Tw47

Tw47 – polski parowóz tendrzak budowany w latach 1947 - 1949 przez Fablok. Łącznie zbudowano 20 egzemplarzy tego parowozu, z czego 10 na potrzeby Górnośląskich Kolei Wąskotorowych oraz kolejnych 10 (oznaczonych jako parowozy typu Bytom) na potrzeby górnośląskich zakładów przemysłowych do obsługi ich własnych kolei przemysłowych oraz bocznic.

Tw47

Producent	Fablok Chrzanów
Lata budowy	1947-1948
Układ osi	0-5-0
Wymiary
Masa pustego parowozu	32,3 t
Masa służbowa	41,5 t
Długość	8800 mm
Szerokość	2800 mm
Wysokość	3050 mm
Średnica kół napędnych	800 mm
Napęd
Trakcja	parowa
Ciśnienie w kotle	13 atm
Powierzchnia ogrzewalna kotła	55,7 m²
Powierzchnia przegrzewacza	21,5 m²
Powierzchnia rusztu	1,6 m²
Średnica cylindra	450 mm
Skok tłoka	400 mm
Parametry eksploatacyjne
Moc znamionowa	400 KM (294,2 kW)
Prędkość konstrukcyjna	30 km/h
Parametry użytkowe
Rozstaw szyn	785 mm

Charakterystyka ogólna

Tw47 to pięcioosiowy wąskotorowy tendrzak o mocy 400 koni mechanicznych (294 kW) napędzany dwucylindrowym bliźniaczym silnikiem parowym na parę przegrzaną. Masa parowozu w stanie służbowym wynosi 41,5 tony, długość ze zderzakami 8800 mm, szerokość 2800 mm, a wysokość 3050 mm. Parowóz na torze poziomym może pociągnąć z prędkością 15 km/h pociąg o masie 1210 ton, a na torze o pochyleniu 30 promili pociąg o masie 137 ton. Prędkość maksymalna lokomotywy wynosi 30 km/h.

Konstrukcja

Konstrukcja parowozu Tw47 jest kontynuacją rozwiązań technicznych stosowanych we wcześniej eksploatowanych na Górnośląskich Kolejach Wąskotorowych parowozach serii T40, Tw9 i Tw29. Produkowane w latach 1953 - 1954 parowozy serii Tw53 różnią się od omawianych tu parowozów serii Tw47 jedynie tym, że zamiast nitowania zastosowano spawanie.

Parowóz posiada kocioł płominicowo - płomieniówkowy z przegrzewaczem pary Schmidta oraz stalową skrzynią ogniową. Dane techniczne zastosowanego kotła przedstawiają się następująco:

• liczba płomienic: 24 sztuki o średnicy wewnętrznej 100,5 mm i zewnętrznej 108 mm
• liczba płomieniówek: 65 sztuk o średnicy wewnętrznej 39,5 mm i zewnętrznej 44,5 mm
• średnica walczaka kotła: wewnętrzna 1170 mm, zewnętrzna 1200 mm
• odległość między ścianami sitowymi: 3150 mm
• objętość skrzyni ogniowej: 1,58 m³
• rozrząd pary typu Walschaerta - Heusingera
• osprzęt kotła: wodowskaz rurkowy, trzy krany probiercze, odbiornica pary typu Ferrum oraz zawory bezpieczeństwa typu Pop-Coale.
• zbieralnik pary z przepustnicą zaworową Cara o napędzie wewnętrznym
• zasilanie kotła w wodę: dwa inżektory ssąco-tłoczące Friedmana typu ABY nr 7 o wydajności 125 l/min.

Parowóz posiada ostoję belkową o grubości belek od 70 do 110 mm z czterema punktami podparcia.

Lokomotywa posiada 5 osi wiązanych i nie posiada osi tocznych. Napęd z silników parowych jest przenoszony za pomocą korbowodów na trzecią oś (oś silnikową), napęd na pozostałe osie przenoszony jest z osi silnikowej za pomocą wiązarów.

W celu ułatwienia przechodzenia parowozu przez ostre łuki (o minimalnym promieniu 35 metrów) zastosowano zestawy kołowe przesuwne oraz zestaw kołowy bez obrzeży. Drugi zestaw kołowy posiada możliwość przesuwu o 15 mm, czwarty o 26 mm, a trzeci zestaw kołowy (silnikowy) pozbawiony jest obrzeży.

Maksymalny nacisk osi parowozu w stanie służbowym na szynę wynosi 8,65 T.

Maszynę wyposażono w dwa hamulce - parowy (o dwóch cylindrach) oraz ręczny (rzutowy). Oba hamulce działają, za pośrednictwem wspólnego wału hamulcowego), na klocki hamulcowe na wszystkich osiach.

Lokomotywa ponadto zaopatrzona jest w uruchamianą ręcznie piasecznicę podającą piasek pod drugą i czwartą oś.

Zapas węgla wynoszący 1,6 tony przewożony jest w skrzyni węglowej znajdującej się na tylnej ścianie budki maszynisty. Zapas wody (4 m³ przewożony jest w dwóch połączonych skrzyniach wodnych umieszczonych po bokach walczaka kotła.

Pierwotnie parowóz posiadał trzonowe zderzaki sprężynowe, oświetlenie naftowe oraz parowy dzwon sygnalizacyjny. Podczas kolejnych napraw i modernizacji dzwon usunięto, zamontowano turbogenerator o napięciu 24V wraz z instalacją elektryczną oraz zmieniono zderzaki na tulejowe z wkładkami gumowymi.

Zachowane egzemplarze

Do czasów współczesnych jako jedyny zachował się egzemplarz oznaczony numerem Tw47-2558. Parowóz ten, po skreśleniu z inwentarza w dniu 30.06.1980, został przekazany do wodociągów miejskich w Tarnowskich Górach, gdzie pełnił funkcję kotła grzewczego przy ujęciu wody w Szybie Staszic dawnej kopalni cynku i ołowiu. Po upływie terminu ważności rewizji kotła dotychczasowy użytkownik zgłosił chęć przekazania parowozu do Muzeum Kolejnictwa w Warszawie, jednakże ze względu na zły stan techniczny lokomotywy oraz poważne braki w jej wyposażeniu, muzeum ostatecznie jej nie przejęło. W roku 1995 parowóz został zakupiony przez Przedsiębiorstwo Transportu Samochodowego i Spedycji Periba. Po renowacji został ustawiony na terenie tego przedsiębiorstwa w charakterze pomnika. W roku 2006 lokomotywa została odkupiona przez władze miasta Bytomia i dnia 18 marca 2006 przetransportowana na teren stacji Bytom Karb Wąskotorowy, gdzie obecnie jest ustawiona jako nieczynny eksponat i oczekuje przywrócenia do ruchu.