Yoram Gross
Yoram Gross, pierwotnie Jerzy Gross (hebr. יורם גרוס; ur. 18 października 1926 w Krakowie, zm. 21 września 2015[1] w Sydney[2][3]) – australijski twórca filmów animowanych żydowskiego pochodzenia, urodzony w Polsce.
_commemorative_plaque,_12_Sarego_Street,_Krak=25C3=25B3w,_Poland.jpg) Tablica pamiątkowa na kamienicy gdzie się urodził. Kraków ul. J. Sarego 12 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód |
reżyser filmów animowanych |
| Lata aktywności |
1947-2015 |
| Odznaczenia | |
  
| |
| Strona internetowa | |
Życiorys
edytujUrodził się w Krakowie w rodzinie żydowskiej. Był najmłodszym dzieckiem Jakuba Grossa i Sary z domu Szarf. Jego bratem był Natan Gross. Rodzice wybrali mu imię Jerzy, po emigracji do Izraela zmieniono je na Yoram[4]. Okres II wojny światowej spędził w krakowskim getcie, w Warszawie[5], oraz w Otwocku[6].
W 1950, po tym jak służby bezpieczeństwa PRL przeprowadziły rewizję w jego mieszkaniu, postanowił wyemigrować z Polski do Izraela. Tam też zrealizował swoje pierwsze filmy. Z tego okresu jego twórczości pochodzi m.in. film animowany Józef Marzyciel z 1962 reprezentujący Izrael na Festiwalu Filmowym w Cannes. W 1968 po wojnie sześciodniowej wyjechał wraz z rodziną do Australii i zamieszkał w Sydney[5].
W Australii kontynuował realizację filmów animowanych we własnym studiu „Yoram Gross Film Studios”. Do jego najbardziej znanych produkcji należą: filmy pełnometrażowe o przygodach Dot oraz seriale animowane Bystry Bill i Tabaluga. Jedną z najnowszych prac Yorama Grossa są miniatury filmowe o Profesorze Filutku według Zbigniewa Lengrena.
W 1995 za nadzwyczajny wkład w rozwój australijskiego przemysłu filmowego został odznaczony najwyższym australijskim odznaczeniem, Orderem Australii. W 2011 odznaczony został Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi RP oraz Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[5].
Filmografia
edytuj- 1958 – Pieśń bez słów[4]
- 1962 – Janko Marzyciel - pełnometrażowy film kukiełkowy[4]
- 1963 – Tylko za funta[4]
- 1977 – Dot i kangurzyca
- 1979 – Mały skazaniec
- 1981 – Dookoła świata z Dot
- 1983 – Dot i królik
- 1984 – Dot i miś koala
- 1985 – Dot i Keeto
- 1986 – Dot i wieloryb
- 1987 – Dot i przemytnicy
- 1987 – Dot jedzie do Hollywood
- 1994 – Dot w kosmosie
- 1994-2004 – Tabaluga - serial TV
- 1996-98 – Big Bag - serial TV
- 1997 – Flipper i Lopaka
- 1998–99 – Skippy: Adventures in Bushtown
- 2007 – Krakowska jesień
- 2012 – Profesor Filutek - miniserial
- 2014 – Obrazy z mojego życia
Powieści
edytujUpamiętnienie
edytuj- W 2012 roku powstał film dokumentalny Tomasza Magierskiego Krakowiaczek ci ja. Film opowiada o podróży do Polski, w którą Gross wybrał się z wnukami, aby pokazać im swoje rodzinne strony i opowiedzieć o swoich wojennych losach[7].
- W 2017 roku w ramach 57. edycji Krakowskiego Festiwalu Filmowego na ścianie kamienicy ul. Sarego 12 odsłonięto tablicę z napisem Wybrało mnie życie, popiersiem artysty i napisem w języku polskim i angielskim: Yoram Jerzy Gross (1926 – 2015). W tym domu urodził się australijski reżyser i producent filmów animowanych[8][9]
Nagroda Yorama Grossa
edytujW 1987 roku po raz pierwszy podczas Festiwalu Filmowego w Sydney przyznano nagrodę Yorama Grossa dla najlepszego krótkometrażowego filmu animowanego. Wynosiła ona 4000 dolarów i była sponsorowana przez Yorama i Sandrę Grossów[10].
Bibliografia
edytuj- Anna Tarnawska: Yoram Gross, Twórca „Tabalugi” i „Blinky Billa” z wizytą w Krakowie!. krakow.naszemiasto.pl, 2011-10-20. [dostęp 2012-02-15]. (pol.).
Przypisy
edytuj- ↑ Zmarł Yoram Gross, krakowfilmfestival.pl
- ↑ Yoram (Jerzy) Gross nie żyje, film.interia.pl
- ↑ Gross nie żyje. Odszedł zasłużony kulturze polskiej i australijskiej, bumerangmedia.com
- ↑ a b c d e f Samson Moja dusza zginie, ale razem z wrogiem [online] [dostęp 2018-06-17] (pol.).
- ↑ a b c Stowarzyszenie Filmowców Polskich Benefis urodzinowy Yorama Grossa w kinie Kultura [online], 20 października 2011 [dostęp 2018-06-17] [zarchiwizowane z adresu 2011-10-20].
- ↑ Tomasz Magierski: Film dokumentalny "Krakowiaczek ci ja", rok 2012. [dostęp 2021-04-20].
- ↑ Stowarzyszenie Filmowców Polskich, Yoram Gross: Krakowiaczek ci On [online], www.sfp.org.pl [dostęp 2018-06-17].
- ↑ W Krakowie odsłonięto tablicę poświęconą Yoramowi Grossowi, „Onet Kultura”, 30 maja 2017 [dostęp 2018-06-17] (pol.).
- ↑ Upamiętnienie Yorama Grossa w Krakowie, Polski Istytut Sztuki Filmowej
- ↑ Sydney Film Festival 1954 To Now - A Living Archive [online], online.sffarchive.org.au [dostęp 2018-06-17].
Linki zewnętrzne
edytuj- Yoram Gross w bazie IMDb (ang.)
- Yoram Gross w bazie Filmweb
- Yoram Gross Bography (1926-2015)
- Strona wytwórni Yoram Gross Film Studios