Steven Seagal
Steven Frederic Seagal /sᵻˈɡɑːl/ (ur. 10 kwietnia 1952[1] w Lansing) – amerykański aktor kina akcji, reżyser, scenarzysta, producent filmowy, muzyk i policjant, który posiada również serbskie i rosyjskie obywatelstwo.
 Steven Seagal, 2016 | |
| Imię i nazwisko |
Steven Frederic Seagal |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Zawód |
aktor, reżyser, scenarzysta, producent filmowy, muzyk, policjant, polityk |
| Współmałżonek |
Miyako Fujitani (1975–1986) |
| Lata aktywności |
od 1982 |
| Odznaczenia | |
| |
| Strona internetowa | |
Życiorys
edytujWczesne lata
edytujJest synem Patricii (Irlandki) i nauczyciela matematyki stosowanej na Uniwersytecie w Berkeley, Stephana (jego rodzice byli rosyjskimi Żydami, którzy wyemigrowali do Stanów Zjednoczonych[2]). Ukończył Buena High School w Wirginii.
Początki jego kariery nie są związane z filmem. W 1971 r. Seagal wyjechał do Japonii, gdzie pracował jako dziennikarz i nauczyciel języka angielskiego[3]. Jednocześnie kształcił swoje umiejętności we wschodnich stylach walki i został nauczycielem aikido. W życiu prywatnym, tak samo, jak i w walce, był bardzo żywiołową osobą. Uwiódł Miyako Fujitani, córkę swego nauczyciela aikido, a gdy okazało się, że dziewczyna jest w ciąży, poślubił ją. Po wyjeździe z Japonii przez pewien czas podróżował po świecie.
Kariera filmowa
edytujW 1982 r. powrócił do Stanów Zjednoczonych i w Hollywood rozpoczął nauczanie karate[4]. Uczył także aktorów w Hollywood, między innymi Seana Connery’ego. Jego uczeń Michael Ovitz, szef agencji aktorskiej, zaaranżował spotkanie z właścicielami wytwórni „Warner Bros”, na którym Steven Seagal zaprezentował swoje predyspozycje i w rezultacie otrzymał propozycję kontraktu[5]. Rok później zadebiutował przed kamerami rolą w filmie Nico-Ponad Prawem (About the Law), w którym partnerowała mu Sharon Stone[4]. Produkcja przyniosła aktorowi rozpoznawalność. W następnym filmie pt. Hard to Kill (Wygrać ze śmiercią) zagrał z modelką Kelly LeBrock, swoją trzecią żoną. Choć kolejne role nie przyniosły mu uznania w oczach krytyków, szybko umocniły jego pozycję jako odtwórcy postaci „twardych facetów” i obok takich gwiazd kina akcji, jak Arnold Schwarzenegger, Jean-Claude Van Damme, Chuck Norris czy Sylwester Stallone, na stałe wszedł do światowej historii kina. W 1994 r. zadebiutował jako reżyser w filmie Na zabójczej ziemi, w którym zagrał także główną rolę. W późniejszym okresie został również producentem. Zrealizował m.in. film Liberator.
Działalność muzyczna
edytuj
Seagal podjął także działalność muzyczną i gra na gitarze. Nagrał dwa albumy: Songs from the Crystal Cave (2005) i Mojo Priest (2006). W 2006 r., wraz ze swoim zespołem Thunderbox, występował w Ameryce i Europie. 10 sierpnia 2014 roku zagrał koncert dla prorosyjskich separatystów na Krymie[6]. Współpracował z wieloma muzykami, takimi jak: James Burton, Vince Gill, Leon Russell, Taj Mahal, Richie Sambora i Delbert Maclinton. Jego utwory wykorzystane zostały w niektórych jego filmach.
Życie prywatne
edytuj
Czterokrotnie żonaty. Jego pierwszą żoną w latach 1975–1986 była Miyako Fujitani, z którą ma dwójkę dzieci: Kentaro Seagal (ur. 1976) i Ayako Fujitani (ur. 1979). W 1984 był krótko żonaty z Adrienne La Russa, małżeństwo anulowano. 5 września 1987 roku poślubił Kelly LeBrock, z którą ma trójkę dzieci – Annalizę (ur. 1987), Arissę (ur. 1993) i Dominicka (ur. 1990). Para rozwiodła się w 1996 roku. W 2009 roku zawarł związek małżeński z Erdenetuyą Batsukh, z którą ma jedno dziecko. Aktor ma także córkę Savannah (ur. 1996) z Arissą Wolf.
Ukończył akademię policyjną[7]. Został zastępcą szeryfa w parafii Jefferson (odpowiednik hrabstwa) w Luizjanie[8]. Interesuje się buddyzmem tybetańskim. Oprócz sztuk walki poznawał także medycynę naturalną, między innymi akupunkturę i ziołolecznictwo.
W 2016 roku otrzymał obywatelstwo serbskie i rosyjskie[9]. Twierdzi publicznie, że jest „...Rosjaninem a Rosja to jego dom”[10].
Utworzył firmę Zhara Fight z siedzibą w Rosji, która promować ma wydarzenia na żywo – walki MMA i boks. 30 maja 2018 odbyła się impreza inauguracyjna w Vegas City Hall[11].
W 2018 roku Ministerstwo Spraw Zagranicznych Federacji Rosyjskiej powierzyło mu funkcję „specjalnego przedstawiciela do spraw stosunków humanitarnych pomiędzy Rosją a Stanami Zjednoczonymi”[12], a w 2020 został członkiem rosyjskiej nowo utworzonej przez Zachara Prilepina partii „Sprawiedliwa Rosja – Za Prawdę”[13]. Po inwazji Rosji na Ukrainę w 2022 agencja RIA Nowosti opublikowała informację, że Seagal w rozmowie z dziennikarzami miał powiedzieć, że „nigdy nie zrezygnuje z rosyjskiego paszportu” i że „codziennie spotyka się z rusofobią”[12].
Konflikty z aktorami i inne kontrowersje
edytuj.jpg)
W wywiadzie udzielonym dla Los Angeles Times w 1988 roku powiedział, że pracował dla CIA, ze względu na swą znajomość sztuk walki oraz umiejętności językowe. Stwierdził też, że w 1979 roku pomagał szachowi Iranu Mohammadowi Pahlawiemu oraz członkom jego rodziny w bezpiecznej ucieczce z kraju i ochraniał ich domy w Londynie i Paryżu. Przypisał też sobie, że ochraniał abp. Desmonda Tutu oraz egipskiego prezydenta Sadata[14]. CIA nie potwierdziło, by przeprowadzało takie operacje. Podczas kręcenia filmu Nico w 1988 roku stwierdził, że niektóre fragmenty filmu są „bardzo autobiograficzne”[3].
Zna dalekowschodnie sztuki walki – aikido, judo, karate, kendo i kung-fu[potrzebny przypis]. Aktor twierdził też, że aikido uczył go sam Morihei Ueshiba. Tymczasem Ueshiba zmarł, zanim Seagal przybył do Japonii[potrzebny przypis].
Seagal był krytykowany przez byłych kaskaderów, którzy mieli okazję pracować z nim w filmach. Kane Hodder, Stephen Quadros, oraz Gene LeBell zarzucali Seagalowi, że uderza ich intencjonalnie[15][16]. W podobny sposób wypowiadali się o nim niektórzy aktorzy. Sean Connery powiedział, że podczas kręcenia filmu Never Say Never Again Seagal złamał mu nadgarstek[17].
Seagal miał wiele procesów ze strony aktorek, zarzucających mu molestowanie. Takie zarzuty postawiły mu m.in. Portia de Rossi[18] i Rachel Grant[19][20].
W 1997 podczas przyjęcia w domu Sylvestra Stallone w Miami, Seagal przechwalał się, że skopałby tyłek Van Damme’owi. Van Damme zaoferował wtedy Seagalowi, aby wyszli na zewnątrz domu i sprawdzili kto jest lepszy. Jednak Seagal przeprosił wszystkich i opuścił spotkanie. Wieczorem tego samego dnia ponownie spotkali się w klubie nocnym. Van Damme ponownie złożył ofertę Seagalowi, jednak do walki nie doszło. Według Stallone’a Seagal wystraszył się Van Damme’a[21][22].
W 1997 roku lama Penor Rinpocze ogłosił, że Steven Seagal nosi w sobie ducha XVII-wiecznego mistrza buddyjskiego o imieniu Czungdrag Dordże, który z powodu współczucia dla cierpienia istot żywych odrodził się, aby pomóc wszystkim istotom osiągnąć oświecenie. Seagal złożył hojną darowiznę na rzecz klasztoru Penora Riponcze[23].
Podczas kręcenia filmu Uprowadzona 3, Seagal obraził Liama Neesona zarzucając mu, że nie potrafi walczyć jak prawdziwa gwiazda kina akcji[24].
Od 2014 roku aktywnie wspiera rosyjską agresję na Ukrainę występując dla prorosyjskich separatystów w Donbasie oraz udzielając wywiadów w rosyjskiej telewizji gdzie powiela tezy na temat rosyjskiej agresji na Ukrainę. W 2022 roku zapowiedział stworzenie filmu dokumentalnego mającego usprawiedliwiać rosyjską agresję na Ukrainę[25]. Twierdzi, że na Ukrainie wciąż rządzą i walczą naziści. Powiela stwierdzenia rosyjskiej propagandy o ofensywnej roli NATO (w tym Polski, Niemiec i USA), które jakoby miało stwarzać zagrożenie dla Rosji[26].
W 2023 roku został odznaczony Orderem Przyjaźni przez Władimira Putina[27]. Z kolei w 2024 wziął udział w inauguracji kolejnej kadencji prezydenckiej rosyjskiego dyktatora[28].
Filmografia
edytujAktor
edytuj- 1988: Nico (Above the Law) jako Nico Toscani
- 1990: Wygrać ze śmiercią (Hard to Kill) jako Mason Storm
- 1990: Wybraniec śmierci (Marked for Death) jako John Hatcher
- 1991: Szukając sprawiedliwości (Out for Justice) jako Gino Felino
- 1992: Liberator (Under Siege) jako Casey Ryback
- 1994: Na zabójczej ziemi (On Deadly Ground) jako Forrest Taft
- 1995: Liberator 2 (Under Siege 2: Dark Territory) jako Casey Ryback
- 1996: Krytyczna decyzja (Executive Decision) jako Płk. Augustin Travis
- 1996: Nieuchwytny (The Glimmer Man) jako James Cole
- 1997: W morzu ognia (Fire Down Below) jako Jack Taggart
- 1998: Mój przyjaciel olbrzym (My Giant) jako on sam
- 1998: Patriota (The Patriot) jako Wesley McClaren
- 2001: Mroczna dzielnica (Exit Wounds) jako Orin Boyd
- 2001: Terrorysta (Ticker) jako Glass
- 2002: Wpół do śmierci (Half Past Dead) jako Sasha
- 2003: Cudzoziemiec (The Foreigner) jako Jonathan Cold
- 2003: Czas zemsty (Out for a Kill) jako profesor Robert Burns
- 2003: Bestia (Belly of the Beast) jako Jake Hopper
- 2004: Poza zasięgiem (Out of Reach) jako Billy Ray Lancing
- 2004: Clementine jako Jack Miller
- 2005: W stronę słońca (Into the Sun) jako Travis Hunter
- 2005: Zatopieni (Submerged) jako Chris Cody
- 2005: Prowokacja (Today You Die) jako Harlan Banks
- 2005: Czarny świt (Black Dawn) jako Jonathan Cold
- 2006: Najemnik (Mercenary for Justice) jako John Seeger
- 2006: Nieobliczalny (Shadow Man) jako Jack Foster
- 2006: Siła rażenia (Attack Force) jako Marshall
- 2007: Szalony lot (Flight of Fury) jako John Sands
- 2007: Sprawiedliwość ulicy (Urban Justice) jako Simon Ballister
- 2008: Gra o życie (Pistol Whipped) jako Matt
- 2008: Wiadomości bez cenzury (The Onion Movie) jako Cockpuncher
- 2008: Zabójczy cel (Kill Switch) jako detektyw Jacob King
- 2009: Naprzeciw ciemności (Against the Dark) jako komandor Tao
- 2009: Żądza śmierci (Driven to Kill) jako Rusłan
- 2009: Protektor (The Keeper) jako Rolland Sallinger
- 2009: Steven Seagal: Na straży prawa (Steven Seagal: Lawman) jako on sam
- 2010: Niebezpieczny człowiek (A Dangerous Man) jako Shane Daniels
- 2010: Maczeta (Machete) jako Torrez
- 2010: Sheep Impact jako Paul Weland
- 2011: W odwecie za śmierć (Born to Raise Hell) jako Robert „Bobby” Samuels
- 2011: Bez litości (True Justice albo Deadly Crossing) jako Elijah Kane
- 2012: Najwyższy wyrok (Maximum Conviction) jako Tom Steele
- 2013: Demonstracja Siły (Force of Execution) jako Alexander Coates
- 2014: Koniec Gry (The Game Over) jako żołnierz
- 2015: Człowiek zasad (Absolution) jako Alexander
- 2014: W imię zasad (A Good Man) jako Alexander
- 2016: Kodeks Sprawiedliwego (Code of Honor) jako Robert Sikes
- 2016: Snajper (Sniper) jako Jake
- 2016: Triumf sprawiedliwości (End of a Gun) jako Decker
- 2017: Zabić Salazara (Killing Salazar) jako John Harrison
- 2018: Wyniszczenie Wyniszczenie jako Axe
- 2019: Naczelny dowódca jako Aleksander
- 2020: Nad prawem (Beyond the law) jako Augis Finn
- 2020: Primet Target (Cel)
Występy gościnne
edytuj- 1988-1997: Roseanne jako on sam
- 2003: 20h10 pétantes jako on sam
Zdjęcia archiwalne
edytuj- 2002: Who Is Alan Smithee? jako on sam
Scenarzysta
edytuj- 2005: W stronę słońca (Into the Sun)
Reżyser
edytuj- 1994: Na zabójczej ziemi (On Deadly Ground)
Producent
edytuj- 1988: Nico (Above the Law)
- 1990: Wybraniec śmierci (Marked for Death)
- 1991: Szukając sprawiedliwości (Out for Justice)
- 1992: Liberator (Under Siege)
- 1994: Na zabójczej ziemi (On Deadly Ground)
- 1995: Liberator 2 (Under Siege 2: Dark Territory)
- 1996: Nieuchwytny (The Glimmer Man)
- 1997: W morzu ognia (Fire Down Below)
- 1998: Patriota (The Patriot)
- 1998: Not Even the Trees
- 2000: Książę z Central Parku (Prince of Central Park)
- 2002: Wpół do śmierci (Half Past Dead)
- 2003: Cudzoziemiec (The Foreigner)
- 2003: Czas zemsty (Out for a Kill)
- 2003: Bestia (Belly of the Beast)
- 2004: Poza zasięgiem (Out of Reach)
- 2004: Clementine
- 2005: W stronę słońca (Into the Sun)
- 2005: Czarny świt (Black Dawn)
- 2005: Prowokacja (Today You Die)
- 2006: Shadows of the Past
Producent wykonawczy
edytuj- 2001: The Path Beyond Thought
- 2004: Poza zasięgiem (Out of Reach)
- 2005: Zatopieni (Submerged)
- 2005: Maan lone
- 2006: Mercenary for Justice
- 2006: Harvester
Nagrody i nominacje
edytujW 1995 roku został nominowany do Złotej Maliny za film Na zabójczej ziemi w trzech kategoriach (najgorszy aktor, najgorsze zdjęcia, najgorszy reżyser). Wygrał w jednej kategorii, jako najgorszy reżyser[29]. W roku 1997 został nominowany za film Krytyczna decyzja w kategorii najgorszy wspierający aktor[30]. W 1998 roku został nominowany za film W morzu ognia w czterech kategoriach[31], a w roku 2003 za film Wpół do śmierci jako najgorszy aktor[32].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Steven Seagal.
- ↑ Russia names actor Steven Seagal special representative for Russian-US humanitarian ties. Jewish Telegraphic Agency, 2018-08-05. [dostęp 2022-08-14]. (ang.).
- ↑ a b Farrell, Benet i Fuhrman 1990 ↓.
- ↑ a b Marcin Kulka: Mafijny sekret Seagala. „Propozycja nie do odrzucenia”. wiadomosci.onet.pl. [dostęp 2012-03-21]. (pol.).
- ↑ Patrick Goldstein: Steven Seagal Gets a Shot at Stardom. articles.latimes.com, 1988-02-14. [dostęp 2022-08-14]. (ang.).
- ↑ Steven Seagal zagrał koncert dla prorosyjskich separatystów.
- ↑ Steven Seagal: Cesarz kina akcji skończył 63 lata. film.wp.pl. [dostęp 2015-04-11]. (pol.).
- ↑ Marta Koecka: Steven Seagal specjalnie dla „Super Expressu”: Chętnie wróciłbym do Polski. se.pl. [dostęp 2015-01-16]. (pol.).
- ↑ Steven Seagal z rosyjskim obywatelstwem – TVN24 [online], www.tvn24.pl [dostęp 2017-11-26].
- ↑ Steven Seagal u „żołnierza Putina”. „Widziałem w Ukrainie tysiące nazistów” [online], kultura.onet.pl [dostęp 2022-08-13] (pol.).
- ↑ Steven Seagal będzie promował walki MMA pod szyldem swojej nowej firmy Zhara Fight – EveryWeb.pl, „EveryWeb.pl”, 31 maja 2018 [dostęp 2018-05-31] (pol.).
- ↑ a b Marta Korycka: Steven Seagal: „Nigdy nie zrzeknę się rosyjskiego obywatelstwa”. Potem rzuca absurdalne oskarżenia. gazeta.pl. [dostęp 2022-07-29]. (pol.).
- ↑ UZ: Rosja. Steven Seagal członkiem nowej partii. Wystartuje w wyborach do Dumy? „Popiera pokój”. gazeta.pl, 2020-02-05. [dostęp 2022-07-29]. (pol.).
- ↑ Patrick Goldstein. Steven Seagal Gets a Shot at Stardom. „Los Angeles Times”, Feb 14 1988.
- ↑ Interview with Jason (Kane Hodder). Unrated Magazine.
- ↑ George Karlukovski: Martial Arts Illustrated. MAJ Publications, lipiec 2007, s. 27–28.
- ↑ Frost, Caroline (August 25, 2015). „Sean Connery Turns 85 Today... 85 Things You Probably Didn’t Know About 'The First And Best(?) James Bond'”. HuffPost. data dostępu 2020-03-14.
- ↑ Portia de Rossi accuses Steven Seagal of sexual harassment. BBC, 9 listopada 2017.
- ↑ Rannard, Georgina; Evans, Patrick (January 15, 2018). „Steven Seagal denies Bond girl assault”. BBC News.
- ↑ Maddaus, Gene (February 9, 2018). „District Attorney’s Office Reviewing Sex Abuse Case Against Steven Seagal”. Variety.
- ↑ Wenn (2008-02-05): Seagal And Van Damme Fisticuffs At Stallone Party. Contactmusic.com. [dostęp 2020-04-15]. (ang.).
- ↑ Sylvester Stallone recalls fighting talk. „Daily Express”. [dostęp 2020-04-15]. (ang.).
- ↑ Matthew Sweet, Steven Seagal: top action hero and Tibetan lama „Independent” Sunday 14 November 1999.
- ↑ Freya Drohan (2014-06-03): Actor Steven Seagal claims Liam Neeson ‘can’t fight like real action movie guys. „Irish Independent”. [dostęp 2020-04-15]. (ang.).
- ↑ Julia Davis, Wywiad S. Seagala w rosyjskiej telewizji w programie Władimira Sołowiowa [online], Twitter, 12 sierpnia 2022 [dostęp 2022-08-13] (ang.).
- ↑ Steven Seagal u „żołnierza Putina”. „Widziałem w Ukrainie tysiące nazistów” [online], Onet Kultura, 12 sierpnia 2022 [dostęp 2022-08-14] (pol.).
- ↑ Steven Seagal odznaczony przez Putina [online], www.rmf24.pl [dostęp 2023-02-27] (pol.).
- ↑ Na służbie u Putina. Steven Seagal przyjechał na zaprzysiężenie dyktatora. tvp.info, 2024-05-07. [dostęp 2024-06-13].
- ↑ Razzie Awards (1995) IMDb.
- ↑ Razzie Awards (1997) IMDb.
- ↑ Razzie Awards (1998) IMDb.
- ↑ Razzie Awards (2003) IMDb.
Bibliografia
edytuj- Mary H.J. Farrell, Lorenzo Benet, Janice Fuhrman. Sure, He’s Making a Box-Office Killing – but Who Is Steven Seagal?. „People”, November 19 1990.
Linki zewnętrzne
edytuj- Steven Seagal w bazie IMDb (ang.)
- Steven Seagal w bazie filmweb.pl
- Steven Seagal. stopklatka.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-02)]. w bazie stopklatka.pl
- Steven Seagal w bazie Notable Names Database (ang.)