Shortugai
Shortugai (Shortughai) – starożytna osada protomiejska oraz placówka handlowa zaliczana do Cywilizacji doliny Indusu, pochodząca z przełomu III i II tysiąclecia p.n.e. Położona w dorzeczu Amu-darii (starożytnego Oksusu), w pobliżu licznych kopalń lapis lazuli[1][2].
Lokalizacja w pewnym oddaleniu od doliny Indusu i głównych ośrodków kultury harappańskiej czyni to miejsce najdalej na północ wysuniętą i znaną osadą należącą do Cywilizacji doliny Indusu[3][4].
Obecnie jest to stanowisko archeologiczne w północnym Afganistanie, w prowincji Tachar.
Placówka handlowa
[edytuj | edytuj kod]W czasach kultury harappańskiej miejsce to było placówką handlową powiązaną głównie ze znajdującymi się nieopodal kopalniami lapis lazuli[5]. Prawdopodobnie handlowano tutaj także cyną, wielbłądami oraz innymi lokalnie dostępnymi surowcami i towarami[6].
Wykopaliska
[edytuj | edytuj kod]Miejsce prowadzenia wykopalisk składa się z dwóch wzgórz oznaczonych literami A oraz B. Na jednym ze wzgórz ulokowana była handlowa osada protomiejska, na drugim zaś obronna cytadela. Każde ze wzgórz zajmuje obszar około dwóch hektarów.
Znaleziska
[edytuj | edytuj kod]Stanowisko archeologiczne zostało odkryte w 1976 roku, od tamtego czasu archeologowie odkryli między innymi liczną, wykonaną z lapis lazuli i karneolu biżuterię, terakotowe figurki oraz przedmioty wykonane z brązu[7]. Inne typowe dla kultury harappańskiej znaleziska to między innymi kwadratowe pieczęcie z nieodszyfrowanymi inskrypcjami[8] i motywami nosorożca[7], gliniane figurki przedstawiające bydło i wozy[9], a także zdobiona ceramika[10]. Pozostałe znaleziska to między innymi ceramika z motywami harappańskimi, gliniane słoje, przedmioty zdobione złotem, wiertła, koraliki, ozdoby z muszli i inne[5]. Wszystkie one potwierdzają przynależność osady do Cywilizacji doliny Indusu[5].
Cegły używane do budowy posiadają cechy typowe dla cegieł, jakie wykorzystywano w ośrodkach kultury harappańskiej.
Rolnictwo
[edytuj | edytuj kod]W bezpośrednim sąsiedztwie znaleziono ślady prowadzenia zaawansowanej działalności rolniczej oraz nasiona, między innymi lnu. Suchy klimat powodował, że budowano kanały irygacyjne dostarczające wodę z odległej o 25 kilometrów Kokczy[5]. Jedna z teorii mówi, że technologia irygacji pojawiła się na tych terenach razem z osadnikami z doliny Indusu[11]. Inna teoria głosi, że tutejszy system irygacyjny jest efektem wpływów rozwijającej się w tym samym czasie sąsiedniej kultury Namazga-Tepe[11], na terenie dzisiejszego Turkmenistanu.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Joanthan Mark Kenoyer: Ancient cities of the Indus Valley Civilization. Wyd. I. Oxford: Oxford University Press, 1998, s. 96. ISBN 0-19-577940-1.
- ↑ Gary W. Bowersox, Bonita E. Ph. D. Chamberlin: Gemstones of Afghanistan. Tucson, Arizona: Geoscience Press, 1995, s. 52.
- ↑ Hermann Kulke, Dietmar Rothermund: A History of India. Wyd. I. Nowy Jork: Routledge, 2016, s. 26. ISBN 978-1-317-24212-3.
- ↑ Oriens antiquus. Wyd. I. Centro per le antichità e la storia dell'arte del Vicino Oriente, 1986, s. 203.
- ↑ a b c d Upinder Singh: A History of Ancient and Early Medieval India : from the Stone Age to the 12th century. New Delhi: Pearson Education, 2008, s. 169. ISBN 978-81-317-1120-0.
- ↑ Jane McIntosh: Ancient Mesopotamia: New Perspectives. Santa Barbara, Kalifornia: ABC-CLIO, 2005, s. 135. ISBN 1-57607-965-1.
- ↑ a b Andrew Robinson: The Indus: Lost Civilizations. Londyn: Reaction Books, 2015, s. 92. ISBN 978-1-78023-502-8.
- ↑ Francfort: Fouilles de Shortughai, pl. 75, no. 7
- ↑ Francfort: Fouilles de Shortughai, pls. 81-82
- ↑ Francfort: Fouilles de Shortughai, pls. 59-61
- ↑ a b Jane McIntosh: The Ancient Indus Valley: New Perspectives. Santa Barbara, Kalifornia: ABC-CLIO, 2008, s. 115. ISBN 978-1-57607-907-2.