Location via proxy:   [ UP ]  
[Report a bug]   [Manage cookies]                
Przejdź do zawartości

Ogólnopolskie Dyktando: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja oczekująca na przejrzenie]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
Aktualizacja listy laureatów
Znaczniki: VisualEditor Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej)
 
(Nie pokazano 38 wersji utworzonych przez 24 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Dopracować|źródła=2024-03}}
'''Ogólnopolskie Dyktando''' ('''Ogólnopolski Konkurs Ortograficzny „Dyktando”''') – masowy konkurs polegająca na pisaniu [[dyktando|dyktanda]] w [[Język polski|języku polskim]], organizowany w [[Katowice|Katowicach]] od 1987 roku, średnio raz na dwa lata. Osoba, która napisze tekst dyktanda bezbłędnie lub popełni najmniejszą liczbę [[błąd ortograficzny|błędów ortograficznych]], a także [[interpunkcja|interpunkcyjnych]], otrzymuje tytuł ''Mistrza Polskiej Ortografii''. Tytuł mistrzowski można zdobyć tylko raz, w przeciwieństwie do tytułów wicemistrzowskich – zgodnie z regulaminem zwycięzcy Dyktanda nie mogą startować w kolejnych jego edycjach; ponadto od roku 1993 w Dyktandzie nie mogą brać udziału osoby z tytułem [[magister|magistra]] [[filologia polska|filologii polskiej]].
'''Ogólnopolskie Dyktando''' ('''Ogólnopolski Konkurs Ortograficzny „Dyktando”''') – masowy konkurs polegający na pisaniu [[dyktando|dyktanda]] w [[Język polski|języku polskim]], organizowany w [[Katowice|Katowicach]] od 1987 roku, początkowo corocznie, następnie nieregularnie, a od 2012 co dwa lata. Osoba, która napisze tekst dyktanda bezbłędnie lub popełni najmniejszą liczbę [[błąd ortograficzny|błędów ortograficznych]], a także [[interpunkcja|interpunkcyjnych]], otrzymuje tytuł ''Mistrza Polskiej Ortografii''. Tytuł mistrzowski można zdobyć tylko raz, w przeciwieństwie do tytułów wicemistrzowskich – zgodnie z regulaminem zwycięzcy Dyktanda nie mogą startować w kolejnych jego edycjach. Od 1993 roku w Dyktandzie nie mogą także uczestniczyć osoby z tytułem magistra [[polonistyka|filologii polskiej]].


Ogólnopolskie Dyktando to najstarszy i największy tego typu konkurs językowy w Polsce. Jego twórczynią była wieloletnia dziennikarka radiowa, następnie senator i wicemarszałek Senatu [[Krystyna Bochenek]], zmarła tragicznie w [[Katastrofa polskiego Tu-154 w Smoleńsku|katastrofie lotniczej w Smoleńsku 10 kwietnia 2010 roku]]. Autorami tekstów dyktand i jurorami są wybitni polscy językoznawcy, między innymi prof. [[Irena Bajerowa|Irena Klemensiewicz-Bajerowa]], prof. [[Danuta Jodłowska-Wesołowska]], prof. [[Jerzy Bralczyk]], prof. [[Bogusław Dunaj]], prof. [[Andrzej Markowski (językoznawca)|Andrzej Markowski]] (autor największej liczby tekstów dyktand), prof. [[Jerzy Podracki]], prof. [[Edward Polański]], ks. prof. [[Wiesław Przyczyna]]. Jury Dyktanda od pierwszej edycji przewodniczył prof. [[Walery Pisarek]], honorowy przewodniczący [[Rada Języka Polskiego|Rady Języka Polskiego]]. Teksty dyktand opracowywane są na podstawie zasad i rozstrzygnięć zawartych w najnowszym wydaniu normatywnego słownika ortograficznego [[Wydawnictwo Naukowe PWN|PWN]], mającego rekomendację Rady Języka Polskiego.
Twórcą Ogólnopolskiego Dyktanda była wieloletnia dziennikarka radiowa, następnie senator i wicemarszałek Senatu [[Krystyna Bochenek]], zmarła tragicznie w [[Katastrofa polskiego Tu-154 w Smoleńsku|katastrofie lotniczej w Smoleńsku 10 kwietnia 2010 roku]].


== Historia ==
== Historia ==
Pierwsze dyktanda odbywały się w studiu koncertowym [[Polskie Radio Katowice|Radia Katowice]]. Kilkakrotnie miejscem rywalizacji był katowicki [[Spodek (hala widowiskowa)|Spodek]]. Od (?) Ogólnopolskie Dyktando organizowane jest przez [[Centrum Kultury Katowice im. Krystyny Bochenek]], pod patronatem [[Rada Języka Polskiego| Rady Języka Polskiego]], [[Narodowe Centrum Kultury|Narodowego Centrum Kultury]] i [[Ministerstwo Edukacji Narodowej|Ministra Edukacji Narodowej]], transmitowane przez radio i telewizję.
Pierwsze dyktanda odbywały się w studiu koncertowym [[Polskie Radio Katowice|Radia Katowice]]. W 2003 i 2006 roku miejscem rywalizacji był katowicki [[Spodek (hala widowiskowa)|Spodek]], a następnie [[Estrada Śląska]]. Od 2012 roku Ogólnopolskie Dyktando organizowane jest przez [[Centrum Kultury Katowice im. Krystyny Bochenek]], pod patronatem Rady Języka Polskiego, [[Narodowe Centrum Kultury|Narodowego Centrum Kultury]] i [[Ministerstwo Edukacji Narodowej|Ministra Edukacji Narodowej]].


W dotychczasowych 18 edycjach rywalizowało łącznie ok. 52 tysiące uczestników. W 2007 roku w jubileuszowym dyktandzie z okazji 20-lecia imprezy mogli wziąć udział jedynie dwudziestolatkowie, czyli (w myśl regulaminu) osoby między 20. a 29. rokiem życia. W roku 2006 obchody [[Rok Języka Polskiego|Roku Języka Polskiego]] zainaugurowało w [[Senat Rzeczypospolitej Polskiej|Senacie RP]] dyktando dla parlamentarzystów. W latach 2009 i 2012 w ramach Ogólnopolskiego Dyktanda przeprowadzono także Gadu-Dyktando – jego uczestnicy pisali dyktowany tekst za pośrednictwem komunikatora [[Gadu-Gadu]], a zwycięzcami zostali Patrycjusz Pilawski (2009 r., mistrz ortografii z 2007 r.) i Marek Szopa (2012 r., mistrz ortografii z 2001 r.). W 2014 roku uczestnicy konkursu w wieku 12–16 lat, pisząc inny, łatwiejszy tekst dyktanda, rywalizowali o tytuł Młodzieżowego Mistrza Ortografii – zwyciężczynią w tej kategorii została Kornelia Szczygieł z Chrzanowa.
Autorami tekstów dyktand i jurorami w Ogólnopolskim Dyktandzie są wybitni polscy językoznawcy, tacy jak: prof. [[Irena Klemensiewicz-Bajerowa]], prof. [[Danuta Jodłowska-Wesołowska]], prof. [[Jerzy Bralczyk]], prof. [[Bogusław Dunaj]], przewodniczący Rady Języka Polskiego prof. [[Andrzej Markowski (językoznawca)|Andrzej Markowski]] (autor największej liczby tekstów dyktand), prof. [[Jerzy Podracki]], prof. [[Edward Polański]], prof. [[Wiesław Przyczyna]]. Jury Dyktanda od pierwszej edycji przewodniczy prof. [[Walery Pisarek]], honorowy przewodniczący Rady Języka Polskiego. Teksty dyktand opracowywane są na podstawie zasad i rozstrzygnięć zawartych w najnowszym wydaniu normatywnego słownika ortograficznego [[Wydawnictwo Naukowe PWN|PWN]] rekomendowanego przez [[Rada Języka Polskiego|Rady Języka Polskiego]].


Zagraniczne wersje Ogólnopolskiego Dyktanda odbywały się ponadto we Francji, Austrii, Szwecji, na Białorusi, Litwie i Łotwie, głównie w latach 90. Na wzór konkursu w Katowicach podobne imprezy, na mniejszą skalę, zaczęto przeprowadzać corocznie także w innych polskich miastach, np. w [[Jastrzębie-Zdrój|Jastrzębiu-Zdroju]] (Jastrzębskie Dyktando), [[Warszawa|Warszawie]] (Ursynowskie Dyktando), [[Inowrocław]]iu (Sportowe Dyktando), [[Radom]]iu (Dyktando Radomskie), [[Głogów|Głogowie]] (Wielkie Głogowskie Dyktando), [[Świnoujście|Świnoujściu]] (Ogólnopolskie Dyktando o Tytuł Mistrza Ortografii), [[Piotrków Trybunalski|Piotrkowie Trybunalskim]] (Dyktando Trybunalskie), [[Białobrzegi|Białobrzegach]] (Białobrzeski Konkurs Ortograficzny), [[Rumia|Rumi]] (Dyktando Wybrzeża) – których organizatorami były tamtejsze urzędy miejskie lub ośrodki kultury.
W dotychczasowych 15 edycjach teksty dyktand napisało łącznie ponad 50 tys. osób. Podobne imprezy odbywają się także w [[Rumia|Rumi]], [[Jastrzębie-Zdrój|Jastrzębiu-Zdroju]], [[Inowrocław|Inowrocławiu]], [[Radom|Radomiu]], [[Głogów|Głogowie]], [[Świnoujście|Świnoujściu]], gdzie są organizowane przez urzędy miasta, ośrodki kultury lub szkoły. Zagraniczne edycje Dyktanda odbywały się ponadto we Francji, Austrii, Szwecji, na Białorusi, Litwie i Łotwie.

W 1997 roku w jubileuszowym dyktandzie z okazji 20-lecia imprezy mogli wziąć udział jedynie dwudziestolatkowie osoby między 20. a 29. rokiem życia. W roku 2006 obchody [[Rok Języka Polskiego|Roku Języka Polskiego]] zainaugurowało w [[Senat Rzeczypospolitej Polskiej|Senacie RP]] dyktando dla parlamentarzystów; w tym samym roku w Katowicach odbyło się z kolei dyktando dla dzieci. Od 2007 roku w ramach Ogólnopolskiego Dyktanda organizowane jest także Gadu-Dyktando – jego uczestnicy piszą tekst dyktanda za pośrednictwem komunikatora [[Gadu-Gadu]].


== Nagrody ==
== Nagrody ==
Obok tytułów Mistrza i Wicemistrza Polskiej Ortografii oraz honorowych dyplomów laureaci Ogólnopolskiego Dyktanda otrzymują także nagrody. Początkowo były nimi zestawy książek, a w kolejnych edycjach wartość nagród stopniowo rosła. W latach 90. zwycięzca odbierał samochód lub jego równowartość. Obecnie laureaci Dyktanda otrzymują nagrody pieniężne w wysokości 30 tys. zł (I miejsce), 15 tys. zł (II miejsce) i 5 tys. zł (III miejsce), a także drobne nagrody rzeczowe od sponsorów konkursu.
Oprócz tytułu Mistrza Polskiej Ortografii, laureaci Ogólnopolskiego Dyktanda otrzymują nagrody rzeczowe lub pieniężne. Pierwszymi nagrodami w przeszło dwudziestoletniej historii konkursu były książki, zwycięzcom kolejnych edycji dyktanda wręczano kluczyki do samochodów lub czeki o wartości kilkudziesięciu tysięcy złotych.


== Laureaci ==
== Laureaci ==
Zdobywcy tytułów Mistrza Polskiej Ortografii, Pierwszego Wicemistrza Polskiej Ortografii i Drugiego Wicemistrza Polskiej Ortografii:
Zdobywcy tytułów Mistrza Polskiej Ortografii (I miejsce), Pierwszego Wicemistrza Polskiej Ortografii (II miejsce) i Drugiego Wicemistrza Polskiej Ortografii (III miejsce):
:1987 – I: Tomasz Burzykowski z Warszawy, II: Dorota Cygan z Wrocławia, III: Edyta Tomowiak
:Dyktando 1987 – I: Tomasz Burzykowski z Warszawy, II: Dorota Cygan z Wrocławia, III: Edyta Tomowiak
:1988 – I: Agnieszka Karolczuk z Rzeszowa, II: Ewa Wodniak z Żor, III: Iwona Wyrwisz
:Dyktando 1988 – I: Agnieszka Karolczuk z Rzeszowa, II: Ewa Wodniak z Żor, III: Iwona Wyrwisz
:1989 – I: Barbara Zagończyk z Warszawy, II: Krzysztof Szymczyk z Opola, III: Janusz Mrzigod z Bytomia
:Dyktando 1989 – I: Barbara Zagończyk z Warszawy, II: Krzysztof Szymczyk z Opola, III: Janusz Mrzigod z Bytomia
:1990 – I: Maciej Malinowski z Krakowa, II: Barbara Momot z Piotrowic, III: Krzysztof Szymczyk z Opola
:Dyktando 1990 – I: Maciej Malinowski z Krakowa, II: Barbara Momot z Piotrowic, III: Krzysztof Szymczyk z Opola
:1991 – I: Ewa Wodniak z Żor, II: Krzysztof Szymczyk z Opola, III: Stanisław Podobiński z Częstochowy
:Dyktando 1991 – I: Ewa Wodniak z Żor, II: Krzysztof Szymczyk z Opola, III: Stanisław Podobiński z Częstochowy
:1993 – I: Agnieszka Andrzejewska z Przemyśla, II: Dariusz Godoś z Krakowa, III: Barbara Momot z Piotrowic
:Dyktando 1993 – I: Agnieszka Andrzejewska z Przemyśla, II: Dariusz Godoś z Krakowa, III: Barbara Momot z Piotrowic
:1994 – I: Dariusz Godoś z Krakowa, II: Tomasz Micorek z Kęt, III: Małgorzata Denys z Częstochowy
:Dyktando 1994 – I: Dariusz Godoś z Krakowa, II: Tomasz Micorek z Kęt, III: Małgorzata Denys z Częstochowy
:1996 – I: Krzysztof Szymczyk z Opola, II: Robert Bil z Poznania, III: Tomasz Micorek z Kęt
:Dyktando 1996 – I: Krzysztof Szymczyk z Opola, II: Robert Bil z Poznania, III: Tomasz Micorek z Kęt
:1999 – I: Tomasz Micorek z Kęt, II: Marek Szopa z Gorzowa Wielkopolskiego, III: Robert Bil z Poznania
:Dyktando 1999 – I: Tomasz Micorek z Kęt, II: Marek Szopa z Gorzowa Wielkopolskiego, III: Robert Bil z Poznania
:2001 – I: Marek Szopa z Gorzowa Wielkopolskiego, II: Piotr Gąsiorowski z Poznania, III: Małgorzata Denys z Częstochowy
:Dyktando 2001 – I: Marek Szopa z Gorzowa Wielkopolskiego, II: Piotr Gąsiorowski z Poznania, III: Małgorzata Denys z Częstochowy
:2003 – I: Piotr Cyrklaff z Bydgoszczy, II: Aleksander Meresiński z Kielc, III: Patrycjusz Pilawski z Wodzisławia
:Dyktando 2003 – I: Piotr Cyrklaff z Bydgoszczy, II: Aleksander Meresiński z Kielc, III: Patrycjusz Pilawski z Wodzisławia
:2006 – I: Małgorzata Denys z Częstochowy, II: Aleksander Meresiński z Kielc, III: Alicja Howaniec z Doboszowic
:Dyktando 2006 – I: Małgorzata Denys z Częstochowy, II: Aleksander Meresiński z Kielc, III: Alicja Howaniec z Doboszowic
:2007 – ex aequo I: Katarzyna Szkaradnik z Ustronia i Patrycjusz Pilawski z Wodzisławia (tytułów wicemistrzowskich nie przyznano)
:Dyktando 2007 – ex aequo I: Katarzyna Szkaradnik z Ustronia i Patrycjusz Pilawski z Wodzisławia (tytułów wicemistrzowskich nie przyznano)
:2009 – I: Jan Chwalewski z Pabianic, II: Aleksander Meresiński z Kielc, III: Michał Gniazdowski z Warszawy
:Dyktando 2009 – I: Jan Chwalewski z Pabianic, II: Aleksander Meresiński z Kielc, III: Michał Gniazdowski z Warszawy
:2012 – I: Aleksander Meresiński z Kielc, II: Michał Gniazdowski z Warszawy, III: Maciej Kajzer z Bystrej Śląskiej
:Dyktando 2012 – I: Aleksander Meresiński z Kielc, II: Michał Gniazdowski z Warszawy, III: Maciej Kajzer z Bystrej Śląskiej
:Dyktando 2014 – I: Maciej Kajzer z Bystrej Śląskiej, II: Łukasz Szempliński z Ostromecka, III: Michał Gniazdowski z Warszawy
:Dyktando 2016 – I: Michał Gniazdowski z Warszawy, II: Arkadiusz Kleniewski z Dzierzążni, III: Katarzyna Skałecka z Bierkowa
:Dyktando 2018 – I: Krzysztof Zubrzycki z Kalwarii Zebrzydowskiej, II: Maciej Biniszewski z Grodziska Mazowieckiego<ref>{{Cytuj stronę | url = https://miasto-ogrodow.eu/news/view/id/203 | tytuł = Miasto Ogrodów: Znamy Mistrza Ortografii Polskiej 2018 | opublikowany = Katowice Miasto Ogrodów – Instytucja Kultury im. Krystyny Bochenek | data dostępu = 2022-12-11}}</ref>, III: Joanna Krynicka z Trzebiszewa
:Dyktando 2020 – I: Agnieszka Buczkowska z Warszawy, II: Tomasz Kulicki z Ząbek, III: Jakub Wasilewski z Koła
:Dyktando 2022 – I: Tomasz Malarz z Krakowa, II: Arkadiusz Kleniewski z Dzierzążni, III: Zdzisława Gruźla z Korwinowa
:Dyktando 2024 -- l: Maciej Biniszewski z Grodziska Mazowieckiego, ll: Katarzyna Skałecka z Bierkowa, lll: Tomasz Kulicki z Ząbek


== Goście specjalni ==
== Goście specjalni ==
Od 1993 roku do ortograficznych zmagań zapraszani goście specjalni. Równolegle ze wszystkimi uczestnikami dyktando pisali redaktorzy naczelni gazet, politycy, prezenterzy radiowi i telewizyjni, znane rodziny, aktorzy, piosenkarze, sportowcy i prezydenci polskich miast.
W latach 1993–2009 do udziału w poszczególnych edycjach Dyktanda zapraszani byli goście specjalni: redaktorzy naczelni gazet i czasopism, prezenterzy radiowi i telewizyjni, politycy, artyści. Zwycięzcami w poszczególnych kategoriach zostali:
:Dyktando 1993 – [[Andrzej Bułat]], zdobywca tytułu Bezbłędny Redaktor Naczelny

:Dyktando 1994 – [[Marek Borowski]], zdobywca tytułu Bezbłędny Polityk
Zwycięzcami w poszczególnych kategoriach byli:
:Dyktando 1996 – [[Katarzyna Baniewicz-Kowalczyk]], zdobywczyni tytułu Bezbłędny Prezenter
:1993 – [[Andrzej Bułat]], Bezbłędny Redaktor Naczelny
:Dyktando 1999 – rodzina [[Irena Eris|Ireny Eris]], zdobywca tytułu Bezbłędna Rodzina
:1994 – [[Marek Borowski]], Bezbłędny Polityk
:1996 – [[Katarzyna Baniewicz-Kowalczyk]], Bezbłędny Prezenter
:Dyktando 2001 – [[Piotr Sobczyński]] i [[Jacek Piekoszewski]], zdobywcy tytułu Bezbłędny Komentator Sportowy
:Dyktando 2003 – [[Grzegorz Turnau]], zdobywca tytułu Bezbłędny Muzyk
:1999 – rodzina [[Irena Eris|Ireny Eris]], Bezbłędna Rodzina
:Dyktando 2006 – [[Renata Dancewicz]], zdobywczyni tytułu Bezbłędny Aktor
:2001 – [[Piotr Sobczyński]] i [[Jacek Piekoszewski]], Bezbłędni Komentatorzy Sportowi
:Dyktando 2007 – [[Szczepan Kończal]], zdobywca tytułu Gwiazda Ortografii
:2003 – [[Grzegorz Turnau]], Bezbłędny Muzyk
:2006 – [[Renata Dancewicz]], Bezbłędny Aktor
:Dyktando 2009 – [[Paweł Silbert]], zdobywca tytułu Bezbłędny Prezydent
:2007 – [[Szczepan Kończal]], pianista, Gwiazda Ortografii
:2009 – [[Paweł Silbert]], Bezbłędny Prezydent


== Arcymistrz Polskiej Ortografii ==
== Arcymistrz Polskiej Ortografii ==
21 lutego 2010 roku z okazji [[Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego|Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego]] odbyło się w Katowicach Dyktando Mistrzów. W konkursie o tytuł Arcymistrza Polskiej Ortografii wzięli udział laureaci poprzednich edycji Ogólnopolskiego Dyktanda<ref name="dyktando - oficjalna strona">{{cytuj stronę| url = http://www.dyktando.info.pl/index.php?go=21| tytuł = Historia Dyktanda w pigułce| data dostępu = 2012-10-17| autor = | opublikowany = dyktando.info.pl| praca = | data = | język =}}</ref>.
21 lutego 2010 roku z okazji [[Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego|Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego]] odbył się w Katowicach konkurs pod nazwą Dyktando Mistrzów. Mogli w nim uczestniczyć wyłącznie mistrzowie i wicemistrzowie Ogólnopolskiego Dyktanda<ref name="dyktando - oficjalna strona">{{cytuj stronę| url = http://www.dyktando.info.pl/index.php?go=8| tytuł = Historia Dyktanda w pigułce| data dostępu = 2012-10-17| autor = | opublikowany = dyktando.info.pl| praca = | data = | język =}}</ref>. Autorem tekstu dyktanda, w którym dodatkowo należało podać jak najwięcej dopuszczalnych wariantów pisowni poszczególnych słów, był prof. Andrzej Markowski. Tytuł Arcymistrza Polskiej Ortografii zdobył mgr Robert Bil, polonista i redaktor z Poznania, dwukrotny wicemistrz Ogólnopolskiego Dyktanda z 1996 i 1999 roku.


== Zobacz też ==
Arcymistrzem Polskiej Ortografii został mgr Robert Bil, polonista i redaktor z Poznania, dwukrotny wicemistrz Ogólnopolskiego Dyktanda z 1996 i 1999 roku.
* [[Mistrz Mowy Polskiej]]


== Przypisy ==
{{Przypisy}}
{{Przypisy}}


== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.dyktando.info.pl Strona internetowa Dyktanda Ogólnopolskiego 2012]
* [http://www.dyktando.info.pl Strona internetowa Dyktanda Ogólnopolskiego]
* [http://www.rjp.pan.pl Strona internetowa patrona imprezy, Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN]
* [http://www.rjp.pan.pl Strona internetowa patrona imprezy, Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN]



Aktualna wersja na dzień 10:56, 21 paź 2024

Ogólnopolskie Dyktando (Ogólnopolski Konkurs Ortograficzny „Dyktando”) – masowy konkurs polegający na pisaniu dyktanda w języku polskim, organizowany w Katowicach od 1987 roku, początkowo corocznie, następnie nieregularnie, a od 2012 co dwa lata. Osoba, która napisze tekst dyktanda bezbłędnie lub popełni najmniejszą liczbę błędów ortograficznych, a także interpunkcyjnych, otrzymuje tytuł Mistrza Polskiej Ortografii. Tytuł mistrzowski można zdobyć tylko raz, w przeciwieństwie do tytułów wicemistrzowskich – zgodnie z regulaminem zwycięzcy Dyktanda nie mogą startować w kolejnych jego edycjach. Od 1993 roku w Dyktandzie nie mogą także uczestniczyć osoby z tytułem magistra filologii polskiej.

Ogólnopolskie Dyktando to najstarszy i największy tego typu konkurs językowy w Polsce. Jego twórczynią była wieloletnia dziennikarka radiowa, następnie senator i wicemarszałek Senatu Krystyna Bochenek, zmarła tragicznie w katastrofie lotniczej w Smoleńsku 10 kwietnia 2010 roku. Autorami tekstów dyktand i jurorami są wybitni polscy językoznawcy, między innymi prof. Irena Klemensiewicz-Bajerowa, prof. Danuta Jodłowska-Wesołowska, prof. Jerzy Bralczyk, prof. Bogusław Dunaj, prof. Andrzej Markowski (autor największej liczby tekstów dyktand), prof. Jerzy Podracki, prof. Edward Polański, ks. prof. Wiesław Przyczyna. Jury Dyktanda od pierwszej edycji przewodniczył prof. Walery Pisarek, honorowy przewodniczący Rady Języka Polskiego. Teksty dyktand opracowywane są na podstawie zasad i rozstrzygnięć zawartych w najnowszym wydaniu normatywnego słownika ortograficznego PWN, mającego rekomendację Rady Języka Polskiego.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze dyktanda odbywały się w studiu koncertowym Radia Katowice. W 2003 i 2006 roku miejscem rywalizacji był katowicki Spodek, a następnie Estrada Śląska. Od 2012 roku Ogólnopolskie Dyktando organizowane jest przez Centrum Kultury Katowice im. Krystyny Bochenek, pod patronatem Rady Języka Polskiego, Narodowego Centrum Kultury i Ministra Edukacji Narodowej.

W dotychczasowych 18 edycjach rywalizowało łącznie ok. 52 tysiące uczestników. W 2007 roku w jubileuszowym dyktandzie z okazji 20-lecia imprezy mogli wziąć udział jedynie dwudziestolatkowie, czyli (w myśl regulaminu) osoby między 20. a 29. rokiem życia. W roku 2006 obchody Roku Języka Polskiego zainaugurowało w Senacie RP dyktando dla parlamentarzystów. W latach 2009 i 2012 w ramach Ogólnopolskiego Dyktanda przeprowadzono także Gadu-Dyktando – jego uczestnicy pisali dyktowany tekst za pośrednictwem komunikatora Gadu-Gadu, a zwycięzcami zostali Patrycjusz Pilawski (2009 r., mistrz ortografii z 2007 r.) i Marek Szopa (2012 r., mistrz ortografii z 2001 r.). W 2014 roku uczestnicy konkursu w wieku 12–16 lat, pisząc inny, łatwiejszy tekst dyktanda, rywalizowali o tytuł Młodzieżowego Mistrza Ortografii – zwyciężczynią w tej kategorii została Kornelia Szczygieł z Chrzanowa.

Zagraniczne wersje Ogólnopolskiego Dyktanda odbywały się ponadto we Francji, Austrii, Szwecji, na Białorusi, Litwie i Łotwie, głównie w latach 90. Na wzór konkursu w Katowicach podobne imprezy, na mniejszą skalę, zaczęto przeprowadzać corocznie także w innych polskich miastach, np. w Jastrzębiu-Zdroju (Jastrzębskie Dyktando), Warszawie (Ursynowskie Dyktando), Inowrocławiu (Sportowe Dyktando), Radomiu (Dyktando Radomskie), Głogowie (Wielkie Głogowskie Dyktando), Świnoujściu (Ogólnopolskie Dyktando o Tytuł Mistrza Ortografii), Piotrkowie Trybunalskim (Dyktando Trybunalskie), Białobrzegach (Białobrzeski Konkurs Ortograficzny), Rumi (Dyktando Wybrzeża) – których organizatorami były tamtejsze urzędy miejskie lub ośrodki kultury.

Nagrody

[edytuj | edytuj kod]

Obok tytułów Mistrza i Wicemistrza Polskiej Ortografii oraz honorowych dyplomów laureaci Ogólnopolskiego Dyktanda otrzymują także nagrody. Początkowo były nimi zestawy książek, a w kolejnych edycjach wartość nagród stopniowo rosła. W latach 90. zwycięzca odbierał samochód lub jego równowartość. Obecnie laureaci Dyktanda otrzymują nagrody pieniężne w wysokości 30 tys. zł (I miejsce), 15 tys. zł (II miejsce) i 5 tys. zł (III miejsce), a także drobne nagrody rzeczowe od sponsorów konkursu.

Laureaci

[edytuj | edytuj kod]

Zdobywcy tytułów Mistrza Polskiej Ortografii (I miejsce), Pierwszego Wicemistrza Polskiej Ortografii (II miejsce) i Drugiego Wicemistrza Polskiej Ortografii (III miejsce):

Dyktando 1987 – I: Tomasz Burzykowski z Warszawy, II: Dorota Cygan z Wrocławia, III: Edyta Tomowiak
Dyktando 1988 – I: Agnieszka Karolczuk z Rzeszowa, II: Ewa Wodniak z Żor, III: Iwona Wyrwisz
Dyktando 1989 – I: Barbara Zagończyk z Warszawy, II: Krzysztof Szymczyk z Opola, III: Janusz Mrzigod z Bytomia
Dyktando 1990 – I: Maciej Malinowski z Krakowa, II: Barbara Momot z Piotrowic, III: Krzysztof Szymczyk z Opola
Dyktando 1991 – I: Ewa Wodniak z Żor, II: Krzysztof Szymczyk z Opola, III: Stanisław Podobiński z Częstochowy
Dyktando 1993 – I: Agnieszka Andrzejewska z Przemyśla, II: Dariusz Godoś z Krakowa, III: Barbara Momot z Piotrowic
Dyktando 1994 – I: Dariusz Godoś z Krakowa, II: Tomasz Micorek z Kęt, III: Małgorzata Denys z Częstochowy
Dyktando 1996 – I: Krzysztof Szymczyk z Opola, II: Robert Bil z Poznania, III: Tomasz Micorek z Kęt
Dyktando 1999 – I: Tomasz Micorek z Kęt, II: Marek Szopa z Gorzowa Wielkopolskiego, III: Robert Bil z Poznania
Dyktando 2001 – I: Marek Szopa z Gorzowa Wielkopolskiego, II: Piotr Gąsiorowski z Poznania, III: Małgorzata Denys z Częstochowy
Dyktando 2003 – I: Piotr Cyrklaff z Bydgoszczy, II: Aleksander Meresiński z Kielc, III: Patrycjusz Pilawski z Wodzisławia
Dyktando 2006 – I: Małgorzata Denys z Częstochowy, II: Aleksander Meresiński z Kielc, III: Alicja Howaniec z Doboszowic
Dyktando 2007 – ex aequo I: Katarzyna Szkaradnik z Ustronia i Patrycjusz Pilawski z Wodzisławia (tytułów wicemistrzowskich nie przyznano)
Dyktando 2009 – I: Jan Chwalewski z Pabianic, II: Aleksander Meresiński z Kielc, III: Michał Gniazdowski z Warszawy
Dyktando 2012 – I: Aleksander Meresiński z Kielc, II: Michał Gniazdowski z Warszawy, III: Maciej Kajzer z Bystrej Śląskiej
Dyktando 2014 – I: Maciej Kajzer z Bystrej Śląskiej, II: Łukasz Szempliński z Ostromecka, III: Michał Gniazdowski z Warszawy
Dyktando 2016 – I: Michał Gniazdowski z Warszawy, II: Arkadiusz Kleniewski z Dzierzążni, III: Katarzyna Skałecka z Bierkowa
Dyktando 2018 – I: Krzysztof Zubrzycki z Kalwarii Zebrzydowskiej, II: Maciej Biniszewski z Grodziska Mazowieckiego[1], III: Joanna Krynicka z Trzebiszewa
Dyktando 2020 – I: Agnieszka Buczkowska z Warszawy, II: Tomasz Kulicki z Ząbek, III: Jakub Wasilewski z Koła
Dyktando 2022 – I: Tomasz Malarz z Krakowa, II: Arkadiusz Kleniewski z Dzierzążni, III: Zdzisława Gruźla z Korwinowa
Dyktando 2024 -- l: Maciej Biniszewski z Grodziska Mazowieckiego, ll: Katarzyna Skałecka z Bierkowa, lll: Tomasz Kulicki z Ząbek

Goście specjalni

[edytuj | edytuj kod]

W latach 1993–2009 do udziału w poszczególnych edycjach Dyktanda zapraszani byli goście specjalni: redaktorzy naczelni gazet i czasopism, prezenterzy radiowi i telewizyjni, politycy, artyści. Zwycięzcami w poszczególnych kategoriach zostali:

Dyktando 1993 – Andrzej Bułat, zdobywca tytułu Bezbłędny Redaktor Naczelny
Dyktando 1994 – Marek Borowski, zdobywca tytułu Bezbłędny Polityk
Dyktando 1996 – Katarzyna Baniewicz-Kowalczyk, zdobywczyni tytułu Bezbłędny Prezenter
Dyktando 1999 – rodzina Ireny Eris, zdobywca tytułu Bezbłędna Rodzina
Dyktando 2001 – Piotr Sobczyński i Jacek Piekoszewski, zdobywcy tytułu Bezbłędny Komentator Sportowy
Dyktando 2003 – Grzegorz Turnau, zdobywca tytułu Bezbłędny Muzyk
Dyktando 2006 – Renata Dancewicz, zdobywczyni tytułu Bezbłędny Aktor
Dyktando 2007 – Szczepan Kończal, zdobywca tytułu Gwiazda Ortografii
Dyktando 2009 – Paweł Silbert, zdobywca tytułu Bezbłędny Prezydent

Arcymistrz Polskiej Ortografii

[edytuj | edytuj kod]

21 lutego 2010 roku z okazji Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego odbył się w Katowicach konkurs pod nazwą Dyktando Mistrzów. Mogli w nim uczestniczyć wyłącznie mistrzowie i wicemistrzowie Ogólnopolskiego Dyktanda[2]. Autorem tekstu dyktanda, w którym dodatkowo należało podać jak najwięcej dopuszczalnych wariantów pisowni poszczególnych słów, był prof. Andrzej Markowski. Tytuł Arcymistrza Polskiej Ortografii zdobył mgr Robert Bil, polonista i redaktor z Poznania, dwukrotny wicemistrz Ogólnopolskiego Dyktanda z 1996 i 1999 roku.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Miasto Ogrodów: Znamy Mistrza Ortografii Polskiej 2018. Katowice Miasto Ogrodów – Instytucja Kultury im. Krystyny Bochenek. [dostęp 2022-12-11].
  2. Historia Dyktanda w pigułce. dyktando.info.pl. [dostęp 2012-10-17].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]