Jarmark: Różnice pomiędzy wersjami

	Informacje w projektach siostrzanych
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach
	Definicje słownikowe w Wikisłowniku

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Aktualna wersja na dzień 05:05, 15 lis 2021

Jarmark (niem. Jahrmarkt – targ doroczny) – rodzaj targu średniowiecznego o znaczeniu ponadlokalnym, będącego centrum wymiany towarów handlu dalekosiężnego^[1].

Historia

W średniowieczu była to jedna z podstawowych form wolnego handlu, głównie hurtowego. Jarmarki organizowano corocznie w stałych terminach, najczęściej przy okazji święta kościelnego. Przywileje świeckie i kościelne gwarantowały kupcom bezpieczeństwo osobiste i nienaruszalność mienia (pokój jarmarczny, pokój królewski, pax Dei), a miejscowe władze miały obowiązek ograniczyć na czas jarmarku cechowy monopol sprzedaży i nadzorować prawidłowość dokonywanych transakcji (miary, wagi, ceny). Jarmarki trwały od 1–2 dni do 2 tygodni. Niekiedy na jarmarkach czas ten dzielono na terminy wystawiania towarów, zawierania umów i rozliczania zobowiązań. Masowy napływ na jarmarki kupców i klientów przyczyniał się do rozkwitu miast jarmarcznych. Od początku XII wieku funkcjonowały jarmarki, na których wymieniano towary z Bliskiego Wschodu oraz zachodniej i północnej części Europy. Najpopularniejsze były jarmarki szampańskie. Jarmarki pełniły również rolę wystaw i giełd towarowych, a transakcje oparte były głównie na kredycie. Rozwijały się rozmaite formy zobowiązań i spółek handlowych. W XVI wieku wraz z rozwojem komunikacji i pojawieniem się nowych form handlu rola jarmarków znacząco się zmniejszyła.

W Polsce

W Polsce jarmarki upowszechniły się w XIII wieku w Gdańsku i we Wrocławiu, a w wiekach późniejszych we Lwowie, Łucku, Grodnie, Wilnie (głównie produkty leśne); Jarosławiu, Kłecku (sukna), Przemyślu, Przeworsku (woły); Krakowie, Sandomierzu, Kazimierzu Dolnym, Płocku, Toruniu (zboża) i Lublinie (wina węgierskie, zboża, woły).

Na jarmarkach skupowano towary wywożone masowo (szlakami wodnymi i lądowymi) na zachód Europy (zboża, futra, woły, produkty leśne, len). Z zachodniej Europy przywożono sukno, wyroby metalowe, korzenie, wino, dobra luksusowe.

Współcześnie nieliczne istniejące nadal jarmarki mają miejscowy zasięg lub stanowią rodzaj festynu (Jarmark św. Dominika w Gdańsku, Jarmark Jagielloński w Lublinie lub coroczny jarmark odbywający się 15 sierpnia w Skotnikach).

W potocznej polszczyźnie nazwy targ i jarmark używane są zamiennie.

Zobacz też

Stragan
Artykuły i przekierowania do artykułów zaczynające się od „Jarmark”
Występowanie tekstu „Jarmark” w tytułach artykułów i w przekierowaniach

Przypisy

↑ jarmark, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-11-15] .

Bibliografia

Encyklopedia Historii Gospodarczej Polski do 1945 roku, Henryk Samsonowicz, Warszawa 1981, t. I, s. 279–281

[1] jarmark, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-11-15] .

[1]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
+{{inne znaczenia}}
-{{disambigR|historii|[[Jarmark (program telewizyjny)]] i [[Jarmark (tygodnik)]]}}
+[[Plik:Jarmark Świętojański Poznań 2007 RB1.JPG|thumb|[[Jarmark Świętojański (Poznań)|Jarmark Świętojański w Poznaniu]] w 2007 roku.]]
-[[Plik:Jarmark Świętojański Poznań 2007 RB1.JPG|thumb|[[Jarmark Świętojański]] w [[Poznań|Poznaniu]] w [[2007]] roku.]]
 [[Plik:Lublin plac zamkowy jarmark.jpg|thumb|[[Zamek w Lublinie|Plac Zamkowy]] w [[Lublin]]ie podczas [[Jarmark Jagielloński w Lublinie|Jarmarku Jagiellońskiego]].]]
+'''Jarmark''' ([[Język niemiecki|niem.]] ''Jahrmarkt'' – ''targ doroczny'') – rodzaj [[targ]]u [[średniowiecze|średniowiecznego]] o znaczeniu ponadlokalnym, będącego centrum wymiany [[towar]]ów handlu dalekosiężnego<ref>{{encyklopedia PWN|id=3917000|tytuł=jarmark|data dostępu=2021-11-15}}</ref>.
-{{wikiquote|dopełniacz=o jarmarku}}
-'''Jarmark''' - ([[Język niemiecki|niem.]] ''Jahrmarkt'' - ''targ doroczny''), rodzaj targu [[średniowiecze|średniowiecznego]] o znaczeniu ponadlokalnym, będącego centrum wymiany towarów handlu dalekosiężnego.
 == Historia ==
-W [[Średniowiecze|średniowieczu]] była to jedna z podstawowych form wolnego handlu, głównie hurtowego. Jarmarki organizowano corocznie w stałych terminach, najczęściej przy okazji [[Święto|święta]] [[Kościół (organizacja)|kościelnego]]. [[Przywilej]]e świeckie i kościelne gwarantowały [[kupiec|kupcom]] bezpieczeństwo osobiste i nienaruszalność [[Mienie|mienia]] (''pokój jarmarczny, pokój królewski, pax Dei''), a miejscowe władze miały obowiązek ograniczyć na czas jarmarku [[cech]]owy [[monopol]] sprzedaży i nadzorować prawidłowość dokonywanych transakcji (miary, wagi, ceny). Jarmarki trwały od 1-2 dni do 2 tygodni. Niekiedy na jarmarkach czas ten dzielono na terminy wystawiania towarów, zawierania umów i rozliczania zobowiązań. Masowy napływ na jarmarki kupców i klientów przyczyniał się do rozkwitu [[Miasto|miast]] jarmarcznych. Od początku [[XII wiek]]u funkcjonowały jarmarki, na których wymieniano towary z [[Bliski Wschód|Bliskiego Wschodu]] oraz zachodniej i północnej części [[Europa|Europy]]. Najpopularniejsze były jarmarki szampańskie. Jarmarki pełniły również rolę [[wystawa|wystaw]] i [[Giełda towarowa|giełd towarowych]], a [[Transakcja|transakcje]] oparte były głównie na [[kredyt bankowy|kredycie]]. Rozwijały się rozmaite formy zobowiązań i [[Spółka handlowa|spółek handlowych]]. W [[XVI wiek]]u wraz z rozwojem [[Komunikacja|komunikacji]] i pojawieniem się nowych form [[handel|handlu]] rola jarmarków znacząco się zmniejszyła.
+W [[Średniowiecze|średniowieczu]] była to jedna z podstawowych form wolnego [[handel|handlu]], głównie [[Handel hurtowy|hurtowego]]. Jarmarki organizowano corocznie w stałych terminach, najczęściej przy okazji [[Święto|święta]] [[Kościół (organizacja)|kościelnego]]. [[Przywilej]]e świeckie i kościelne gwarantowały [[Kupiec|kupcom]] bezpieczeństwo osobiste i nienaruszalność [[Mienie|mienia]] (''pokój jarmarczny, pokój królewski, pax Dei''), a miejscowe władze miały obowiązek ograniczyć na czas jarmarku [[Cech rzemiosła|cechowy]] [[monopol]] sprzedaży i nadzorować prawidłowość dokonywanych transakcji (miary, wagi, ceny). Jarmarki trwały od 1–2 dni do 2 tygodni. Niekiedy na jarmarkach czas ten dzielono na terminy wystawiania towarów, zawierania umów i rozliczania zobowiązań. Masowy napływ na jarmarki kupców i klientów przyczyniał się do rozkwitu [[Miasto|miast]] jarmarcznych. Od początku XII wieku funkcjonowały jarmarki, na których wymieniano towary z [[Bliski Wschód|Bliskiego Wschodu]] oraz zachodniej i północnej części [[Europa|Europy]]. Najpopularniejsze były jarmarki szampańskie. Jarmarki pełniły również rolę [[Ekspozycja w handlu – targi|wystaw]] i [[Giełda towarowa|giełd towarowych]], a [[Transakcja (finanse)|transakcje]] oparte były głównie na [[kredyt bankowy|kredycie]]. Rozwijały się rozmaite formy zobowiązań i [[Spółka handlowa|spółek handlowych]]. W XVI wieku wraz z rozwojem [[Transport|komunikacji]] i pojawieniem się nowych form handlu rola jarmarków znacząco się zmniejszyła.
 == W Polsce ==
-W [[Polska|Polsce]] jarmarki upowszechniły się w [[XIII wiek]]u w [[Gdańsk]]u i we [[Wrocław]]iu, a w [[wiek]]ach późniejszych we [[Lwów|Lwowie]], [[Łuck]]u, [[Grodno|Grodnie]], [[Wilno|Wilnie]] (głównie [[Użytki leśne|produkty leśne]]); [[Jarosław]]iu, [[Przemyśl]]u, [[Przeworsk]]u ([[wół|woły]]); [[Kraków|Krakowie]], [[Sandomierz]]u, [[Kazimierz Dolny|Kazimierzu Dolnym]], [[Płock]]u, [[Toruń|Toruniu]] ([[zboża]]) i [[Lublin]]ie ([[wina węgierskie]], [[zboża]], [[wół|woły]]).
+W [[Polska|Polsce]] jarmarki upowszechniły się w XIII wieku w [[Gdański Jarmark św. Dominika|Gdańsku]] i we [[Wrocław]]iu, a w [[wiek]]ach późniejszych we [[Lwów|Lwowie]], [[Łuck]]u, [[Grodno|Grodnie]], [[Wilno|Wilnie]] (głównie [[Użytki leśne|produkty leśne]]); [[Jarosław (województwo podkarpackie)|Jarosławiu]], [[Kłecko|Kłecku]] ([[sukno|sukna]]), [[Przemyśl]]u, [[Przeworsk]]u ([[wół|woły]]); [[Kraków|Krakowie]], [[Sandomierz]]u, [[Kazimierz Dolny|Kazimierzu Dolnym]], [[Płock]]u, [[Toruń|Toruniu]] ([[zboża]]) i [[Lublin]]ie ([[wina węgierskie]], zboża, woły).
-Na jarmarkach skupowano towary wywożone masowo (szlakami wodnymi i lądowymi) na zachód [[Europa|Europy]] ([[zboża]], [[futro|futra]], [[wół|woły]], [[Użytki leśne|produkty leśne]], [[len]]). Z zachodniej [[Europa|Europy]] przywożono [[sukno]], wyroby metalowe, korzenie, [[wino]], dobra luksusowe. Współcześnie nieliczne istniejące nadal jarmarki mają miejscowy zasięg lub stanowią rodzaj [[festyn]]u ([[Jarmark św. Dominika]] w [[Gdańsk]]u, [[Jarmark Jagielloński]] w [[Lublin]]ie (lub coroczny jarmark odbywający się 15 sierpnia w [[Skotniki (powiat piotrkowski)|Skotnikach]]). Potocznie nazwa ''[[targ]]'' i ''jarmark'' używana jest zamiennie.
+Na jarmarkach skupowano towary wywożone masowo (szlakami wodnymi i lądowymi) na zachód [[Europa|Europy]] ([[zboża]], [[futro|futra]], [[wół|woły]], [[Użytki leśne|produkty leśne]], [[len]]). Z zachodniej Europy przywożono [[sukno]], wyroby metalowe, korzenie, [[wino]], dobra luksusowe.
+Współcześnie nieliczne istniejące nadal jarmarki mają miejscowy zasięg lub stanowią rodzaj [[festyn]]u ([[Jarmark św. Dominika]] w [[Gdańsk]]u, [[Jarmark Jagielloński w Lublinie|Jarmark Jagielloński]] w [[Lublin]]ie lub coroczny jarmark odbywający się 15 sierpnia w [[Skotniki (powiat piotrkowski)|Skotnikach]]).
+W potocznej polszczyźnie nazwy ''[[targ]]'' i ''jarmark'' używane są zamiennie.
 == Zobacz też ==
+{{Siostrzane projekty
-* [[Jarmark św. Dominika]] w [[Gdańsk]]u
+ |commons = Category:Funfairs
-* [[Jarmark Jagielloński w Lublinie]]
+ |słownik = jarmark
-* [[Jarmark Świętojański]]
+ |cytaty = Jarmark
+}}
 * [[Stragan]]
+* {{Nazwy od|Jarmark}}
+* {{Występuje|Jarmark}}
-==Bibliografia==
+== Przypisy ==
+{{Przypisy}}
-* ''Encyklopedia Historii Gospodarczej Polski do 1945 roku'',Henryk Samsonowicz, Warszawa 1981, t. I, s. 279-281
+== Bibliografia ==
-[[Kategoria:Historia gospodarcza]]
+* ''Encyklopedia Historii Gospodarczej Polski do 1945 roku'', Henryk Samsonowicz, Warszawa 1981, t. I, s. 279–281
-[[Kategoria:Jarmarki w Polsce| ]]
-[[Kategoria:Obiekty handlowe]]
+{{Kontrola autorytatywna}}
-[[bg:Панаир]]
-[[ca:Fira]]
+[[Kategoria:Jarmarki| ]]
-[[da:Handelsmesse]]
+[[Kategoria:Historia gospodarcza]]
-[[de:Jahrmarkt#Geschichte]]
-[[en:Fair]]
-[[es:Feria]]
-[[eo:Kermeso#Origino]]
-[[fr:Feria]]
-[[gl:Feira]]
-[[hi:मेला]]
-[[io:Ferio]]
-[[he:יריד]]
-[[la:Mercatus (recurrens)]]
-[[nl:Jaarmarkt]]
-[[oc:Fièra]]
-[[pt:Feira]]
-[[ru:Ярмарка]]
-[[sl:Sejem]]
-[[fi:Markkinat (tapahtuma)]]
-[[sv:Marknad (evenemang)]]
-[[tr:Fuar]]
-[[uk:Ярмарок]]