Utrecht

Utrecht
	; Katedra Świętego Marcina w Utrechcie
Herb	Flaga
Państwo	Holandia
Prowincja	Utrecht
Burmistrz	Sharon Dijksma (od 16 grudnia 2020)
Powierzchnia	99,32 km²
Populacja (2012); • liczba ludności; • gęstość	; 311 171; 3133 os./km²
Nr kierunkowy	030
Kod pocztowy	3500-3599
	Położenie na mapie Holandii Utrecht
	Położenie na mapie Utrechtu Utrecht
	52°05′N 5°06′E/52,083333 5,100000
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Utrecht – miasto w środkowej Holandii nad kanałem Amsterdam-Ren, ośrodek administracyjny prowincji Utrecht.

Dane ogólne

Ośrodek hutnictwa żelaza i aluminium, przemysł metalowy i maszynowy. Utrecht jest znanym ośrodkiem naukowym i turystycznym. Wielki węzeł drogowy, przez który przechodzą drogi A2, A12, A27 i A28.

Miasto dzieli się na 10 części (niderl. Wijk):

Historia

Początki miasta sięgają I wieku n.e., kiedy Rzymianie wybudowali tam (ok. roku 47) warownię (castellum). Była ona położona nad Renem, którego koryto przebiegało bardziej na północ niż dziś i stanowiło północną granicę imperium rzymskiego.

W średniowieczu Utrecht był siedzibą i własnością biskupią. Pierwszym biskupem Utrechtu był Wilibrord, który uczynił z miasta ośrodek swej misji wśród Fryzów. Urodził się tutaj także święty Ludger. Prawa miejskie Utrecht posiada od 1122 roku.

2 marca 1459 w Utrechcie urodził się Adriaan Florenszoon Boeyens, późniejszy papież Hadrian VI – ostatni papież spoza Włoch do czasu wyboru Jana Pawła II.

Od 1559 roku arcybiskupstwo, w XII-XIV w. główne miasto Niderlandów.

W XVI wieku Utrecht przyłączył się do powstania przeciw hiszpańskim Habsburgom. W roku 1579 w mieście zawarto unię utrechcką, jednoczącą opozycję. W 1889 biskupi starokatoliccy ogłosili „Deklarację Utrechcką” i powstała Unia Utrechcka Kościołów Starokatolickich.

Osobny artykuł: Pokój utrechcki.

Zabytki

Znajduje się tu dużo romańskich i gotyckich kościołów oraz polski cmentarz wojenny.

Najsłynniejszym zabytkiem jest katedra z XIII w. (Domkerk), nawiązująca stylem do gotyku francuskiego. Jej budowa rozpoczęła się w 1254 r. i trwała do XVI w.

W 1572 roku w wyniku nadchodzącej fali reformacji dokonano wielu wandalizmów, duża liczba wewnętrznych i zewnętrznych ornamentów została wtedy zniszczona. Z ogromnej katedry zachowała się tylko część wschodnia, w pobliżu wieży (Domtoren). W 1674 roku w czasie burzy zawaliła się nieukończona nawa, dlatego dziś wieża stoi kilkadziesiąt metrów od reszty katedry. Wieża ma 112 m i jest to najwyższa kościelna dzwonnica w Holandii.

Utrecht jest też ośrodkiem starokatolicyzmu. W mieście znajduje się starokatolicka archikatedra pw. Świętej Gertrudy.

Dom Rietvelda w Utrechcie

Ważnym dziełem architektury nowoczesnej jest Rietveld Schröderhuis (1924) – jedno ze sztandarowych dzieł grupy De Stijl – w 2000 wpisany na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO^[2].

Nauka i edukacja

Najstarszą uczelnią w Utrechcie jest Uniwersytet w Utrechcie, założony w 1636 roku. Oprócz niego w Utrechcie znajduje się Akademia Sztuk Pięknych (Hogeschool voor de Kunsten Utrecht) oraz założona w 1988 roku Hogeschool Utrecht.

Znajduje się tu jedna z siedzib instytutu Deltares^[3].

Polski cmentarz

Osobny artykuł: Cmentarz w Utrechcie.

W Utrechcie znajduje się holenderski cmentarz Begraafplaats St Barbara, na którym pochowani są polscy żołnierze, którzy wzięli udział w wyzwoleniu Holandii spod niemieckiej okupacji. Grobami opiekuje się holenderski Caritas.