Teoria odpowiedzi na pozycje testowe

Teoria odpowiedzi na pozycje testowe (ang. item response theory, IRT), znana też jako model cech ukrytych (ang. latent trait theory) – model psychometryczny testu, będący nowszą (i bardziej skomplikowaną) alternatywą dla klasycznej teorii testu^[1]. Pod pojęciem IRT kryje się rodzina narzędzi statystycznych, które są wykorzystywane do modelowania cech latentnych (ukrytych) o charakterze ciągłym na podstawie dyskretnych wskaźników^[2].

W modelach IRT najczęściej wskaźnikami (zmiennymi obserwowalnymi) są odpowiedzi udzielone na zadania testowe lub odpowiedzi na pytania kwestionariuszowe, natomiast rzadziej są to zaobserwowane cechy respondentów. Wykorzystywane w item response theory modele wiążą cechę ukrytą ze zmienną obserwowalną dzięki zastosowaniu parametryzacji, w ramach której określone zostają właściwości wskaźników oraz rozkład cech respondentów^[2].

Model IRT może być postrzegany jako jeden z czterech rodzajów modeli wykorzystywanych w modelach klas ukrytych. W poniższej tabeli zaprezentowano cztery rodzaje modeli ze zmiennymi ukrytymi uwzględniając typ zmiennych ukrytych i obserwowalnych^[3].


	Zmienna ukryta ciągła	Zmienna ukryta kategorialna
Zmienna obserwowalna ciągła	Analiza czynnikowa	Analiza profili ukrytych
Zmienna obserwowalna kategorialna	Analiza cech ukrytych (IRT)	Analiza klas ukrytych

Model IRT został zapoczątkowany w latach 50. i 60. XX wieku w pracach naukowych Frederica M. Lorda, Georga Rascha oraz Paula Lazarsfelda^[4].

Przypisy

↑ E. Hornowska, Testy psychologiczne. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2003.
↑ ^a ^b Kondratek, B., & Pokropek, A. (2015). Teoria odpowiedzi na pozycje testowe: jednowymiarowe modele dla cech ukrytych o charakterze ciągłym. [W:] "Modele cech ukrytych w badaniach edukacyjnych, psychologii i socjologii: teoria i zastosowania", 15-32.
↑ Rybicka, A., Jefmański, B., & Pełka, M. (2012). Analiza klas ukrytych w badaniach satysfakcji studentów. "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", (242), 247-255.
↑ E. Hornowska, Testy psychologiczne. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2003.

[1] E. Hornowska, Testy psychologiczne. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2003.

[p1-2] Kondratek, B., & Pokropek, A. (2015). Teoria odpowiedzi na pozycje testowe: jednowymiarowe modele dla cech ukrytych o charakterze ciągłym. [W:] "Modele cech ukrytych w badaniach edukacyjnych, psychologii i socjologii: teoria i zastosowania", 15-32.

[3] Rybicka, A., Jefmański, B., & Pełka, M. (2012). Analiza klas ukrytych w badaniach satysfakcji studentów. "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", (242), 247-255.

[4] E. Hornowska, Testy psychologiczne. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2003.

[1]

[2]

[3]

[4]