Tarok
Tarok lub tarot – gra karciana, do której używa się talii tarota złożonej zwykle z 54 lub 78 kart, w której główną rolę odgrywa 21 tzw. taroków, czyli atutów. Polega na braniu lew i zbieraniu punktów za karty. Różne jej odmiany popularne są w wielu krajach europejskich. W rozmaitych wariantach gra od trzech do sześciu osób.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Obecnie znane karty taroka zaczęły się pojawiać w Niemczech w XVIII w. Najstarsze zachowane talie, które przedstawiały sceny zwierzęce, były wówczas zwane tarokiem zwierzęcym i pochodzą z około 1765 r.
W tym okresie uległa ustaleniu liczba kart w talii i ich podstawowa symbolika, relacje kart między sobą oraz podział na grupy, jednakże w wielu krajach preferowane są najrozmaitsze warianty gry. We Francji używa się 78 kart, gra nimi od 3 do 5 osób, w szwajcarskim kantonie Wallis 62 karty, od 3 do 8 graczy, a w Czechach 54 karty, czterech graczy.
Tarok jest pierwszą grą w której pojawił się kolor atutowy we współczesnym sensie[1]. Wszystkie współczesne gry karciane, w których występuje kolor atutowy zapożyczyły (pośrednio) tę mechanikę z taroka[1].
W Polsce gra nie była nigdy zbyt popularna, wyjątek stanowiła Galicja, gdzie popularność zdobyła austriacka trzyosobowa wersja gry, tzw. Tapp-Tarock, gdzie grało się 54 kartami.
Charakterystyka i odmiany
[edytuj | edytuj kod]W taroka gra się specjalną talią kart złożoną w pełnej wersji z 78 kart. 21 spośród nich to tzw. taroty (lub taroki) czyli atuty. Taroki są numerowane od 1 do 21, z których najmłodszym jest 1, a najstarszym 21. Oprócz tego w talii znajduje się karta głupca (lub Excuse) przedstawiająca postać podobną do jokera[1]. Pozostałe 56 kart podzielonych jest na cztery kolory (w wersji francuskiej): trefl, karo, kier, pik. W skład każdego koloru wchodzą figury: walet, jeździec (rycerz), dama, król oraz blotki numerowane od 1 do 10. Najważniejszymi kartami w talii są taroki 21 i 1 oraz głupiec. Są warte najwięcej punktów.
Tarok polega na braniu lew i zbieraniu punktów za karty. Rozgrywany jest w zmiennych drużynach, np. 2 vs 2 lub 1 vs 3. Istnieje obowiązek dokładania do koloru i do taroków. Cechą charakterystyczną gry jest obowiązek dokładania taroka, gdy nie ma się karty do koloru.
Odmiany Taroka można podzielić na 3 grupy[1]. I grupa występuje tylko we Włoszech[1]. Charakteryzuje się tym, że poza tarokami 21 i 1 występują też inne taroki warte więcej niż 1 pkt[1].
W odmianach II i III jedynymi tarokami wartymi więcej niż 1 pkt są 1 i 21[1]. Odmiany te różnią się użyciem karty głupca. Klasycznie kartę głupca można dołożyć do dowolnej lewy z pominięciem obowiązku dokładania do koloru lub do taroków, jednak nie zdobywa on lewy[1]. Takie użycie karty głupca występuje także w grupie I. Do grupy II należy Tarot francuski. W grupie III, popularnej w Europie Centralnej, głupiec jest po prostu najstarszym tarokiem[1]. Do tej grupy należą m.in. austriacki Königrufen oraz Tarok słoweński. Grupa III wyodrębniła się w XVIII w.
Przykłady
[edytuj | edytuj kod]- Tarot francuski – popularny we Francji i w krajach francuskojęzycznych. We Francji druga najpopularniejsza gra karciana po Belote. Rozgrywany za pomocą talii 78 kart. W podstawowej, czteroosobowej wersji rozgrywający gra sam przeciwko trzem obrońcom. Cechą charakterystyczną jest obowiązek przebijania taroka starszym tarokiem, gdy tylko to możliwe. Istnieje Francuska Federacja Tarota i odbywają się zawody, w tym w tarota porównawczego[2].
- Königrufen – austriacka odmiana taroka rozgrywana talią 54 kart. Jedna z najpopularniejszych gier karcianych w Austrii. W wersji czteroosobowej rozgrywający gra w parze przeciwko dwóm obrońcom, lub też gra samodzielnie przeciwko trzem obrońcom.
- Tarok słoweński – słoweńska odmiana Königrufen. Cechą charakterystyczną jest rozbudowana licytacja - gracze licytują w dół liczbą kart, które podniosą z musika.
- Taroki z królami – polska odmiana taroka. Rozgrywana talią 54 kart. Charakteryzuje się licytacją liczbą kart podniesionych z musika. Możliwe odzywki to: 1,2,3 i 4. 1 oznacza, że gracz ma zamiar wymienić 3 karty z musika, 2, że ma zamiar wymienić 2 karty z musika itd[3]. Zwycięzca licytacji przed poniesieniem kart z musika wybiera króla. Wraz z posiadaczem wybranego króla stworzy parę[3]. Reguły gry zostały opisane przez Johna McLeoda po odbyciu przez niego wizyty w Polsce w 2011 roku[3][4].
- Tarok galicyjski – odmiana taroka dla trzech osób popularna dawniej w południowej Polsce. Rozgrywana talią 42 kart.
Talia do gry w tarota francuskiego - Kolory francuskie
[edytuj | edytuj kod]| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | Walet | Rycerz | Dama | Król | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
| 21 Taroków | 
|
|
|
|
|
|
|
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| • | 
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- John McLeod: Pagat. 2023. [dostęp 2023-09-20]. (ang.).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i Card Games: Tarot Games [online], www.pagat.com [dostęp 2023-09-20].
- ↑ French Tarot - card game rules [online], www.pagat.com [dostęp 2023-09-20].
- ↑ a b c Rules of Card Games: Taroki z królami [online], www.pagat.com [dostęp 2023-09-25].
- ↑ Bielsko Biała Nasze Miasto [online], 19 lipca 2011 [dostęp 2023-09-22].
