Katarzyna Kuropatnicka: Różnice pomiędzy wersjami

Katarzyna Kuropatnicka
	; Ogończyk
Rodzina	Łętowscy herbu Ogończyk
Data i miejsce urodzenia	1732 ; Koszyce Małe
Data i miejsce śmierci	17 października 1797 ; Kraków
Ojciec	Stanisław Łętowski
Matka	Konstancja Jordan
Mąż	Ewaryst Andrzej Kuropatnicki
Dzieci	Józef Ksawery Kuropatnicki, Agata Konstancja Kuropatnicka
	Odznaczenia

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Aktualna wersja na dzień 16:09, 31 sie 2023

Katarzyna Kuropatnicka z Łętowskich, herbu Ogończyk z Łętowa (ur. w 1732 w Koszycach Małych^[1], zm. 13 października 1797 w Krakowie) – polska pisarka, działaczka kulturalna i społeczna, fundatorka kościołów, dziedziczka, m.in. Tarnowca i Lipinek.

Pochodzenie

Jej ojcem był Stanisław Łętowski (zm. 1786), podstoli, podkomorzy krakowski, poseł, dziedzic, m.in. (od 1740 r.) miejscowości Bobowa i Bączala.

Matką jej była Jordanówna - wojewodzianka bracławską, której dziadkiem był Michał Stefan Jordan h. Trąby (zm. 1739) wojewoda bracławski.

Miała brata Franciszka Łętowskiego z Łętowa (zm. 17 kwietnia 1811 r.) kawalera Orderu św. Stanisława, męża Teresy z Balickich - Łętowskiej herbu Ostoja.

Życie rodzinne

Została poślubioną 25 stycznia 1756 r. przez Ewarysta Andrzeja Kuropatnickiego (1734-1788) kasztelana buskiego, bełskiego, zamiłowanego geografa amatora, heraldyka i bibliofila. Po ślubie, z powodu zagrożenia niepodległości Polski, prowadził czynne życie patriotyczne, a w 1767 r. po przeprowadzeniu się do Tarnowca, zajął się prowadzeniem gospodarstwa i gromadzeniem książek.

Katarzyna natomiast często przebywała w Neledwi, by być bliżej Zamościa i Puław oraz zgodnie z zainteresowaniami męża, gromadziła zbiory. Z pięciorga dzieci które urodziła, wszystkie zmarły w dzieciństwie oprócz córki Agaty Konstancji i najmłodszego syna Józefa Ksawerego Kuropatnickiego, który przekazał bibliotekę Kuropatnickich w 1811 r. Towarzystwu Warszawskiemu Przyjaciół Nauk.

Działalność literacka

Katarzyna Kuropatnicka wydała tłumaczenia z francuskiego, np. Listy Jeymość Pani du Montier zebrane przez Jeymość Panią le Prince de Beaumont( wyd. 2 T. Warszawa i Lwów 1780 r.) o treści pedagogicznej i religijnej. Przetłumaczyła też z francuskiego Odę do matek i wydała dzieła: „Ascetyzm” oraz „Homilie”. Pisała wiersze, które współcześni porównywali do poezji Drużbackiej.

Wraz z mężem utrzymywała kontakty z czołowymi twórcami literackimi. Dwór w Tarnowcu uczyniła ważnym ośrodkiem życia kulturalnego Galicji, organizując przyjęcia i spotkania towarzyskie, podczas których grywano sztuki teatralne, np. komedie Tadeusza Lipskiego słuchano występów dworskiej kapeli, dyskutowano na tematy patriotyczne i naukowe, np. z Antonim Stadnickim - bibliofilem i historykiem.

Kuropatnicka jako fundatorka

W 1789 r. hrabina Katarzyna Kuropatnicka, po śmierci męża Ewarysta Andrzeja Kurapatnickiego, właścicielka Tarnowca wniosła do Gubernium Lwowskiego przez konsystorz biskupi - tarnowski podanie, w którym powołując się na zasługi swego ojca Stanisława Łętowskiego, dla dworu cesarskiego, prosiła by statua została sprzedana kościołowi w Tarnowcu. W 1789 r. zakupiła cudowną (według wiernych) figurkę do kościoła w Tarnowcu. Utrzymywała wraz z mężem fundację szpitala dla ubogich w Jaśle, łożyła na odnawianie i budowę kościołów Tarnowcu, w Lipinkach oraz klasztorów jezuickich i dominikańskiego w Lublinie, gdzie zamieściła z mężem tablicę nagrobną;

D. O. M. Józef Kuropatnicki kasztelanic Bieski zmarły 2 stycznia 1742 r. Teressa Zuzanna z Kurdwanowskich zmarła 17 września R 1759, Małżonkowie. W tym kościele OO. Dominikanów, do którego wystawienia pomocą byli. Oboje pogrzebani. W odległą potomności pamięć tym kamieniem czci uwiecznia kochanych Rodziców oraz przy nichże maleńkie pogrzebane dziatki swoie Michała syna y Teresę córkę Ewaryst Andrzej hrabia Kuropatnicki kasztelan wprzód Buski potym Bełzki kawaler orderu Orła Białego y S. Stanisława polecając duszę kochanych Rodziców wszystkich wiernych modlitwom do Boga oraz siebie z Katarzyną z Łętowskich małżonką z hrabią Józefem synem y z Konszacia hrabianką córą M.DCC.LXXXII.

Zmarła w 1797 r. W kaplicy kościoła w Tarnowcu znajduje się marmurowy pomnik wystawiony przez jej dzieci; Józefa i Konstancję Kuropatnickich. Nagrobek składa się z piramidy, na której umieszczono jej trumienkę opartą na lwich nogach.

Odznaczenia

Dama Orderu Krzyża Gwiaździstego^[1].

Przypisy

↑ ^a ^b Polona [online], polona.pl [dostęp 2020-07-26] .

Bibliografia

Polski Słownik Biograficzny (t. 18 s. 365, t. 16 s. 251)
Chłędowski K.: J.M. państwo Kuropatniccy. Z Przeszłości naszej i obcej. - Lwów, 1935.
Cynarski Stanisław: Na dworze Kuropatnickich w Tarnowcu. Kwart. Rzesz. 1967 nr 2, s. 83
Sarna Władysław: Opis powiatu jasielskiego. - Jasło, 1908
Studia z dziejów Jasła i powiatu jasielskiego, pod red. Józefa Garbacika. - Kraków : Państ. Wydaw. Nauk., 1964
Wiadomości o życiu i pismach Katarzyny Kuropatnickiej. Pamiętnik Galicyjski 1821 nr 5, s. 72-78.

[:0-1] Polona [online], polona.pl [dostęp 2020-07-26] .

[1]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
+{{Szlachcic infobox
-''' Katarzyna Kuropatnicka ''' z Łętowskich, herbu [[Ogończyk (herb szlachecki)|Ogończyk]] z [[Łętów|Łętowa]] (ur. w [[1732]] w [[Koszyce Małe|Koszycach Małych]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Polona |data dostępu = 2020-07-26 |opublikowany = polona.pl |url = https://polona.pl/item/pamietnik-galicyjski-pismo-poswiecone-historii-literaturze-i-przemyslowi-krajowemu,NDcwOTk0NDg/2/#info:metadata}}</ref>, zm. [[13 października]] [[1797]] w [[Kraków|Krakowie]]) – polska pisarka, działaczka kulturalna i społeczna, fundatorka kościołów, dziedziczka, m.in. [[Tarnowiec (województwo podkarpackie)|Tarnowca]] i [[Lipinki|Lipinek]].
+ |imię              = Katarzyna Kuropatnicka
+ |wszystkie imiona  =
+ |imię oryginalne   =
+ |grafika           =
+ |opis grafiki      =
+ |herb              = POL COA Ogończyk.svg
+ |opis herbu        = Ogończyk
+ |tytuł             =
+ |dynastia          =
+ |rodzina           = Łętowscy herbu Ogończyk
+ |data urodzenia    = [[1732]]
+ |miejsce urodzenia = [[Koszyce Małe]]
+ |data śmierci      = [[17 października]] [[1797]]
+ |miejsce śmierci   = [[Kraków]]
+ |ojciec            = [[Stanisław Łętowski (zm. 1786)|Stanisław Łętowski]]
+ |matka             = Konstancja Jordan
+ |mąż               = [[Ewaryst Andrzej Kuropatnicki]]
+ |żona              =
+ |dzieci            = Józef Ksawery Kuropatnicki, Agata Konstancja Kuropatnicka
+ |rodzeństwo        =
+ |faksymile         =
+ |opis faksymile    =
+ |odznaczenia       = {{order|OGK}}
+ |commons           =
+}}
+''' Katarzyna Kuropatnicka ''' z Łętowskich, herbu [[Ogończyk (herb szlachecki)|Ogończyk]] z [[Łętów|Łętowa]] (ur. w [[1732]] w [[Koszyce Małe|Koszycach Małych]]<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = Polona |data dostępu = 2020-07-26 |opublikowany = polona.pl |url = https://polona.pl/item/pamietnik-galicyjski-pismo-poswiecone-historii-literaturze-i-przemyslowi-krajowemu,NDcwOTk0NDg/2/#info:metadata}}</ref>, zm. [[13 października]] [[1797]] w [[Kraków|Krakowie]]) – polska pisarka, działaczka kulturalna i społeczna, fundatorka kościołów, dziedziczka, m.in. [[Tarnowiec (województwo podkarpackie)|Tarnowca]] i [[Lipinki|Lipinek]].
 == Pochodzenie ==
-Jej ojcem był [[Stanisław Łętowski (zm. 1786)]], [[podstoli]], [[podkomorzy]] krakowski, [[poseł]], dziedzic,  m.in. (od 1740 r.) miejscowości [[Bobowa]] i [[Bączal Dolny|Bączala]].
+Jej ojcem był [[Stanisław Łętowski (zm. 1786)]], [[podstoli]], [[podkomorzy]] krakowski, [[poseł]], dziedzic, m.in. (od 1740 r.) miejscowości [[Bobowa]] i [[Bączal Dolny|Bączala]].
 Matką jej była Jordanówna - wojewodzianka [[bracław]]ską, której dziadkiem był [[Michał Stefan Jordan]] h. [[Trąby (herb szlachecki)|Trąby]] (zm. 1739) wojewoda bracławski.
-Miała brata  [[Franciszek Łętowski|Franciszka Łętowskiego]] z Łętowa (zm. 17 kwietnia 1811 r.) kawalera Orderu św. Stanisława, męża Teresy z Balickich - Łętowskiej herbu [[Ostoja (herb szlachecki)|Ostoja]].
+Miała brata [[Franciszek Łętowski|Franciszka Łętowskiego]] z Łętowa (zm. 17 kwietnia 1811 r.) kawalera Orderu św. Stanisława, męża Teresy z Balickich - Łętowskiej herbu [[Ostoja (herb szlachecki)|Ostoja]].
 == Życie rodzinne ==
-Została poślubioną 25 stycznia 1756 r. przez [[Ewaryst Andrzej Kuropatnicki|Ewarysta Andrzeja Kuropatnickiego]] (1734-1788) [[kasztelan]]a [[Busko-Zdrój|buskiego]], bełskiego, zamiłowanego geografa amatora, heraldyka i bibliofila.  Po ślubie, z powodu zagrożenia niepodległości Polski, prowadził czynne życie  patriotyczne, a w 1767 r. po przeprowadzeniu się do w [[Tarnowiec (województwo podkarpackie)|Tarnowca]], zajął się prowadzeniem gospodarstwa i gromadzeniem książek.
+Została poślubioną 25 stycznia 1756 r. przez [[Ewaryst Andrzej Kuropatnicki|Ewarysta Andrzeja Kuropatnickiego]] (1734-1788) [[kasztelan]]a [[Busko-Zdrój|buskiego]], bełskiego, zamiłowanego geografa amatora, heraldyka i bibliofila. Po ślubie, z powodu zagrożenia niepodległości Polski, prowadził czynne życie patriotyczne, a w 1767 r. po przeprowadzeniu się do [[Tarnowiec (województwo podkarpackie)|Tarnowca]], zajął się prowadzeniem gospodarstwa i gromadzeniem książek.
-Katarzyna natomiast często przebywała w Neledwi, by być bliżej Zamościa i Puław oraz  zgodnie z  zainteresowaniami męża, gromadziła zbiory. Z pięciorga dzieci które urodziła, wszystkie zmarły w dzieciństwie  oprócz  córki Agaty Konstancji i najmłodszego syna [[Józef Ksawery Kuropatnicki|Józefa Ksawerego Kuropatnickiego]], który przekazał bibliotekę Kuropatnickich w 1811 r. Towarzystwu Warszawskiemu Przyjaciół Nauk.
+Katarzyna natomiast często przebywała w Neledwi, by być bliżej Zamościa i Puław oraz zgodnie z zainteresowaniami męża, gromadziła zbiory. Z pięciorga dzieci które urodziła, wszystkie zmarły w dzieciństwie oprócz córki Agaty Konstancji i najmłodszego syna [[Józef Ksawery Kuropatnicki|Józefa Ksawerego Kuropatnickiego]], który przekazał bibliotekę Kuropatnickich w 1811 r. Towarzystwu Warszawskiemu Przyjaciół Nauk.
 == Działalność literacka ==
-Katarzyna Kuropatnicka  wydała  tłumaczenia z francuskiego, np. ''Listy Jeymość Pani du Montier zebrane przez Jeymość Panią le Prince de Beaumont''( wyd. 2 T. Warszawa i Lwów 1780 r .)  o treści pedagogicznej i religijnej. Przetłumaczyła też z francuskiego ''Odę do matek'' i wydała dzieła: „Ascetyzm” oraz „Homilie”. Pisała  wiersze , które współcześni porównywali  do poezji Drużbackiej.
+Katarzyna Kuropatnicka wydała tłumaczenia z francuskiego, np. ''Listy Jeymość Pani du Montier zebrane przez Jeymość Panią le Prince de Beaumont''( wyd. 2 T. Warszawa i Lwów 1780 r.) o treści pedagogicznej i religijnej. Przetłumaczyła też z francuskiego ''Odę do matek'' i wydała dzieła: „Ascetyzm” oraz „Homilie”. Pisała wiersze, które współcześni porównywali do poezji Drużbackiej.
+Wraz z mężem utrzymywała kontakty z czołowymi twórcami literackimi. Dwór w Tarnowcu uczyniła ważnym ośrodkiem życia kulturalnego Galicji, organizując przyjęcia i spotkania towarzyskie, podczas których grywano sztuki teatralne, np. komedie Tadeusza Lipskiego słuchano występów dworskiej kapeli, dyskutowano na tematy patriotyczne i naukowe, np. z [[Antoni Wacław Stadnicki|Antonim Stadnickim]] - bibliofilem i historykiem.
-Wraz z mężem  utrzymywała kontakty z  czołowymi twórcami literackimi. Dwór w Tarnowcu  uczyniła  ważnym ośrodkiem życia kulturalnego Galicji, organizując przyjęcia i spotkania towarzyskie, podczas których grywano sztuki teatralne, np. komedie Tadeusza Lipskiego  słuchano występów dworskiej kapeli, dyskutowano na tematy  patriotyczne i naukowe, np. z  [[Antoni Wacław Stadnicki|Antonim Stadnickim]] - bibliofilem i historykiem.
 == Kuropatnicka jako fundatorka ==
 W 1789 r. hrabina Katarzyna Kuropatnicka, po śmierci męża Ewarysta Andrzeja Kurapatnickiego, właścicielka Tarnowca wniosła do Gubernium Lwowskiego przez konsystorz biskupi - tarnowski podanie, w którym powołując się na zasługi swego ojca Stanisława Łętowskiego, dla dworu cesarskiego, prosiła by statua została sprzedana kościołowi w Tarnowcu.
 W 1789 r. zakupiła cudowną (według wiernych) figurkę do kościoła w [[Tarnowiec (województwo podkarpackie)|Tarnowcu]].
-Utrzymywała wraz z mężem  fundację szpitala dla ubogich w Jaśle, łożyła na odnawianie i budowę kościołów Tarnowcu, w [[Lipinki|Lipinkach]] oraz klasztorów jezuickich i dominikańskiego w Lublinie, gdzie zamieściła z mężem tablicę nagrobną;
+Utrzymywała wraz z mężem fundację szpitala dla ubogich w Jaśle, łożyła na odnawianie i budowę kościołów Tarnowcu, w [[Lipinki|Lipinkach]] oraz klasztorów jezuickich i dominikańskiego w Lublinie, gdzie zamieściła z mężem tablicę nagrobną;
-''D. O. M. Józef Kuropatnicki kasztelanic Bieski zmarły 2 stycznia 1742 r. Teressa Zuzanna z Kurdwanowskich zmarła 17 września R 1759, Małżonkowie. W tym kościele OO. Dominikanów, do którego wystawienia pomocą byli. Oboje pogrzebani. W odległą potomności pamięć tym kamieniem czci  uwiecznia kochanych Rodziców oraz przy nichże maleńkie pogrzebane dziatki swoie Michała syna y Teresę córkę Ewaryst Andrzej hrabia Kuropatnicki kasztelan wprzód Buski potym Bełzki kawaler orderu Orła Białego y S. Stanisława polecając duszę kochanych Rodziców wszystkich wiernych modlitwom do Boga oraz siebie z Katarzyną z Łętowskich małżonką z hrabią Józefem synem y z Konszacia hrabianką córą M.DCC.LXXXII''.
+''D. O. M. Józef Kuropatnicki kasztelanic Bieski zmarły 2 stycznia 1742 r. Teressa Zuzanna z Kurdwanowskich zmarła 17 września R 1759, Małżonkowie. W tym kościele OO. Dominikanów, do którego wystawienia pomocą byli. Oboje pogrzebani. W odległą potomności pamięć tym kamieniem czci uwiecznia kochanych Rodziców oraz przy nichże maleńkie pogrzebane dziatki swoie Michała syna y Teresę córkę Ewaryst Andrzej hrabia Kuropatnicki kasztelan wprzód Buski potym Bełzki kawaler orderu Orła Białego y S. Stanisława polecając duszę kochanych Rodziców wszystkich wiernych modlitwom do Boga oraz siebie z Katarzyną z Łętowskich małżonką z hrabią Józefem synem y z Konszacia hrabianką córą M.DCC.LXXXII''.
-Zmarła w 1797 r.W kaplicy kościoła w Tarnowcu znajduje się marmurowy pomnik wystawiony przez jej dzieci; Józefa i Konstancję Kuropatnickich. Nagrobek składa się z piramidy, na której umieszczono jej  trumienkę opartą na lwich nogach.
+Zmarła w 1797 r. W kaplicy kościoła w Tarnowcu znajduje się marmurowy pomnik wystawiony przez jej dzieci; Józefa i Konstancję Kuropatnickich. Nagrobek składa się z piramidy, na której umieszczono jej trumienkę opartą na lwich nogach.
+== Odznaczenia ==
+[[Order Krzyża Gwiaździstego|Dama Orderu Krzyża Gwiaździstego]]<ref name=":0" />.
+== Przypisy ==
+{{Przypisy}}
 == Bibliografia ==
 * [[Polski Słownik Biograficzny]] (t. 18 s. 365, t. 16 s. 251)
 * Chłędowski K.: J.M. państwo Kuropatniccy. Z Przeszłości naszej i obcej. - Lwów, 1935.
 * Cynarski Stanisław: ''Na dworze Kuropatnickich w Tarnowcu''. Kwart. Rzesz. 1967 nr 2, s. 83
 * [[Władysław Sarna|Sarna Władysław]]: ''Opis powiatu jasielskiego''. - Jasło, 1908
 * ''Studia z dziejów Jasła i powiatu jasielskiego'', pod red. Józefa Garbacika. - Kraków : Państ. Wydaw. Nauk., 1964
 * ''Wiadomości o życiu i pismach Katarzyny Kuropatnickiej''. Pamiętnik Galicyjski 1821 nr 5, s. 72-78.
+{{Kontrola autorytatywna}}
 {{SORTUJ:Kuropatnicka, Katarzyna}}
@@ Linia 39: / Linia 75: @@
 [[Kategoria:Urodzeni w 1732]]
 [[Kategoria:Zmarli w 1797]]
+[[Kategoria:Polki odznaczone Orderem Krzyża Gwiaździstego]]