Szczur ryżowiskowy

Szczur ryżowiskowy
	Rattus argentiventer
	(H.C. Robinson & Kloss, 1916)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	myszowate
Podrodzina	myszy
Plemię	Rattini
Rodzaj	szczur
Gatunek	szczur ryżowiskowy
Synonimy
	Epimys rattus argentiventer H.C. Robinson & Kloss, 1916; Mus rattus brevicaudatus Horst & Raadt, 1918; Rattus pesticulus O. Thomas, 1921; Rattus rattus bali Kloss, 1921; Rattus rattus saturnus Sody, 1941; Rattus rattus chaseni Sody, 1941; Rattus rattus umbriventer Kellogg, 1945; Rattus hoxaensis Dao, 1960; Rattus argentiventer kalimantanensis Maryanto, 2003;
	Epimys rattus argentiventer H.C. Robinson & Kloss, 1916; Mus rattus brevicaudatus Horst & Raadt, 1918; Rattus pesticulus O. Thomas, 1921; Rattus rattus bali Kloss, 1921; Rattus rattus saturnus Sody, 1941; Rattus rattus chaseni Sody, 1941; Rattus rattus umbriventer Kellogg, 1945; Rattus hoxaensis Dao, 1960; Rattus argentiventer kalimantanensis Maryanto, 2003;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Szczur ryżowiskowy^[11] (Rattus argentiventer) – gatunek ssaka z podrodziny myszy (Murinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae). Występuje w Indochinach. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Zasięg występowania

Szczur ryżowiskowy występuje w środkowym Laosie, Wietnamie, środkowej i południowej Kambodży, południowo-środkowej Tajlandii, na Półwyspie Malajskim, w Singapurze, na Sumatrze, Borneo, Jawie, Bali i wielu mniejszych przybrzeżnych wyspach^[12]. Introdukowany na Filipiny (Luzon, Mindoro, Negros, Cebu i Mindanao), Celebes, Małe Wyspy Sundajskie (Lombok, Sumbawa, Sangeang, Komodo, Rinca, Flores, Adonara, Lembata, Alor, Sumba, Timor i Tanimbar), Nową Gwineę i prawdopodobnie na Seram^[12].

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisali w 1916 roku brytyjscy zoolodzy Herbert Christopher Robinson i Cecil Boden Kloss nadając mu nazwę Epimys rattus argentiventer^[2]. Holotyp pochodził z Pasir Ganting, w zachodniej części wybrzeża Sumatry, w Indonezji^[13].

Rattus argentiventer należy do grupy gatunkowej rattus^[12]. Konieczne jest dodatkowe pobranie próbek z mniej zbadanych gatunków, aby w pełni rozstrzygnąć kwestię umiejscowienia tego gatunku oraz innych gatunków z rodzaju Rattus^[12]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy^[12].

Etymologia

Rattus: łac. rattus „szczur”^[14].
argentiventer: łac. argentum, argenti „srebro”; venter, ventris „brzuch”^[15].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 136–230 mm, długość ogona 149–210 mm, długość ucha 16–24,5 mm, długość tylnej stopy 30–41 mm; masa ciała 52–239 g^[16]. Czaszka liczy 37–41 mm długości. Jest to średniej wielkości szczur o żółtobrązowo-czarnej sierści, niekłującej przy dotyku. Spód ciała porasta szarawa sierść, po bokach biaława. Ogon ma jednolitą brązową barwę^[17].

Ekologia

Środowisko życia

Środowiskiem życia szczura ryżowiskowego są między innymi uprawy ryżowe i obszary trawiaste. Polega głównie na środowiskach pochodzenia antropogenicznego – uprawach i plantacjach. Przedstawiciele gatunku chronią się w podziemnych norach, pod skałami i w kłodach drewna^[17].

Pożywienie

Szczury ryżowiskowe są wszystkożerne, zjadają między innymi termity, prostoskrzydłe i inne owady, ślimaki, ryż, nasiona, orzechy, warzywa i owoce^[17].

Rozród

Samice szczura ryżowiskowego mają 6 par sutków. U szczura ryżowiskowego ruja trwa 4–5 dni. Okres ciąży wynosi blisko 3 tygodnie. Samica buduje gniazdo 3–5 dni przed porodem. Miot liczy 3–8 młodych, w ciągu roku samica może urodzić 1–12 miotów. Po około 15 dniach młode otwierają oczy. Są zdolne do rozrodu w wieku 3 miesięcy^[17]. W porównaniu do szczura orientalnego (R. tanezumi), miot jest liczniejszy^[18].

Przypisy

↑ Rattus argentiventer, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b H.Ch. Robinson & C.B. Kloss. Preliminary Diagnoses of some New Species and Subspecies of Mammals and Birds Obtained in Korinchi, West Sumatra, Feb.—June 1914. „Journal of the Straits Branch of the Royal Asiatic Society”. 73, s. 274, 1916. (ang.).
↑ M.D. Horst & O.L.E. de Raadt. De identiteit van Mus diardii Jentink. „Zoologische Mededeelingen”. 4 (2), s. 69, 1918. (niderl.).
↑ O. Thomas. On a new genus and species of shrew, and some new Muridæ from the East-Indian Archipelago. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 7, s. 248, 1921. (ang.).
↑ C.B. Kloss. Some rats and mice of the Malay Archipelago. „Treubia”. 2 (1), s. 123, 1921. (ang.).
↑ ^a ^b H.J.V. Sody. On a collection of rats from the Indo-Malayan and Indo-Australian regions (with descriptions of 43 new genera, species and subspecies). „Treubia”. 18 (2), s. 269, 1941. (ang.).
↑ R. Kellogg. Two new Philippine rodents. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 58, s. 121, 1945. (ang.).
↑ Dao Van Tien. Recherches zoologiques dans la region da Vinh-Ling (Province de Qu’ang-tri, Centre Vietnam). „Zoologischer Anzeiger”. 164, s. 221–239, 1960. (niem.).
↑ I. Maryanto. Taxonomic status of the ricefield rat Rattus argentiventer (Robinson and Kloss, 1916) (Rodentia) from Thailand, Malaysia and Indonesia based on morphological variation. „Records of the Western Australian Museum”. 22 (1), s. 58, 2003. (ang.).
↑ L. Ruedas & K.L.R.& K. Aplin L. Ruedas & K.L.R.& K., Rattus argentiventer, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2022-02-05] (ang.).
↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 279. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 484. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Rattus argentiventer. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-02-04].
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 601, 1904. (ang.).
↑ J. Nijhof: Nederlandse namen voor een deel van de Knaagdieren. paulvoorhaar.nl. [dostęp 2022-02-05]. (niderl.).
↑ Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 834. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Susan Kennedy: Rattus argentiventer. [w:] Animal Diversity Web [on-line]. University of Michigan, 1999. [dostęp 2016-01-16].
↑ Nyo Me Htwea, G.R. Singletona, L.A. Hindsd, C.R. Propperb & V. Sluydts. Breeding ecology of rice field rats, Rattus argentiventer and R. tanezumi in lowland irrigated rice systems in the Philippines. „Agriculture, Ecosystems & Environment”. 161, s. 39–45, 2012.

[itis-1] Rattus argentiventer, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Robinson&Kloss-2] H.Ch. Robinson & C.B. Kloss. Preliminary Diagnoses of some New Species and Subspecies of Mammals and Birds Obtained in Korinchi, West Sumatra, Feb.—June 1914. „Journal of the Straits Branch of the Royal Asiatic Society”. 73, s. 274, 1916. (ang.).

[Horst&Raadt-3] M.D. Horst & O.L.E. de Raadt. De identiteit van Mus diardii Jentink. „Zoologische Mededeelingen”. 4 (2), s. 69, 1918. (niderl.).

[Thomas-4] O. Thomas. On a new genus and species of shrew, and some new Muridæ from the East-Indian Archipelago. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 7, s. 248, 1921. (ang.).

[Kloss-5] C.B. Kloss. Some rats and mice of the Malay Archipelago. „Treubia”. 2 (1), s. 123, 1921. (ang.).

[Sody-6] H.J.V. Sody. On a collection of rats from the Indo-Malayan and Indo-Australian regions (with descriptions of 43 new genera, species and subspecies). „Treubia”. 18 (2), s. 269, 1941. (ang.).

[Kellogg-7] R. Kellogg. Two new Philippine rodents. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 58, s. 121, 1945. (ang.).

[Dao-8] Dao Van Tien. Recherches zoologiques dans la region da Vinh-Ling (Province de Qu’ang-tri, Centre Vietnam). „Zoologischer Anzeiger”. 164, s. 221–239, 1960. (niem.).

[Maryanto-9] I. Maryanto. Taxonomic status of the ricefield rat Rattus argentiventer (Robinson and Kloss, 1916) (Rodentia) from Thailand, Malaysia and Indonesia based on morphological variation. „Records of the Western Australian Museum”. 22 (1), s. 58, 2003. (ang.).

[iucn-10] L. Ruedas & K.L.R.& K. Aplin L. Ruedas & K.L.R.& K., Rattus argentiventer, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2022-02-05] (ang.).

[miiz-11] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 279. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-12] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 484. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Wilson&Reeder-13] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Rattus argentiventer. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-02-04].

[Palmer-14] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 601, 1904. (ang.).

[Nijhof-15] J. Nijhof: Nederlandse namen voor een deel van de Knaagdieren. paulvoorhaar.nl. [dostęp 2022-02-05]. (niderl.).

[Denys&inni-16] Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 834. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[adw-17] Susan Kennedy: Rattus argentiventer. [w:] Animal Diversity Web [on-line]. University of Michigan, 1999. [dostęp 2016-01-16].

[pdfru-18] Nyo Me Htwea, G.R. Singletona, L.A. Hindsd, C.R. Propperb & V. Sluydts. Breeding ecology of rice field rats, Rattus argentiventer and R. tanezumi in lowland irrigated rice systems in the Philippines. „Agriculture, Ecosystems & Environment”. 161, s. 39–45, 2012.

[11]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]