Języki w Gruzji
Urzędowym językiem w Gruzji jest język gruziński, który oficjalnie jest językiem ojczystym dla 87,6% ludności kraju[1]. Ponadto w kraju obecne są języki kaukaskie (np. abchaski), indoeuropejskie (np. ormiański), turkijskie (np. azerbejdżański)[1] i semickie (np. asyryjski)[2].
Język | 2014 |
---|---|
gruziński (w tym megrelski, lazyjski i swański) | 3 254 852 |
rosyjski | 45 920 |
azerbejdżański | 231 436 |
ormiański | 144 812 |
abchaski | 272 |
osetyjski | 5 698 |
inny | 30 742 |
nieznany | 72 |
razem | 3 713 804 |
Języki kartwelskie
[edytuj | edytuj kod]Język gruziński
[edytuj | edytuj kod]Inne
[edytuj | edytuj kod]Poza językiem gruzińskim w Gruzji obecne są także inne języki kartwelskie – lazyjski, megrelski i swański. Nie są one jednak uwzględniane w spisach narodowych, ponieważ mimo zdania językoznawców, że są one osobnymi językami, władze Gruzji traktują je jak dialekty gruzińskiego[4]. Gruzini posługujący się gruzińskim mają jednak problemy ze zrozumieniem rodaków posługujących się np. megrelskim czy swańskim[5]. Języki te nie są obecne w edukacji[4].
Języki indoeuropejskie
[edytuj | edytuj kod]Rosyjski
[edytuj | edytuj kod]Językiem rosyjskim w Gruzji posługuje się 1,2% populacji[6][1]. Jest on też językiem Rosjan – ponad połowy (51,6%) wszystkich gruzińskich imigrantów[6].
Język rosyjski odgrywał ważną rolę w czasach, gdy Gruzja wchodziła w skład ZSRR[6]. Gruzini opornie podchodzili do nauki tego języka, więc władze zdecydowały się wprowadzić w Gruzji język rosyjski jako urzędowy[7]. 14 kwietnia 1978 roku obywatele wyrazili swój sprzeciw wobec decyzji władz sowieckich o ustanowieniu w tym kraju języka rosyjskiego językiem państwowym. W Alei Rustawelego w Tbilisi zebrały się dziesiątki tysięcy Gruzinów, którzy żądali od władz nadania językowi gruzińskiemu statusu języka państwowego. Obecnie 14 kwietnia w Gruzji obchodzony jest Dzień Języka Ojczystego[8].
Ormiański
[edytuj | edytuj kod]Językiem ormiańskim posługuje się ormiańska mniejszość, zamieszkująca graniczący z Armenią region nazywany Dżawachetią. Ormianie w tych stronach zazwyczaj nie znają języka gruzińskiego, ale znają rosyjski. Językiem „południowego sąsiada” w Gruzji posługuje się 3,9% ludności kraju[1].
Języki turkijskie
[edytuj | edytuj kod]Azerbejdżański
[edytuj | edytuj kod]Język azerbejdżański jest oficjalnie (po gruzińskim) drugim pod względem popularności językiem ojczystym w kraju – używa go 6,2% populacji[1], głównie azerska diaspora[6]. Według spisu z 2004 roku było to 231 436 z 3 713 804 mieszkańców Gruzji[3]. Język rozwija się ze względu na to, że do Gruzji napływają emigranci z Azerbejdżanu[6].
Języki obce w Gruzji
[edytuj | edytuj kod]W 2012 roku w jakimkolwiek stopniu język rosyjski znało 96% z 400 przebadanych osób w Tbilisi, a 66% z nich angielski[8]. Błąd statystyczny w badaniu nie przekracza 4,8%.
Stopień znajomości języka | Angielski | Rosyjski |
---|---|---|
Biegle | 7% | 36% |
Dobrze | 13% | 29% |
Średnio | 28% | 28% |
W stopniu podstawowym | 17% | 3% |
Brak jakiejkolwiek znajomości | 34% | 4% |
Lekcje języka rosyjskiego w gruzińskich szkołach publicznych przestały być obowiązkowe w 2006 roku. Do 2000 roku funkcjonowało w kraju 214 rosyjskojęzycznych szkół. Według danych jeszcze z 2004 liczba uczących się w nich Rosjan wynosiła około 7 tysięcy, a pozostałe 25 tys. uczniów było etnicznymi Gruzinami. W 2012 pozostały tylko dwie takie szkoły[8].
Po odzyskaniu przez Gruzję niepodległości język rosyjski – choć jego popularność, szczególnie wśród młodzieży, nieustannie malała – był jednak ciągle dominującym językiem w wielu szkołach. Jednak w odróżnieniu od niektórych byłych republik ZSRR, gdzie młodzież wciąż dąży do uzyskania wykształcenia w Rosji, w Gruzji w ostatnich latach zauważa się wzrost tendencji do studiowania w Europie i Stanach Zjednoczonych[8].
W 2012 roku 77% absolwentów szkół średnich zdawało egzamin z języka angielskiego, a tylko 14% z rosyjskiego. Najpopularniejszymi poza nimi był język francuski i niemiecki[8].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Languages – The World Factbook [online], www.cia.gov [dostęp 2023-05-14] .
- ↑ Демографические показатели по 15 новым независимым государствам [online], Демоскоп [dostęp 2024-03-01] (ros.).
- ↑ a b UNdata | record view | Population by language, sex and urban/rural residence [online], data.un.org [dostęp 2023-05-14] .
- ↑ a b Interactive Map – Languages in Danger [online], pl.languagesindanger.eu [dostęp 2023-05-14] .
- ↑ JĘZYK GRUZIŃSKI – JĘZYKOPEDIA #2 (gość: Nini z Gruziński po polsku). [dostęp 2023-05-14].
- ↑ a b c d e What Languages Are Spoken In Georgia? [online], WorldAtlas, 7 września 2017 [dostęp 2023-05-14] (ang.).
- ↑ Anna Dziewit-Meller , Marcin Meller , Gaumardżos! Opowieści z Gruzji, 2011 [dostęp 2023-05-14] (pol.).
- ↑ a b c d e f Rewolucja lingwistyczna w Gruzji | Eastbook.eu [online], web.archive.org, 27 grudnia 2016 [dostęp 2023-05-14] [zarchiwizowane z adresu 2016-12-27] .
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Wikipedia w języku gruzińskim
- Wikipedia w języku megrelskim
- Odsetek języków w państwach i terytoriach świata