Jańskie rajtowanie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
kat. |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Plik:Stamps of Germany (DDR) 1982, MiNr 2720.jpg|thumb|Znaczek poczty NRD z 1982 roku, poświęcony zwyczajowi jańskiego rajtowania]] |
[[Plik:Stamps of Germany (DDR) 1982, MiNr 2720.jpg|thumb|Znaczek poczty NRD z 1982 roku, poświęcony zwyczajowi jańskiego rajtowania]] |
||
'''Jańskie rajtowanie''' ([[język górnołużycki|górnołuż.]] ''Janske jěchanje'', [[język dolnołużycki|dolnołuż.]] ''Jańske rejtowanje'') – [[Serbołużyczanie|serbołużycki]] obyczaj ludowy, związany z obchodami [[Wigilia św. Jana|nocy świętojańskiej]]. Współcześnie praktycznie wymarły, podtrzymywany jest w jednej tylko wsi Kozle ([[język niemiecki|niem.]] Casel) koło [[Drebkau]] na [[ |
'''Jańskie rajtowanie''' ([[język górnołużycki|górnołuż.]] ''Janske jěchanje'', [[język dolnołużycki|dolnołuż.]] ''Jańske rejtowanje'') – [[Serbołużyczanie|serbołużycki]] obyczaj ludowy, związany z obchodami [[Wigilia św. Jana|nocy świętojańskiej]]. Współcześnie praktycznie wymarły, podtrzymywany jest w jednej tylko wsi Kozle ([[język niemiecki|niem.]] Casel) koło [[Drebkau]] na [[Dolne Łużyce|Dolnych Łużycach]]. |
||
Obyczaj związany jest z dawnymi [[Kult płodności|kultami płodności]], a jego główną postacią jest jeździec przebrany za św. Jana, symbolizującego tutaj w istocie pradawne bóstwo życia i urodzaju. Jan odziany jest w specjalny kwietny strój oraz głęboko nasuniętą na głowę i niemal całkiem zakrywającą jego oblicze kunsztowną koronę z kwiatów z opadającymi [[girlanda]]mi. Do wykonania korony i stroju jeźdźca potrzebna jest ogromna liczba [[Chaber bławatek|bławatków]], [[Grzybienie białe|nenufarów]], [[Goździk kartuzek|goździków kartuzków]] i innych kwiatów, zbieranych przez dziewczęta już na kilka dni przed świętem. W dniu obchodów Jan przed południem jest odziewany w swój strój, po czym wyrusza na czele kawalkady jeźdźców na polanę, gdzie trwa uroczysty festyn. Tam towarzysze go opuszczają, a on sam cwałuje między widzami, których celem jest uszczknięcie jak największej liczby kwiatów z jego stroju, co ma przynieść szczęście na następny rok. Wieczorem w gospodzie odbywa się huczna biesiada, w trakcie której Jan tańczy z dziewczętami i otrzymuje od nich drugą koronę. |
Obyczaj związany jest z dawnymi [[Kult płodności|kultami płodności]], a jego główną postacią jest jeździec przebrany za św. Jana, symbolizującego tutaj w istocie pradawne bóstwo życia i urodzaju. Jan odziany jest w specjalny kwietny strój oraz głęboko nasuniętą na głowę i niemal całkiem zakrywającą jego oblicze kunsztowną koronę z kwiatów z opadającymi [[girlanda]]mi. Do wykonania korony i stroju jeźdźca potrzebna jest ogromna liczba [[Chaber bławatek|bławatków]], [[Grzybienie białe|nenufarów]], [[Goździk kartuzek|goździków kartuzków]] i innych kwiatów, zbieranych przez dziewczęta już na kilka dni przed świętem. W dniu obchodów Jan przed południem jest odziewany w swój strój, po czym wyrusza na czele kawalkady jeźdźców na polanę, gdzie trwa uroczysty festyn. Tam towarzysze go opuszczają, a on sam cwałuje między widzami, których celem jest uszczknięcie jak największej liczby kwiatów z jego stroju, co ma przynieść szczęście na następny rok. Wieczorem w gospodzie odbywa się huczna biesiada, w trakcie której Jan tańczy z dziewczętami i otrzymuje od nich drugą koronę. |
||
Aktualna wersja na dzień 07:17, 24 maj 2022
_1982,_MiNr_2720.jpg)
Jańskie rajtowanie (górnołuż. Janske jěchanje, dolnołuż. Jańske rejtowanje) – serbołużycki obyczaj ludowy, związany z obchodami nocy świętojańskiej. Współcześnie praktycznie wymarły, podtrzymywany jest w jednej tylko wsi Kozle (niem. Casel) koło Drebkau na Dolnych Łużycach.
Obyczaj związany jest z dawnymi kultami płodności, a jego główną postacią jest jeździec przebrany za św. Jana, symbolizującego tutaj w istocie pradawne bóstwo życia i urodzaju. Jan odziany jest w specjalny kwietny strój oraz głęboko nasuniętą na głowę i niemal całkiem zakrywającą jego oblicze kunsztowną koronę z kwiatów z opadającymi girlandami. Do wykonania korony i stroju jeźdźca potrzebna jest ogromna liczba bławatków, nenufarów, goździków kartuzków i innych kwiatów, zbieranych przez dziewczęta już na kilka dni przed świętem. W dniu obchodów Jan przed południem jest odziewany w swój strój, po czym wyrusza na czele kawalkady jeźdźców na polanę, gdzie trwa uroczysty festyn. Tam towarzysze go opuszczają, a on sam cwałuje między widzami, których celem jest uszczknięcie jak największej liczby kwiatów z jego stroju, co ma przynieść szczęście na następny rok. Wieczorem w gospodzie odbywa się huczna biesiada, w trakcie której Jan tańczy z dziewczętami i otrzymuje od nich drugą koronę.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Tomasz Nawka: Witajće k nam. Serbołużyczanie: historia, kultura, tradycja. Poznań: Muzeum Narodowe w Poznaniu, 2008. ISBN 978-83-89053-69-5.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Jazda konna na św. Jana, 24. czerwca – „Jańskie rejtowanje”. cottbus.de. [dostęp 2016-09-02]. (pol.).