Symeon Sakskoburggotski
Symeon Sakskoburggotski[1][a] (bułg. Симеон Борисов Сакскобургготски; ur. 16 czerwca 1937 w Sofii[2]) – bułgarski menedżer i polityk. Ostatni car Bułgarii (1943–1946) jako Symeon II, obalony przez reżim komunistyczny. Założyciel i w latach 2001–2009 lider Narodowego Ruchu Symeona Drugiego, od 2001 do 2005 premier Bułgarii.
_in_2017.jpg)
| |
| Data i miejsce urodzenia |
16 czerwca 1937 |
|---|---|
| Car Bułgarii | |
| Okres |
od 28 sierpnia 1943 |
| Poprzednik | |
| Premier Bułgarii | |
| Okres |
od 24 lipca 2001 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Przewodniczący Narodowego Ruchu na rzecz Stabilności i Postępu | |
| Okres |
od 2001 |
| Przynależność polityczna | |
| Następca | |
| |
| Odznaczenia | |
                 
| |
Pochodzi z rodziny Sachsen-Coburg-Gotha, w prowadzonej działalności używa nazwiska Sakskoburggotski.
Życiorys
edytujCar Bułgarii i emigracja
edytujUrodził się jako pierworodny syn bułgarskiego cara Borysa III i jego żony Joanny Sabaudzkiej, córki króla Włoch Wiktora Emanuela III[2]. Borys III zmarł nagle 28 sierpnia 1943[2][3]. Symeon został ogłoszony carem bułgarskim, oficjalnie pełniąc tę funkcję (jako dziecko) do 1946. Faktyczna władza nad krajem spoczywała w rękach rady regentów, jej pierwszy skład stanowili Bogdan Fiłow, książę Cyryl (brat Borysa III) oraz generał Nikoła Michow[3]. 9 września 1944 w wyniku przewrotu władzę w Bułgarii przejęli komuniści, regenci zostali aresztowani i następnie straceni. Małoletni car stał się faktycznie zakładnikiem nowej władzy. W 1946, w wyniku przeprowadzonego przez komunistów referendum, monarchia została w Bułgarii obalona (ze skutkiem na dzień 15 września). Następnego dnia Symeon II, który nie dokonał formalnej abdykacji, wyjechał z kraju m.in. wraz z matką i siostrą[3]. Najpierw osiedlili się w Aleksandrii w Egipcie, gdzie mieszkał Wiktor Emanuel III. W 1951 władze frankistowskiej Hiszpanii przyznały im prawo azylu, rodzina zamieszkała wówczas w Madrycie[2][3].
Symeon Sakskoburggotski był uczniem madryckiego Lycée Français, kształcił się też w zakresie prawa i nauk politycznych. W latach 1958–1959 pod przybranym nazwiskiem uczył się w Valley Forge Military Academy and College w Stanach Zjednoczonych[2][3]. 16 czerwca 1955, po osiągnięciu pełnoletniości, wydał odezwę do narodu bułgarskiego jako car Bułgarii, deklarując wierność konstytucji tego kraju obalonej przez komunistów[3].
Od 1962 związany z działalnością biznesową, pracował jako konsultant, broker i inwestor, działający m.in. w sektorze bankowym i hotelarskim. Przez kilkanaście lat kierował hiszpańskim oddziałem francuskiego koncernu elektronicznego Thomson. Utrzymywał jednocześnie aktywne kontakty z bułgarską diasporą[3].
Działalność od połowy lat 90.
edytujW 1996, po blisko 50 latach nieobecności, Symeon Sakskoburggotski przyjechał po raz pierwszy do Bułgarii[2]. W 1998 Sąd Konstytucyjny uznał za niezgodną z konstytucją ustawę z 1946, którą znacjonalizowano majątek rodziny carskiej. Na mocy wyroków (zapadających w znacznej mierze w latach 2001–2005, gdy były car pełnił funkcję premiera) Symeon Sakskoburggotski wraz z siostrą odzyskali m.in. pałac pod Sofią, kilka dworków, działki w Sofii, jak też tereny leśne. W 2009 pojawiły się wątpliwości co do legalności i prawidłowości części decyzji o zwrocie nieruchomości, byłemu carowi wytoczono wkrótce kilka procesów[4].
Od końca lat 90. wyrażał zainteresowanie zaangażowaniem się w działalność polityczną[3]. W kwietniu 2001 założył partię polityczną Narodowy Ruch Symeona Drugiego (w czerwcu 2007 przemianowaną na Narodowy Ruch na rzecz Stabilności i Postępu)[5]. Rosnącą popularność byłego monarchy próbowały wykorzystać również inne siły polityczne – na potrzeby wyborów parlamentarnych zarejestrowały się dwa doraźnie stworzone ugrupowania z członem „Symeon II” w nazwie[6].
W wyborach z czerwca 2001 jego partia uzyskała 42,7% głosów i 120 mandatów w 240-osobowym Zgromadzeniu Narodowym[3]. 24 lipca 2001 Symeon Sakskoburggotski objął urząd premiera, stając na czele gabinetu współtworzonego również przez Ruch na rzecz Praw i Wolności[2].
Gabinet przetrwał całą czteroletnią kadencję, jednakże premier tracił popularność. W wyborach z czerwca 2005 Narodowy Ruch Symeona Drugiego otrzymał 19,9% głosów, co przyniosło 53 mandaty poselskie[3]. Partia weszła w koalicję ze zwycięską Bułgarską Partią Socjalistyczną oraz Ruchem na rzecz Praw i Wolności. W sierpniu tegoż roku były car zakończył pełnienie funkcji premiera, nie objął żadnej funkcji w rządzie Sergeja Staniszewa. W wyborach z lipca 2009 jego formacja nie przekroczyła wyborczego progu. Wkrótce po tej porażce Symeon Sakskoburggotski odszedł ze stanowiska jej przewodniczącego[5][7].
W 2014 opublikował swoją autobiografię[8].
Odznaczenia i wyróżnienia
edytuj- Wielki Mistrz Orderu Świętych Cyryla i Metodego (Bułgaria)[9][10]
- Wielki Mistrz Orderu Świętego Aleksandra (Bułgaria)[9][10]
- Wielki Mistrz Orderu Czerwonego Krzyża (Bułgaria)[9][10]
- Order Zasługi Cywilnej (Bułgaria) – b. Wielki Mistrz[10]
- Order Zasługi Wojskowej (Bułgaria) – b. Wielki Mistrz[10]
- Order Waleczności (Bułgaria) – b. Wielki Mistrz[10]
- Order Stara Płanina (Bułgaria)[11]
- Order Niepodległości (Jordania)[11]
- Order Złotego Runa (Hiszpania)[11]
- Order Annuncjaty (Włochy)[11]
- Wielki Oficer Legii Honorowej (Francja)[11]
- Krzyż Wielki Orderu Leopolda II (Belgia)[11]
- Krzyż Wielki Orderu Świętego Januarego (Parma)[11]
- Krzyż Wielki Orderu Zbawiciela (Grecja)[11]
- Krzyż Wielki Orderu Karola III (Hiszpania)[11]
- Krzyż Wielki Świętego Konstantyńskiego Orderu Wojskowego Świętego Jerzego (Parma)[11]
- Wielki Łańcuch Orderu św. Łazarza (Zakon Rycerzy św. Łazarza)[11]
- Krzyż Wielki Honoru i Dewocji Orderu Maltańskiego (Zakon Maltański)[11]
- Krzyż Wielki Orderu Grobu Świętego (Zakon Rycerski Grobu Bożego w Jerozolimie)[11]
- Tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Bukareszteńskiego (2012)[12]
Życie prywatne
edytujW 1962 Symeon Sakskoburggotski ożenił się z hiszpańską arystokratką Margaritą Gómez-Acebo y Cejuela. Ze związku tego urodziło się pięcioro dzieci: Kardam, Kirił, Kubrat, Konstantin-Asen i Kalina[13].
Uwagi
edytuj- ↑ Zgodnie z zasadami transkrypcji imię winno być zapisywane jako Simeon; upowszechnił się jednak zapis Symeon.
Przypisy
edytuj- ↑ Sakskoburggotski Symeon, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-09-20].
- ↑ a b c d e f g H.M. King Simeon II. kingsimeon.bg. [dostęp 2018-08-30]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j Simeon Sakskoburggotski. cidob.org. [dostęp 2018-08-29]. (hiszp.).
- ↑ Były car Bułgarii przegrał kolejną sprawę o majątek. dzieje.pl, 23 sierpnia 2014. [dostęp 2018-08-30].
- ↑ a b Leaders of Bulgaria. zarate.eu. [dostęp 2018-08-30]. (ang.).
- ↑ Регистрираха го, най-накрая. capital.bg, 5 maja 2001. [dostęp 2018-08-30]. (bułg.).
- ↑ Симеон Сакскобургготски подаде оставка. trud.bg, 6 lipca 2009. [dostęp 2018-08-30]. (bułg.).
- ↑ Simeon II of Bulgaria presents a preview of his autobiography at UNESCO. unesco.org, 22 października 2014. [dostęp 2018-08-30]. (ang.).
- ↑ a b c Dynastic orders. icocregister.org (International Commission for Orders of Chivalry). [dostęp 2016-07-05]. (ang.).
- ↑ a b c d e f The Grand Master of the Bulgarian Orders. kingsimeon.bg. [dostęp 2016-07-05]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Orders and decorations of King Simeon II. kingsimeon.bg. [dostęp 2016-07-05]. (ang.).
- ↑ Doctor Honoris Causa. unibuc.ro. [dostęp 2022-09-27]. (rum.).
- ↑ Bulgaria: Her Majesty Margarita. btinternet.com. [dostęp 2018-08-29]. (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Monarchies of Europe: Bulgarian Royal Family. btinternet.com. [dostęp 2018-08-29]. (ang.).