Petrel antylski
| Pterodroma hasitata[1] | |||
| (Kuhl, 1820) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
petrel antylski | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 obszary lęgowe poza sezonem lęgowym | |||
Petrel antylski[4] (Pterodroma hasitata) – gatunek średniej wielkości ptaka morskiego z rodziny burzykowatych (Procellariidae). Gniazduje endemicznie na terenie wyspy Haiti. Zagrożony wyginięciem.
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Obecnie petrel antylski uznawany jest za gatunek monotypowy[5][6][7]. Dawniej za jego podgatunek lub ciemną formę uznawano prawdopodobnie wymarłego petrela jamajskiego (Pterodroma caribbaea) zamieszkującego Jamajkę[2], lecz w 2004 roku Brooke podniósł go do rangi osobnego gatunku[8]. Nie wszyscy autorzy się z tym zgodzili i nadal uznawali petrela jamajskiego za podgatunek Pterodroma hasitata. Decyzja o rozdzieleniu tych gatunków została w 2024 roku ostatecznie zaakceptowana przez North American Classification Committee (NACC)[4][9].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała wynosi około 37 cm, długość skrzydła natomiast 19 cm[10]. Wierzch ciała, okolice oczu, półobroża na szyi oraz pokrywy podskrzydłowe średnie II rzędu czarne. Pozostałe części upierzenia białe. Dziób ciemny, z rurkowatymi nozdrzami charakterystycznymi dla rzędu rurkonosych (Procellariiformes).
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Petrel antylski zamieszkuje Morze Karaibskie i zachodnią część Oceanu Atlantyckiego. Gniazduje na wyspie Haiti – w południowo-zachodniej i południowo-wschodniej części państwa Haiti (obejmującego zachodnią część wyspy) oraz w południowo-zachodniej Dominikanie. Możliwe, że gniazduje też na Dominice i na Kubie, gdyż ptaki te były tam obserwowane w sezonie lęgowym, jednak ostatnie potwierdzone gniazdowanie na Martynice miało miejsce w 1862 roku, a na Kubie do tej pory (2018) brak jest potwierdzonych lęgów. Dawniej petrel antylski gniazdował także na Martynice i Gwadelupie, ale co najmniej od 1900 roku brak jest potwierdzonych stwierdzeń[3][11].
Okres lęgowy rozpoczyna w grudniu. Gniazduje na klifach skalnych, w koloniach. Według badań prowadzonych w latach 2011 i 2012 sukces lęgowy wynosi 76,67% (zbadano wtedy 30 gniazd)[12]. Żeruje zazwyczaj nocą, o świcie lub zmierzchu. Pożywienie stanowią ryby, skorupiaki, kałamarnice oraz gronorosty (Sargassum)[11].
Status zagrożenia
[edytuj | edytuj kod]Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) klasyfikuje petrela antylskiego jako gatunek zagrożony wyginięciem (EN, Endangered) nieprzerwanie od 1994 roku[3]. Liczebność populacji szacuje się na nie więcej niż 1000 par lęgowych, być może nawet 500[11]. Zagrożenie stanowi niszczenie habitatu, zabijanie dla pożywienia oraz zmiany w środowisku, jak urbanizacja; dezorientuje ona ptaki, które następnie umierają, rozbijając się o budynki i druty telekomunikacyjne. Przyczynę wymierania stanowić także mogą wprowadzone na wyspę ssaki[11].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Pterodroma hasitata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Black-capped Petrel (Pterodroma hasitata). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-06)]. (ang.).
- ↑ a b c Pterodroma hasitata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Procellariidae Leach, 1820 - burzykowate - Petrels & Shearwaters (wersja: 2024-09-18). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-12-05].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v14.2). [dostęp 2024-12-05]. (ang.).
- ↑ Clements i inni, The eBird/Clements Checklist of Birds of the World: v2024 [online], 2024 [dostęp 2024-12-05].
- ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 9 [online], październik 2024 [dostęp 2024-12-05].
- ↑ Michael Brooke: Albatrosses and petrels across the world. Oxford University Press, 2004. ISBN 0-19-850125-0.
- ↑ Treat Jamaican Petrel Pterodroma caribbaea as a separate species from Black-capped Petrel Pterodroma hasitata, [w:] AOS Classification Committee – North and Middle America Proposal Set 2024-A 14 September 2023, 2024, s. 51–55 (ang.).
- ↑ Alexander Wetmore & Bradshaw H. Swales. The birds of the Haiti and Dominican Republic. „Bulletin – United States National Museum”. 155, s. 63, 1931.
- ↑ a b c d Species factsheet: Pterodroma hasitata. BirdLife International. [dostęp 2020-07-10].
- ↑ Ernst Rupp & Esteban Garrido: Summary of Black-capped Petrel (Pterodroma hasitata) Nesting Activity during the 2011/2012 Nesting Season at Loma del Toro and Morne Vincent, Hispaniola. U. S. Fish & Wildlife Service, 2012.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).