Zbigniew Gertych
Zbigniew Gertych (ur. 26 października 1922 w Poznaniu, zm. 4 lipca 2008 w Warszawie) – polski polityk, ekonomista, agrotechnik, profesor, specjalista w dziedzinie ogrodnictwa i warzywnictwa, wolnomularz, poseł na Sejm PRL II, III, VIII i IX kadencji, w latach 1982–1985 wicemarszałek Sejmu VIII kadencji, od 1994 członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk, Wiceprezes Rady Ministrów w rządzie Zbigniewa Messnera (1985–1987).
| |
| Data i miejsce urodzenia |
26 października 1922 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
4 lipca 2008 |
| Wiceprezes Rady Ministrów | |
| Okres |
od 12 listopada 1985 |
| Przynależność polityczna | |
| Wicemarszałek Sejmu VIII kadencji (PRL) | |
| Okres |
od 21 lipca 1982 |
| Przynależność polityczna | |
| Ambasador PRL/RP w Wielkiej Brytanii | |
| Okres |
od 14 kwietnia 1987 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
      
| |
Życiorys
edytujSyn Tadeusza i Marii. W czasie II wojny światowej walczył w Armii Krajowej, był więziony w obozach i więzieniach niemieckich. W 1946 ukończył studia na Uniwersytecie Jagiellońskim, a trzy lata później uzyskał stopień doktora. Od 1963 był doktorem habilitowanym, od 1969 profesorem nadzwyczajnym, a od 1979 profesorem zwyczajnym nauk rolniczych. W 1977 uzyskał członkostwo w Polskiej Akademii Nauk (jako członek korespondent, a w 1991 członek rzeczywisty). Był członkiem prezydium PAN (1978–1980, 1984–1986)[1].
Od 1946 do 1953 pracował w Zakładzie Dendrologii PAN w Kórniku. W latach 1953–1964 sprawował funkcję dyrektora Sadowniczego Zakładu Doświadczalnego w Brzeznej podległego Instytutowi Sadownictwa w Skierniewicach. Od 1964 do 1973 był wicedyrektorem Instytutu Warzywnictwa, następnie jego dyrektorem (1974–1985). Kierował Zakładem Ekonomiki Rolnictwa i Leśnictwa PAN. W latach 1964–1973 był zastępcą sekretarza, a później sekretarzem Wydziału V Nauk Rolniczych i Leśnych PAN. Od 1981 I zastępca sekretarza naukowego PAN. W 1990 zatrudniony jako profesor w Ogrodzie Botanicznym PAN w Powsinie. Członek wielu krajowych i zagranicznych towarzystw naukowych, był między innymi członkiem Rady Najwyższej i Komitetu Wykonawczego Międzynarodowego Towarzystwa Nauk Ogrodniczych.
Od 1955 należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W latach 1975–1981 był członkiem Centralnej Komisji Rewizyjnej PZPR[2]. Pełnił funkcję radnego Wojewódzkiej Rady Narodowej. Pełnił mandat posła na Sejm PRL II, III, VIII i IX kadencji (1957–1965, 1980–1989). W latach 1980–1982 był przewodniczącym Sejmowej Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów. W 1982 wybrany na wicemarszałka Sejmu VIII kadencji (do 1985). W 1957 jako jedyny pokonał kandydata z miejsca „mandatowego” na liście Frontu Jedności Narodu w okręgu Nowy Sącz, Jana Antoniszczaka.
W 1982 członek prezydium Tymczasowej Rady Krajowej Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego[3], a następnie członek Komitetu Wykonawczego Rady Krajowej PRON. Przewodniczący Krajowego Komitetu Narodowego Czynu Pomocy Szkole. W latach 1986–1988 zastępca przewodniczącego Społecznego Komitetu Odnowy Starego Miasta Zamościa[4].
W latach 1985–1987 był wicepremierem w rządzie Zbigniewa Messnera. W latach 1987–1990 pełnił funkcję ambasadora PRL/RP w Wielkiej Brytanii.
Był działaczem uniwersalistycznym[5], członkiem Tymczasowego Parlamentu Świata, przez dwie kadencje piastował funkcję Wielkiego Mistrza Wielkiego Wschodu Polski powstałego w 1997 (pierwszym powojennym Wielkim Mistrzem WWP był przez trzy kolejne kadencje Andrzej Nowicki). W trakcie pobytu na placówce dyplomatycznej w Londynie brał udział w pracach tamtejszego Rotary Club. Otrzymał Złote pióro Wolnomularza Polskiego 2006.
Pochowany na cmentarzu Rakowickim.
Odznaczenia
edytujOdznaczony Mérite Philantropique, Wielkim Krzyżem z Gwiazdą Orderu Demokracji (Kolumbia), Krzyżem Walecznych, Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą i Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Orderem Sztandaru Pracy I klasy, Medalem im. Mikołaja Kopernika, Brązowym Krzyżem Zasługi z Mieczami oraz Srebrnym Krzyżem Zasługi (1954)[6]. W 1989 został doktorem honoris causa Akademii Rolniczej w Szczecinie[7], był także doktorem honoris causa Akademii Nauk Rolniczych w Berlinie.
Przypisy
edytuj- ↑ GERTYCH, Zbigniew. pan.pl. [dostęp 2023-02-03].
- ↑ Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 235. ISBN 83-223-2073-6.
- ↑ „Dziennik Polski”, r. XXXVIII, nr 223 (11 807), Kraków, 20 grudnia 1982, s. 2.
- ↑ Andrzej Kędziora: Społeczny Komitet Odnowy Starego Miasta. zamosciopedia.pl, 26 października 2014. [dostęp 2020-04-13].
- ↑ Zbigniew Gertych: O humanizm uniwersalny. wolnomularz.pl. [dostęp 2014-07-04].
- ↑ M.P. z 1954 r. nr 100, poz. 1261.
- ↑ 50 lat Akademii Rolniczej w Szczecinie, red. Lech Pałasz. Akademia Rolnicza w Szczecinie 2004, s. 165. ISBN 83-7317-125-8.
Bibliografia
edytuj- Kto jest kim w Polsce 1989. Informator encyklopedyczny, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989, s. 320
- Andrzej Kępiński, Zbigniew Kilar, Kto jest kim w Polsce – inaczej, część II, Wydawnictwo „Czytelnik”, Warszawa 1986, s. 135
- Ludwik Hass, Wolnomularze polscy w kraju i na świecie 1821–1999. Słownik biograficzny, Oficyna Wydawnicza „Rytm”, Warszawa 1999, s. 135
- Informacje w BIP IPN
Linki zewnętrzne
edytuj- Prof. zw. dr hab. cz Zbigniew Gertych, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2010-10-09].
- Nota biograficzna na portalu wolnomularstwo.pl