Wacław Wolski (inżynier)
Wacław Wolski herbu Lubicz (ur. 28 września 1865 w Brzeżanach, zm. 27 lipca 1922 we Lwowie) – polski inżynier, wynalazca, przedsiębiorca naftowy i działacz społeczny, obrońca Lwowa.
 Wacław Wolski (przed 1901) | |
| Data i miejsce urodzenia |
28 września 1865 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
27 lipca 1922 |
| Narodowość | |
| Rodzice | |
| Małżeństwo | |
| Dzieci | |
| Krewni i powinowaci |
Stanisław Szczepanowski (wuj) |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys
edytujWacław Wolski pochodził z linii brzeżańskiej rodu Wolskich z rodziny o tradycjach prawniczych. Ojciec Ludwik Wolski został wybrany posłem do parlamentu austriackiego i wraz z rodziną przeniósł się do Wiednia, gdzie Wacław ukończył gimnazjum i politechnikę. Duży wpływ na późniejsze życie Wolskiego miał jego wuj Stanisław Szczepanowski, autor publikacji ekonomicznej końca XIX wieku zatytułowanej „Nędza Galicji” i przedsiębiorca naftowy. Dzięki Szczepanowskiemu Wolski zajął się przemysłem naftowym. Wywiercił szyb „Hucuł” w Galicji, który stał się obfitym źródłem nafty, a także założył pierwszą polską rafinerię w Peczeniżynie. Początki swojej pracy inżynierskiej odbył w Schodnicy, gdzie przy wierceniach pracował z kilkoma kanadyjskimi wiertaczami sprowadzonymi przez Szczepanowskiego. Był członkiem Państwowej Rady Narodowej, wiceprezesem Krajowego Towarzystwa Naftowego.
Od 1898 do 1914 był wydawcą dziennika „Słowo Polskie”. Był członkiem Ligi Narodowej[1].
Był mężem poetki Maryli Wolskiej z domu Młodnickiej, z którą miał pięcioro dzieci m.in. poetkę i prozaiczkę Beatę Obertyńską, poetę Ludwika i malarkę Anielę (Lelę) Pawlikowską.
Chory na serce, przeziębiony po rocznicowej mszy w intencji ukochanego syna „Luka”, zamordowanego przez Ukraińców w kwietniu 1919 r w Złoczowie.[2], zmarł przedwcześnie 27 lipca 1922 w wieku lat 57, we własnej willi „Zaświecie”. Został pochowany w rodzinnym grobowcu na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie 29 lipca 1922.
Wynalazczość
edytujPierwszy praktycznie zastosował sprężony gaz do wydobywania ropy naftowej[3]. Jako pierwszy na świecie skroplił gazy naftowe oraz wynalazł tzw. „wiertniczy taran hydrauliczny”[4]. Opracował hydrauliczną metodę wiercenia, gdzie woda wykorzystana do tej pory wyłącznie do usuwania osadów w czasie wiercenia została zastosowana także do poruszania świdra. Jego metoda nazwana została „polską kanadyjką”. Przed 1902 Wolski próbował opatentować w Wiedniu swoją metodę, lecz tam spotkał Williama Henry’ego McGarveya, Kanadyjczyka pochodzącego z Irlandii Północnej, który pracując jako wiertacz w Polsce udał się do urzędu patentowego z podobnym rozwiązaniem. Ostatecznie opatentowali rozwiązanie wspólnie jako „dłuto dla przemysłu naftowego”.
W 1907 w czasie wiercenia szybu „Wilno” w rejonie borysławskim wykorzystał tę metodę praktycznie, w rezultacie czego dowiercił się do głębokości 1000 metrów (gdzie typowe szyby dochodziły do 400 metrów) do zasobnych pokładów roponośnych. Nastąpił wybuch i strumień ropy rozbił koronę szybu i wytrysnął ponad ziemię. Dzienna wydajność szybu wyniosła 900 ton, co do tej pory nie występowało w Galicji. Zastosowanie tej metody przez Wolskiego zmusiło innych producentów do podniesienia wydajności produkcji i w rezultacie w 1907 osiągnięto w Galicji wydobycie 120 tys. ton ropy, gdy w 1906 było ono o połowę niższe. Na taką ilość ropy nie było zbytu w zacofanej gospodarce galicyjskiej i nastąpił gwałtowny spadek cen ropy i cały przemysł naftowy Galicji stracił na dochodowości. Nadprodukcja ta wpłynęła też na dalsze losy wynalazku Wolskiego, na którego szersze wprowadzenie zabrakło pieniędzy, a sam wynalazek został wykupiony i ukryty w szafach pancernych firm zainteresowanych utrzymaniem starych metod wiertniczych. Wynalazek tarana wiertniczego Wolskiego wyprzedził swoją epokę i prace nad metodą hydrauliczną wierceń podjęto dopiero ponad 20 lat po jego patencie.
Oprócz tarana wiertniczego Wolski był m.in. konstruktorem hydraulicznej wiertarki skalnej do budowy chodników i tuneli kopalnianych, próbował skroplić gaz ropny i był autorem wielu innych patentów. Poza tym brał czynny udział w życiu społecznym Galicji i prowadził korespondencję naukową z naukowcami w kraju i za granicą.
Ordery i odznaczenia
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Stanisław Kozicki, Historia Ligi Narodowej (okres 1887-1907), Londyn 1964, s. 587.
- ↑ Moje Kresy. Złoczowskie Orlęta (cz. II) [online], plus.nto.pl, 5 maja 2017 [dostęp 2023-10-03] (pol.).
- ↑ Maciej Iłowiecki, Dzieje nauki polskiej, Warszawa: wyd. Interpress, 1981, s. 203, ISBN 83-223-1876-6, OCLC 830296583.
- ↑ Taran wiertniczy Wacława Wolskiego. Młody Technik Nr 3/1967, s. 96-97.
Bibliografia
edytuj- Wacław Wolski. Nekrolog. „Słowo Polskie”, s. 6, Nr 169 z 30 lipca 1922.
- Taran wiertniczy Wacława Wolskiego. Młody Technik Nr 3/1967, s. 96-97
- Poetka z Zaświecia, Tygodnik Powszechny, Nr 9 (2799), 2 marca 2003
- Wacław Wolski 1865-1922. polonialife.ca. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-10-13)]. polonialife.ca [dostęp 20.01.2009]
- Maryla Wolska, Beata Obertyńska – Wspomnienia, PIW, Warszawa 1974.
Linki zewnętrzne
edytuj- Prace i notatki Wacława Wolskiego w bibliotece Polona