Jakow Fiedorienko

Jakow Fiedorienko
Я́ков Никола́евич Федоренко
	marszałek wojsk pancernych
Data i miejsce urodzenia	22 października 1896 ; Careborysiw
Data i miejsce śmierci	26 marca 1947 ; Moskwa
	Przebieg służby
Lata służby	1915–1917, 1918–1947
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego; Armia Czerwona
Jednostki	2 Armia Rewolucyjna; grupa pancerna 13 Armii; 3 samodzielny pułk czołgów; 15 Brygada Zmechanizowana; Stawka Najwyższego Naczelnego Dowództwa
Stanowiska	dowódca wojsk pancernych i zmechanizowanych lądowych sił ZSRR
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa; rewolucja lutowa 1917; rewolucja październikowa; wojna domowa w Rosji; wojna polsko-bolszewicka; II wojna światowa: bitwa pod Moskwą; bitwa stalingradzka; bitwa na łuku kurskim;
	Odznaczenia

Jakow Nikołajewicz Fiedorienko (ros. Я́ков Никола́евич Федоренко, ur. 10 października^?/22 października 1896 w słobodzie Careborysiw (obecnie Czerwonyj Oskił w rejonie iziumskim), zm. 26 marca 1947 w Moskwie) – radziecki dowódca wojskowy, marszałek wojsk pancernych (1944), zastępca ludowego komisarza obrony ZSRR (1941–1943).

Życiorys

Po ukończeniu szkoły cerkiewnej pracował jako pastuch, woźnica, robotnik rolny, robotnik w kopalniach Donbasu, w zakładach solnych w Słowiańsku. 1915 wcielony do carskiej marynarki wojennej, ukończył szkołę Floty Czarnomorskiej, po rewolucji lutowej wybrany przewodniczącym komitetu okrętowego.

Od lutego 1917 członek SDPRR(b).

Podczas rewolucji październikowej dowodził oddziałem marynarzy, którzy uczestniczyli w ustanowieniu bolszewickiej władzy w Odessie, zaraz po rewolucji wstąpił do Czerwonej Gwardii, od lutego 1918 w Armii Czerwonej. Podczas wojny domowej w Rosji komisarz sztabu 2 Armii Rewolucyjnej (Jekaterynosław – obecnie Dniepr), dowódca i komisarz pociągu pancernego nr 4, w 1920 dowódca grupy pancernej 13 Armii. Walczył z Korpusem Czechosłowackim i z wojskami adm. Kołczaka na froncie wschodnim, na froncie północnym z wojskami Judenicza, na froncie zachodnim z Polską oraz na froncie południowym przeciwko wojskom Wrangla. Dwukrotnie ranny i raz kontuzjowany w walce.

Po wojnie dowódca oddziałów pancernych, 1924 ukończył Wyższą Szkołę Dowódców Artylerii, 1930 kursy partyjno-politycznego przygotowania wyższych dowódców przy Wojskowej Akademii Politycznej im. Tołmaczowa, a 1934 Wojskową Akademię Polityczną Armii Czerwonej im. Frunzego. Od 1934 w wojskach pancernych, dowódca 3 samodzielnego pułku czołgów w Moskiewskim Okręgu Wojskowym, od maja 1935 dowódca 15 Brygady Zmechanizowanej Ukraińskiego Okręgu Wojskowego, 26 listopada 1935 mianowany kombrygiem. Od sierpnia 1937 szef wojsk pancernych w Kijowskim Okręgu Wojskowym, od 4 czerwca 1940 generał porucznik. Od 20 lipca 1941 do maja 1943 zastępca ludowego komisarza obrony ZSRR, od 1 stycznia 1943 generał pułkownik wojsk pancernych. Przedstawiciel Stawki Najwyższego Naczelnego Dowództwa w bitwie pod Moskwą, Stalingradem i Kurskiem, uczestnik operacji na froncie północno-zachodnim 1942, operacji na Froncie Briańskim latem 1943 i na Froncie Woroneskim 1943. 21 lutego 1944 mianowany marszałkiem wojsk pancernych^[1]. Od kwietnia 1946 dowódca wojsk pancernych i zmechanizowanych lądowych sił ZSRR. Deputowany do Rady Najwyższej ZSRR 2 kadencji. Pochowany na Cmentarzu Nowodziewiczym. Jego imieniem nazwano ulice w Moskwie, Charkowie i Doniecku.

Awanse

gen. por. wojsk pancernych 04 czerwca 1940;
gen. płk wojsk pancernych 01 stycznia 1943;
marszałek wojsk pancernych 21 lutego 1944.

Odznaczenia

Order Lenina (czterokrotnie)
Order Czerwonego Sztandaru (dwukrotnie)
Order Suworowa I klasy
Order Kutuzowa I klasy
Medal jubileuszowy „XX lat Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej”
Order Krzyża Grunwaldu I klasy (Polska - uchwała KRN z 21 maja 1946)^[2]

Przypisy

↑ Указ Президиума Верховного Совета СССР «О присвоении генерал-полковнику бронетанковых войск Федоренко Я. Н. военного звания маршала бронетанковых войск» от 21 февраля 1944 года // Ведомости Верховного Совета Союза Советских Социалистических Республик : газета. — 1944. — 29 февраля (№ 12 (272)). — С. 1
↑ AleksanderA. Mazur AleksanderA., Order Krzyża Grunwaldu: monografia historyczna, 2005, s. 159 .

Bibliografia

[1] Указ Президиума Верховного Совета СССР «О присвоении генерал-полковнику бронетанковых войск Федоренко Я. Н. военного звания маршала бронетанковых войск» от 21 февраля 1944 года // Ведомости Верховного Совета Союза Советских Социалистических Республик : газета. — 1944. — 29 февраля (№ 12 (272)). — С. 1

[2] AleksanderA. Mazur AleksanderA., Order Krzyża Grunwaldu: monografia historyczna, 2005, s. 159 .

[1]

[2]