Dschubba
| δ Scorpii | |||||||||||||||||||||||
 Położenie w gwiazdozbiorze | |||||||||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | |||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja |
16h 00m 20,005s[1] | ||||||||||||||||||||||
| Deklinacja |
−22° 37′ 18,14″[1] | ||||||||||||||||||||||
| Paralaksa (π) | |||||||||||||||||||||||
| Odległość | |||||||||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana | |||||||||||||||||||||||
| Rozmiar kątowy |
0,00045–0,00046[2] | ||||||||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | |||||||||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) |
−35,41 ± 0,71 mas/rok[1] | ||||||||||||||||||||||
| Prędkość radialna |
−6,64 ± 0,89 km/s[1] | ||||||||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||||||||
| Rodzaj gwiazdy |
podolbrzym | ||||||||||||||||||||||
| Typ widmowy |
B0,3 IV[1] | ||||||||||||||||||||||
| Promień | |||||||||||||||||||||||
| Wielkość absolutna | |||||||||||||||||||||||
| Jasność | |||||||||||||||||||||||
| Prędkość obrotu |
~181 km/s[2] | ||||||||||||||||||||||
| Charakterystyka orbitalna | |||||||||||||||||||||||
| Krąży wokół | |||||||||||||||||||||||
| Półoś wielka |
6981[4] pc | ||||||||||||||||||||||
| Mimośród |
0,0660[4] | ||||||||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
Dschubba (Delta Scorpii, δ Sco) – jedna z jaśniejszych gwiazd w gwiazdozbiorze Skorpiona (wielkość gwiazdowa: 2,32m). Odległa od Słońca o ok. 505 lat świetlnych.
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]Tradycyjna nazwa gwiazdy, Dschubba, wywodzi się od arabskiego الجبهة al Jabhah, co oznacza „przód” lub „czoło” (Skorpiona)[5][6]. W XIX-wiecznym katalogu Obserwatorium w Palermo występuje nazwa Iclarkrav, zapewne wywodząca się od arabskiego إكليل العقرب Iklīl al ʽAḳrab, „korona Skorpiona”[6]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna formalnie zatwierdziła użycie nazwy Dschubba dla określenia Delta Scorpii A[7].
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Główny składnik to podolbrzym reprezentujący typ widmowy B0,3. Gwiazda bardzo szybko obraca się wokół osi, należy ona do gwiazd zmiennych typu Gamma Cassiopeiae. Od roku 2000 obserwowano zmiany jasności Dschubby, o wartości kilku dziesiątych magnitudo. Zmiany jasności spowodowane są wyrzucaniem jasno świecącego gazu z obszarów równikowych gwiazdy. Na przełomie 2003 i 2004 osiągnęła ona najwyższą jasność, ustępując w swoim gwiazdozbiorze tylko Antaresowi[5].
Wokół Dschubby krąży druga gwiazda, tworząc z nią układ spektroskopowo podwójny. Ma ona wielkość gwiazdową 5,0m[2]. Gwiazdy okrążają wspólny środek masy co 20 dni, dzieli je odległość podobna do odległości Słońce–Merkury (~0,4 au)[5]. Trzeci składnik układu to gwiazda typu widmowego B, podobnie jak główna gwiazda, choć świeci ona od niej słabiej[3], ma wielkość gwiazdową 3,3m[2]. Składnik ten krąży wokół Dschubby po bardzo wydłużonej orbicie o okresie 10,8 lat[3]. Pojaśnienie gwiazdy nastąpiło po przejściu drugiego składnika przez peryastron orbity, najbliżej Dschubby; w wyniku oddziaływania grawitacyjnego mniejszego składnika doszło do transferu masy w układzie[3]. Łączną masę tego układu szacuje się na 27,7 ± 10 M☉[3].
Czwarty składnik (4,9m) znajduje się 0,186 sekundy kątowej od Dschubby[2], dwukrotnie dalej niż średnia odległość trzeciego[5].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- lista gwiazd w gwiazdozbiorze Skorpiona
- lista najjaśniejszych gwiazd w poszczególnych gwiazdozbiorach
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h Dschubba w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b c d e Dschubba. Alcyone ephemeris. [dostęp 2017-01-13]. (ang.).
- ↑ a b c d e Anthony Meilland et al.. The binary Be star δ Sco at high spectral and spatial resolution. „Astronomy & Astrophysics”. 532, sierpień 2011. DOI: 10.1051/0004-6361/201116798. arXiv:1106.1746. (ang.).
- ↑ a b c Anderson E., Francis C.: HIP 78401. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-08-08]. (ang.).
- ↑ a b c d e Jim Kaler: DSCHUBBA (Delta Scorpii). [w:] STARS [on-line]. 2008-07-25. [dostęp 2017-01-13]. (ang.).
- ↑ a b Scorpio, or Scorpius, the Scorpion. W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 369. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
- ↑ Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2018-06-01. [dostęp 2018-08-08].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Mason et al.: WDS J16003-2237AB. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.