage cookies]                

Rząd Dimityra Popowa

Rząd Dimityra Popowa – gabinet pod kierownictwem Dimityra Popowa, powołany 19 grudnia 1990 i zaprzysiężony 20 grudnia 1990 przez Prezydenta Bułgarii Żelu Żelewa.

Powołanie rządu: tło społeczno-polityczne

edytuj

Pół roku po Okrągłym Stole, który zapoczątkował proces zmian ustrojowych w państwie, Bułgaria znalazła się w sytuacji politycznego pata. Powołany w sierpniu 1990 roku rząd, kierowany przez przedstawiciela liberalnego skrzydła Bułgarskiej Partii Socjalistycznej Andreja Łukanowa, przedstawił program radykalnych reform gospodarczych (tzw. „terapia szokowa”), zmuszających społeczeństwo do wielu wyrzeczeń. Projekt, chociaż w wielu kwestiach był zbieżny z projektem opozycji, spotkał się z krytyką Związku Sił Demokratycznych oraz ze wzrostem niezadowolenia społecznego. Na przełomie października i listopada Bułgarię zalała fala strajków i manifestacji ulicznych. Jednogabinetowy rząd BPS w trosce o zachowanie władzy musiał pójść na ustępstwa. Na początku listopada prezydent Żelu Żelew zaproponował utworzenie rządu Wielkiej Koalicji - BPS i opozycyjnego ZSD. Przewodniczący Związku Petyr Beron wyraził gotowość do udziału w takim gabinecie, pod warunkiem, że najważniejsze stanowiska ministerialne (premier, minister spraw wewnętrznych i zagranicznych, minister finansów oraz obrony narodowej) zostaną odsąpione opozycji.

Rozmowy między przedstawicielami obu stron trwały prawie miesiąc, były wielokrotnie zrywane. W międzyczasie rząd Łukanowa zdążył wprowadzić podwyżki cen, co doprowadziło do ogłoszenia 26 listopada bezterminowego strajku generalnego w całej Bułgarii. Liderzy głównych sił politycznych w parlamencie oraz prezydent doszli wspólnie do wniosku, że w tej sytuacji najlepszym rozwiązaniem będzie dymisja gabinetu i powołanie nowego rządu.

Powołanie rządu: kwestie kadrowe

edytuj

Kandydatem ZSD na premiera był Petyr Beron, jednak w tym czasie wyszło na jaw, że przez ponad dwadzieścia lat był agentem tajnych służb bezpieczeństwa. Niedługo potem pod naciskiem prezydenta złożył dymisję ze stanowiska przewodniczącego Krajowej Rady Koordynacyjnej ZSD. W końcu obie strony uznały, że szefem rządu powinien być ktoś spoza obu ugrupowań; wybór padł na prawnika Dimityra Popowa.

Kolejnym problemem spornym było obsadzenie stanowiska ministra spraw wewnętrznych; postkomuniści dowodzili, że opozycja ma już swojego prezydenta, zaś ZSD głosił potrzebę głębokiej reformy struktur sił porządkowych, niemożliwych w przypadku utrzymania w nich politycznego status quo. Pojawił się pomysł, aby szefem ministerstwa był premier Popow, jednak ostatecznie zdecydowano się na polityka bezpartyjnego - Christo Danowa.

Tuż przed oficjalnym przedstawieniem rządu parlamentowi kandydat na ministra finansów Iwan Kostow zagroził, że nie przyjmie teki, jeśli wicepremierem z ramienia BPS-u zostanie Georgi Pirinski, któremu miał za złe ślepe bronienie interesów własnej partii przy Okrągłym Stole. Strona rządowa zgodziła się na ustępstwo i zastąpiła Pirinskiego Aleksandyrem Tomowem.

W składzie nowego gabinetu znalazło się siedmiu członków BPS, trzech - ZSD, dwu - BNS oraz sześciu bezpartyjnych.

Skład rządu

edytuj
Urząd Imię i nazwisko Partia Okres urzędowania
Premier Dimityr Popow bezpartyjny 20.12.1990-08.11.1991
Wicepremier Aleksandyr Tomow BPS 20.12.1990-08.11.1991
Wicepremier Dimityr Łudżew ZSD 20.12.1990-08.11.1991
Wicepremier Wiktor Wyłkow BZNS 20.12.1990-08.11.1991
Minister Spraw Wewnętrznych Christo Danow bezpartyjny 20.12.1990-08.11.1991
Minister Obrony Narodowej Jordan Mutafczijew bezpartyjny 20.12.1990-08.11.1991
Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego Georgi Fotew bezpartyjny 20.12.1990-08.11.1991
Minister Kultury Dimo Dimow bezpartyjny 20.12.1990-08.11.1991
Minister Ochrony Środowiska Dimityr Wodeniczarow bezpartyjny 20.12.1990-08.11.1991
Minister Sprawiedliwości Penczo Penew BPS 20.12.1990-08.11.1991
Minister Współpracy Gospodarczej z Zagranicą Atanas Paparizow BPS 20.12.1990-08.11.1991
Minister Zatrudnienia i Spraw Socjalnych Emilia Masłarowa BPS 20.12.1990-08.11.1991
Minister Oświaty Matej Matejew BPS 20.12.1990-08.11.1991
Minister Ochrony Zdrowia Iwan Czernozemski BPS 20.12.1990-08.11.1991
Minister Transportu Weselin Pawłow BPS 20.12.1990-08.11.1991
Minister Finansów Iwan Kostow ZSD 20.12.1990-08.11.1991
Minister Przemysłu, Handlu i Usług Iwan Puszkarow ZSD 20.12.1990-08.11.1991
Minister Spraw Zagranicznych Wiktor Wyłkow BZNS 20.12.1990-08.11.1991
Minister Rolnictwa i Przemysłu Spożywczego Boris Spirow BZNS 20.12.1990-08.11.1991

Reforma gospodarcza

edytuj

Od początku gabinet Popowa miał charakter przejściowy, ponieważ – w najlepszym wypadku – mógłby działać do wyborów parlamentarnych, zapowiedzianych na maj 1991. Fatalna sytuacja gospodarcza kraju – puste półki, duże zadłużenie zagraniczne, rosnąca inflacja, kryzys rolnictwa – zmusiła nowego premiera do kontynuowania radykalnych reform, zapoczątkowanych przez jego poprzednika. Jednak w odróżnieniu od Łukanowa Popow mógł pracować w atmosferze względnego spokoju (fale strajków opadły) i z wysokim poparciem społecznym. Odpowiedzialność za zmianę modelu gospodarki centralnie sterowanej na wolnorynkową wziął na siebie minister finansów Iwan Kostow.