Imię zakonne

Imię zakonne – imię przyjmowane w katolickich zakonach i zgromadzeniach zakonnych po przejściu okresu pierwszej próby − postulatu, podczas obłóczyn, jak również w klasztorach (monasterach) prawosławnych w momencie postrzyżyn mniszych małej schimy.

Kościół katolicki

Teologia

Nadawanie imienia zakonnego jest znakiem głębszego posłuszeństwa Kościołowi. Konsekracja, do której przygotowuje się nowicjusz, jest głębszym zanurzeniem w wodach chrztu św., głębszym zakorzenieniem w Chrystusie. Kościół poprzez śluby bierze niejako osobę konsekrowaną na bok, na miejsce odosobnione w sensie społecznym i nakazuje otwarcie się do granic ludzkich możliwości z pomocą łaski działającego w Kościele Ducha Świętego. Osoba otrzymuje we wspólnocie Kościoła nowe obowiązki, których wcześniej nie miała. Nowe imię uświadamia wagę powołania i wyboru. Nowe imię dynamizuje imię chrzestne. Kościół nie może konsekrować osoby, która wcześniej nie została włączona mocą sakramentu chrztu św. w mistyczne Ciało Chrystusa − Kościół. Jak w rodzinie nie ma osób o tym samym imieniu, co utrudniałoby stawienie się na wezwanie rodziców, tak w rodzinie zakonnej (klasztornej, prowincjalnej) nie mogą powtarzać się imiona. Nieposiadanie imienia oznacza stawanie się numerem, te zaś są charakterystyczne dla kolektywu. Wspólnota zakonna nie jest kolektywem, lecz rodziną w sensie duchowym. Rezygnacja z nadawania w zgromadzeniach imienia zakonnego osłabia w osobach tworzących prowincję wymiar posłuszeństwa. Pseudodemokratyzacja w tym aspekcie niszczy tradycję eklezjalną, którą usankcjonowały wieki doświadczenia. Nadanie imienia ma miejsce podczas liturgii obłóczyn. Obrzęd unaocznia w sposób ontyczny obowiązek posłuszeństwa Kościołowi. Odwołanie biblijne bazuje na nadaniu imienia Jezusowi przez Maryję oraz zmianie imion Kefasa (na Piotr) i Szawła (na Paweł). Również kardynał wybrany na papieża zmienia imię przyjmując nowe obowiązki w Kościele.

Przykłady

Agnes Gonxha Bojaxhiu to imię chrzcielne i nazwisko Matki Teresy z Kalkuty. Teresa to przyjęte przez nią imię zakonne. Piotr z Alkantary to przyjęte po wstąpieniu do zakonu imię Juana de Garabito y Vilela de Sanabria. Juniper to imię zakonne przyjęte przez Miquela Josepa Serra i Ferrerę.

Prawosławie

Również w Kościele prawosławnym mnichom i mniszkom nadawane są nowe imiona, co podkreśla całkowite zerwanie przez nich z życiem świeckim i rozpoczęcie nowego, poświęconego wyłącznie służbie Bogu. Następuje to w czasie ceremonii postrzyżyn mniszych małej schimy, w momencie symbolicznego obcinania czterech pasm włosów nowego mnicha lub mniszki, a po złożeniu przez nią ślubów wieczystych. Osoba wstępująca do monasteru nie ma prawa wyboru imienia. Jest ono losowane (tradycja grecka) lub wybierane zupełnie dowolnie przez biskupa lub przełożonego monasteru, który dokonuje postrzyżyn. Fakt, iż mniszka lub mnich nie mogą wskazać swojego nowego imienia, symbolizuje całkowite wyrzeczenie się swojej woli. Powtórna zmiana imienia mniszego następuje przy postrzyżynach wielkiej schimy.

Przykłady

Władimir Gundiajew to imię chrzcielne i nazwisko patriarchy moskiewskiego i całej Rusi Cyryla. Cyryl jest imieniem otrzymanym przez niego w momencie postrzyżyn mniszych. Fiodor Amfitieatrow to imię i nazwisko metropolity kijowskiego Filareta. Imię, pod którym był znany jako mnich i biskup, otrzymał przy postrzyżynach małej schimy. Składając w tajemnicy śluby wielkiej schimy otrzymał po raz drugi nowe imię – Teodozjusz (występując publicznie nadal posługiwał się jednak imieniem Filaret).

Zobacz też

• habit