Puzur-Aszur II

Puzur-Aszur II (akad. Puzur-Aššur, tłum. „Ochroną jest bóg Aszur”) – władca miasta-państwa Aszur, syn i następca Sargona I, wymieniony w Asyryjskiej liście królów jako 36 władca Asyrii. Jego panowanie datowane jest na lata ok. 1880–1873 p.n.e. lub ok. 1877–1870 p.n.e.

Tytulatura

Nie są znane wprawdzie żadne inskrypcje tego władcy, ale w jednym z tekstów z Kanesz nazywany jest on „władcą” (akad. rubā'um), a w innym „zarządcą” (sum. ugula, zapisywane PA, akad. waklum).

Dynastia

Puzur-Aszur II jest siódmym znanym władcą Aszur należącym do tzw. „dynastii Puzur-Aszura I”. Nie są znane wprawdzie żadne inskrypcje tego władcy, które podawałyby imię jego ojca lub wymieniały jego przodków, ale w Asyryjskiej liście królów przedstawiany jest on jako „Puzur-Aszur, syn Sargona”. Dodatkowo w tekstach z Kanesz, pochodzących z czasów panowania jego ojca, Sargona I, nazywany jest on „synem władcy (rubā'um)” i „synem zarządcy (waklum)”. Zgodnie z Asyryjską listą królów następcą Puzur-Aszura II miał być jego syn Naram-Sin.

władcy z dynastii Puzur-Aszura I	pokrewieństwo	lata panowania według Veenhofa	lata panowania według Barjamovica, Hertela i Larsena	uwagi
Puzur-Aszur I	-	początek XX w. p.n.e.	początek XX w. p.n.e.	najprawdopodobniej założyciel dynastii
Szalim-ahum	syn Puzur-Aszura I	początek XX w. p.n.e.	początek XX w. p.n.e.	we własnej inskrypcji nazywa siebie „synem Puzur-Aszura”
Ilu-szuma	syn Szalim-ahuma	?-1974 p.n.e.	?-1971 p.n.e.	we własnej inskrypcji nazywa siebie „synem Szalim-ahuma”
Eriszum I	syn Ilu-szumy	1974-1935 p.n.e.	1972-1933 p.n.e.	we własnych inskrypcjach nazywa siebie „synem Ilu-szumy”
Ikunum	syn Eriszuma I	1934-1921 p.n.e.	1932-1918 p.n.e.	we własnej inskrypcji nazywa siebie „synem Eriszuma”
Sargon I	syn Ikunuma	1920-1881 p.n.e.	1917-1878 p.n.e.	we własnej inskrypcji nazywa siebie „synem Ikunuma”
Puzur-Aszur II	syn Sargona I	1880-1873 p.n.e.	1877-1870 p.n.e.	nazywany „synem Sargona” w Asyryjskiej liście królów
Naram-Sin	syn Puzur-Aszura II	1872-1829/1819 p.n.e.	1869-? p.n.e.	nazywany „synem Puzur-Aszura” w Asyryjskiej liście królów
Eriszum II	syn Naram-Sina	1828/1818-1809 p.n.e.	?-1809 p.n.e.	nazywany „synem Naram-Sina” w Asyryjskiej liście królów

Długość i lata panowania

Długość panowania Puzur-Aszura II podana była pierwotnie w Asyryjskiej liście królów, ale zachowane jej kopie B i C są uszkodzone w tym właśnie miejscu. Ustalenie długości panowania tego władcy stało się możliwe dzięki odnalezieniu w asyryjskiej kolonii handlowej w Kanesz tekstu Kt 92/k 0193, który okazał się być jedną z kopii tzw. listy eponimów z Kültepe (ang. Kültepe Eponym List, w skrócie KEL). W tekście tym, znanym jako KEL A, panowaniu Puzur-Aszura II przyporządkowanych zostało 8 zmieniających się co rok asyryjskich urzędników limmu (eponimów). W oparciu o informacje pochodzące z listy eponimów z Kültepe (KEL) oraz kroniki eponimów z Mari (ang. Mari Eponym List, w skrócie MEL), w korelacji z informacjami pochodzącymi z Asyryjskiej listy królów, Veenhof zaproponował 8-letni okres panowania Puzur-Aszura II i wydatował go na lata 1880-1873 p.n.e. (chronologia średnia). Barjamovic, Hertel i Larsen, w swej poprawionej liście eponimów (ang. Revised Eponym List, w skrócie REL), również zaproponowali 8-letni okres panowania Puzur-Aszura II, przypisując mu 8 eponimów i datując jego panowanie na lata 1877-1870 p.n.e. (chronologia średnia).

Panowanie

Zdaniem Veenhofa Puzur-Aszur II objął tron miasta-państwa Aszur będąc już w podeszłym wieku. Nie są znane żadne inskrypcje tego władcy, ale jest on wspominany w tekstach z asyryjskiej kolonii handlowej w Kanesz (faza kārum Kanesz II). W inskrypcji późniejszego władcy asyryjskiego Aszur-rem-niszeszu (1408-1401 p.n.e.) Puzur-Aszur II wymieniany jest (obok Kikkii, Ikunuma i Sargona I) jako jeden z wczesnych budowniczych murów obronnych miasta Aszur.

Lista eponimów z czasów panowania Puzur-Aszura II

eponimowie przyporządkowani Puzur-Aszurowi II w poprawionej liście eponimów (REL)	rok sprawowania urzędu (według Barjamovica, Hertela i Larsena)
Aszur-nada, syn Puzur-Anny	1877 p.n.e.
Kubija, syn Karriji	1876 p.n.e.
Ili-dan, syn Elali	1875 p.n.e.
Silulu, syn Uku	1874 p.n.e.
Aszur-nada, syn Ili-binanni	1873 p.n.e.
Ikun-pi-Isztar, syn Ikuy/Ikunuma	1872 p.n.e.
Buzutaja, syn Szuli	1871 p.n.e.
Innaja, syn Amuraji	1870 p.n.e.

Bibliografia

• A.K. Grayson, Assyrian Rulers of the Third and Second Millennia BC (to 1115 BC), tom I z serii The Royal Inscriptions of Mesopotamia. Assyrian Periods (RIMA 1), University of Toronto Press 2002.
• A.K. Grayson, Königslisten und Chroniken. B. Akkadisch, w: Reallexikon der Assyriologie, tom VI (Klagesang-Libanon), Walter de Gruyter, Berlin - New York 1980-83, s. 86–135.
• M.P. Streck, Puzur-Aššur, w: Reallexikon der Assyriologie, tom XI (Prinz, Prinzessin - Samug), Walter de Gruyter, Berlin - New York 2006-2008, s. 128-129.
• K.R. Veenhof, J. Eidem, Mesopotamia. The Old Assyrian Period, Academic Press Fribourg 2008.