Czapla złotawa

Czapla złotawa
	Ardea ibis
	Linnaeus, 1758
	; Przedstawiciel podgatunku nominatywnego w szacie godowej (Floryda)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	pelikanowe
Podrząd	czaplowce
Rodzina	czaplowate
Podrodzina	czaple
Rodzaj	Ardea
Gatunek	czapla złotawa
Synonimy
	Bubulcus ibis (Linnaeus, 1758); Ardeola ibis (Linnaeus, 1758); Egretta ibis (Boddaert, 1783); Ardeola ibis seychellarum Salomonsen, 1934; Bubulcus coromandus (Boddaert, 1783); Cancroma Coromanda Boddaert, 1783; Ardea bubulcus Audouin, 1826; Bubulcus ruficrista Bonaparte, 1855;
	Bubulcus ibis (Linnaeus, 1758); Ardeola ibis (Linnaeus, 1758); Egretta ibis (Boddaert, 1783); Ardeola ibis seychellarum Salomonsen, 1934; Bubulcus coromandus (Boddaert, 1783); Cancroma Coromanda Boddaert, 1783; Ardea bubulcus Audouin, 1826; Bubulcus ruficrista Bonaparte, 1855;
Podgatunki
	A. i. ibis Linnaeus, 1758; A. i. coromandus (Boddaert, 1783);
	A. i. ibis Linnaeus, 1758; A. i. coromandus (Boddaert, 1783);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; Terytorium lęgowe Terytorium poza sezonem lęgowym Zasięg całorocznego występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Czapla złotawa^[3], czapelka złotawa^[4] (Ardea ibis) – gatunek dużego ptaka brodzącego z rodziny czaplowatych (Ardeidae).

Podgatunki i zasięg występowania

Czapla złotawa zamieszkuje w zależności od podgatunku^[3]:

A. ibis ibis – czapla złotawa – Afryka, południowa Europa, Azja Mniejsza i Bliski Wschód po Morze Kaspijskie. Introdukowana około 1910 roku w Ameryce Południowej rozpoczęła ekspansję, około 1930 r. kolonizując w szybkim tempie obszary o ciepłym klimacie Ameryki Południowej i Północnej. Np. w 1956 na Florydzie było już około 6000 par lęgowych.

Do Polski zalatuje (do końca 2021 roku stwierdzono ją 25 razy, obserwowano łącznie 29 osobników^[5]).

A. ibis coromandus – czapla złotoszyja – południowa i wschodnia Azja, Australazja. Przez niektórych autorów uznawana za osobny gatunek^[6].

Gatunek inwazyjny^[7].

Morfologia

Wygląd: Upierzenie białe, z żółtym czubem na głowie, żółtą piersią i częścią grzbietu. Nogi i dziób czerwone. Poza sezonem lęgowym upierzenie całkowicie białe^[8].
Wymiary średnie: długość ciała ok. 48–52 cm^[9]
rozpiętość skrzydeł 90–95 cm^[9]
masa ciała ok. 300–400 g

Ekologia i zachowanie

Biotop: Bagna, pola ryżowe, łąki, sawanny i inne środowiska. Jest słabiej związana z wodą niż inne gatunki czapli. Często towarzyszy stadom dużych ssaków.
Gniazdo: Na drzewie, krzewie lub w trzcinach. Tworzy zwarte kolonie, często w towarzystwie innych gatunków czapli.
Jaja: W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając 2 do 5 błękitnych jaj^[10]: w kwietniu – maju w Ameryce Północnej, kwietniu – czerwcu w Eurazji, wrześniu – lutym w Australii, a w różnych porach roku w strefie równikowej.
Wysiadywanie: Jaja wysiadywane są przez okres 21–24 dni przez obydwoje rodziców^[10]. Pisklęta opuszczają gniazdo po około 45 dniach.
Pożywienie: Głównie owady, które są wypłaszane z trawy przez duże zwierzęta.

Status i ochrona

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje czaplę złotawą za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji szacuje się na 4 000 000 – 9 850 000 osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za wzrostowy^[2].

W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej^[11].

Zobacz też

ptaki Polski

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g D. Lepage: Western Cattle Egret Bubulcus ibis. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-01-22]. (ang.).
↑ ^a ^b BirdLife International, Bubulcus ibis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2016-1 [dostęp 2016-08-30] (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Ardeinae Leach, 1820 - czaple (wersja: 2023-03-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-04-21].
↑ G. Kopij. Diet of Cattle Egret Bubulcus ibis Chicks in an Intensively Managed Farmland in South Africa. „Acta Ornithologica”. 38 (2), s. 155–157, 2003. Polska Akademia Nauk, Instytut Zoologiczny. DOI: 10.3161/068.038.0203.
↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 38. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2021. „Ornis Polonica”. 63, s. 130–159, 2022.
↑ F. Gill, D. Donsker, P. Rasmussen (red.): Ibis, spoonbills, herons, hamerkop, shoebill, pelicans. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-02-20]. (ang.).
↑ Bubulcus ibis, [w:] GISD – Global Invasive Species Database [online], Invasive Species Specialist Group (ISSG) [dostęp 2019-09-03] .
↑ Czapla złotawa (Bubulcus ibis). [w:] ptaki.info [on-line]. [dostęp 2023-01-22].
↑ ^a ^b P. Sterry, A. Cleave, A. Clements, P. Goodfellow: Ptaki Europy: przewodnik ilustrowany. Warszawa: Horyzont, 2002, s. 44-45. ISBN 83-7311-341-X.
↑ ^a ^b E. Keller, prof. dr J.H. Reichholf, G. Steinbach i inni: Leksykon zwierząt: Ptaki. Cz. 1. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 50. ISBN 83-7227-891-1.
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[avibase-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g D. Lepage: Western Cattle Egret Bubulcus ibis. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-01-22]. (ang.).

[iucn-2] BirdLife International, Bubulcus ibis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2016-1 [dostęp 2016-08-30] (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-3] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Ardeinae Leach, 1820 - czaple (wersja: 2023-03-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-04-21].

[ao-4] G. Kopij. Diet of Cattle Egret Bubulcus ibis Chicks in an Intensively Managed Farmland in South Africa. „Acta Ornithologica”. 38 (2), s. 155–157, 2003. Polska Akademia Nauk, Instytut Zoologiczny. DOI: 10.3161/068.038.0203.

[kf2021-5] Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 38. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2021. „Ornis Polonica”. 63, s. 130–159, 2022.

[ioc-6] F. Gill, D. Donsker, P. Rasmussen (red.): Ibis, spoonbills, herons, hamerkop, shoebill, pelicans. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-02-20]. (ang.).

[gisd-7] Bubulcus ibis, [w:] GISD – Global Invasive Species Database [online], Invasive Species Specialist Group (ISSG) [dostęp 2019-09-03] .

[pi-8] Czapla złotawa (Bubulcus ibis). [w:] ptaki.info [on-line]. [dostęp 2023-01-22].

[sterry-9] P. Sterry, A. Cleave, A. Clements, P. Goodfellow: Ptaki Europy: przewodnik ilustrowany. Warszawa: Horyzont, 2002, s. 44-45. ISBN 83-7311-341-X.

[lz-10] E. Keller, prof. dr J.H. Reichholf, G. Steinbach i inni: Leksykon zwierząt: Ptaki. Cz. 1. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 50. ISBN 83-7227-891-1.

[11] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]