Wentylator

Ten artykuł od 2012-06 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Wentylator^[1] (sprężarka) – maszyna przepływowa do transportowania gazów poprzez urządzenia technologiczne wykorzystująca do tego celu przewody wentylacyjne, w której przyrost ciśnienia statycznego ze strony ssawnej jest większy niż ze strony tłocznej (nie przekracza 13 kPa), a cała energia gazu jest zawarta w jej składowej kinetycznej.

Typy wentylatorów

Ze względu na cechy konstrukcyjne wentylatory dzieli się na:

Ze względu na sposób zabudowy wentylatora w sieci:

ssące
tłoczące
ssąco-tłoczące

Ze względu na zastosowanie:

ogólnego przeznaczenia
specjalnego przeznaczenia
przeznaczone do transportu pneumatycznego
morskie
przeciwwybuchowe
do transportowania substancji aktywnych chemicznie
kopalniane

Ze względu na wielkość wytwarzanego ciśnienia:

niskociśnieniowe, spiętrzenie całkowite < 720 Pa
średniociśnieniowe, spiętrzenie całkowite w zakresie 720–3600 Pa
wysokociśnieniowe, spiętrzenie całkowite > 3600 Pa

Ze względu na liczbę wirników występujących w wentylatorze:

jednostopniowe
wielostopniowe

Wentylatory komputerowe

Wentylator z widoczną końcówką zasilającą wpinaną w płytę główną:
1. końcówka zasilająca,
2. wirnik z łopatkami,
3. otwory na wkręty mocujące do radiatora.

Wentylator Corsair LL120 RGB

Wentylatory na karcie graficznej

Łożysko

W budowie wentylatorów używane są następujące łożyska:

Kulkowe – żywotność ok. 63 000 godzin przy 50 °C, odporne na wysoką temperaturę. Wśród kulkowych można spotkać także łożyska podwójne kulkowe, charakteryzujące się podwyższoną trwałością i mniejszą emisją hałasu podczas pracy. Optymalny montaż: horyzontalny i wertykalny^[2].
Ślizgowe – żywotność ok. 40 000 godzin przy 50 °C, niska odporność na temperaturę. Wentylatory wyposażone w tego typu łożyska są tańsze i cichsze od wentylatorów używających łożysk kulkowych. Optymalny montaż: wertykalny^[2].

Łożyska mają to do siebie, że wraz z długością pracy, rośnie generowany przez nie hałas. Ich konstrukcję usprawnia się przez cały czas, stosując specjalne smary, które podnoszą żywotność oraz obniżają nieprzyjemny i uciążliwy szum oraz wibracje, zwiększając kulturę ich pracy.

Hałas

Jest ściśle związany z prędkością obrotową wentylatora, a więc i przepływem powietrza oraz zastosowanym typem łożyska. Większość wentylatorów ma konwencjonalne łopatki, opracowane do dużych prędkości obrotowych, które wytwarzają duży strumień powietrza, ale i jednocześnie duży hałas (zob. dB). Żeby go obniżyć, wystarczy zmniejszyć prędkość obrotową, co jednakże powoduje również zmniejszenie przepływu powietrza. Głośną pracę wentylatora można częściowo zniwelować odpowiednio zwiększając jego rozmiar i liczbę łopatek (zwykle siedem lub jedenaście), dzięki czemu przy niskich obrotach można uzyskać zadowalającą jego wydajność. Niskie obroty mają jeszcze inne zalety: łożysko mniej hałasuje i mniej się zużywa.

Rozmiar

Stosowane są wentylatory w bardzo wielu rozmiarach, odpowiednio dobranych do zastosowania:

do procesora i karty graficznej – 60, 80, 92, 100, 120, 140 lub 150 mm;
do chipsetu – 40, 50 lub 60 mm;
do twardego dysku – 120 mm;
do zasilacza – 60, 80, 92, 120, niektóre posiadają nawet 140 mm;
do obudowy – 80, 92, 120, 130, 140, niektóre obudowy pozwalają nawet na montaż wentylatorów o rozmiarach 180, 200 czy 250 mm;
do chłodnicy wchodzącej w skład chłodzenia wodnego – 80, 92, 120, 140, 180, 200 mm.

Zasilanie

Zazwyczaj wtyczka do podłączenia wentylatora jest 3-pinowa albo 4-pinowa. Wtyczki 3-pinowe są najczęściej spotykane w tańszych konstrukcjach, natomiast 4-pinowe w wentylatorach lepszej jakości, a zarazem droższych. Te ostatnie wtyczki pozwalają na zastosowanie metody PWM do sterowania obrotami wentylatora, co jest bardziej precyzyjną metodą od zwykłej zmiany napięcia. Istnieją też najprostsze podłączenia wentylatorów jedynie przy pomocy wtyczki 2-pinowej, czyli bez tachometra i kontrolera obrotów.

Poniższa tabela przedstawia kolory przewodów we wtyczce zasilającej wentylator:

P1	czarny	Masa (GND)
P2	czerwony	Napięcie (5-12 V)
P3	żółty	tachometr (RPM), czujnik obrotów
P4	niebieski	PWM (ang. Pulse Width Modulation), kontroler obrotów

Zobacz też

Przypisy

↑ Z łac. ventilatio „przewiew(anie)” (Słownik Wyrazów Obcych).
↑ ^a ^b Jakie łożyska występują zwykle w wentylatorach?. Fander. [dostęp 2015-06-02]. (pol.).

Bibliografia

StanisławS. Fortuna StanisławS., Wentylatory. Podstawy teoretyczne, zagadnienia konstrukcyjno-eksploatacyjne i zastosowanie, Kraków: TECHWENT, 1999, ISBN 83-912363-0-7, OCLC 749281391 .

Linki zewnętrzne

[1] Z łac. ventilatio „przewiew(anie)” (Słownik Wyrazów Obcych).

[:0-2] Jakie łożyska występują zwykle w wentylatorach?. Fander. [dostęp 2015-06-02]. (pol.).

[1]

[2]