Wenzel Anton von Kaunitz

Wenzel Anton von Kaunitz

Data i miejsce urodzenia	2 lutego 1711 Wiedeń
Data i miejsce śmierci	27 czerwca 1794 Wiedeń
Staatskanzler – MSZ Austrii
Okres	od 1753 do 1792
Odznaczenia

Wenzel Anton von Kaunitz (ur. 2 lutego 1711 w Wiedniu, zm. 27 czerwca 1794 tamże) – książę, austriacki mąż stanu i dyplomata.

Wywodził się ze starego rodu czeskiego hrabiów Kaunitzów, w roku 1764 z rąk cesarskich otrzymał tytuł księcia Rzeszy (Reichsfürst von Kaunitz-Rietberg). Kanclerz Austrii w latach 1753–1792, twórca sojuszu Austrii z Francją przeciw Prusom (wojna siedmioletnia 1756–1763), jeden z głównych inspiratorów I rozbioru Polski. Był jednym z piewców absolutyzmu oświeconego oraz mecenasem literatury i sztuki.

W latach 1741–1744 był austriackim ambasadorem w Turynie, a w latach 1750–1753 w Wersalu. Jako ambasador przy wersalskim dworze przyczynił się do tzw. odwrócenia przymierzy (franc. renversement des alliances). Był zdania, że trwająca dwa wieki rywalizacja austriacko-francuska przyczyniła obu krajom jedynie szkody, a w tym czasie wzrosły w siłę inne państwa takie jak: Królestwo Prus, Królestwo Wielkiej Brytanii czy Imperium Rosyjskie. Zaproponował więc Francuzom sojusz. Pomogła mu madame Pompadour, która przekonała Ludwika XV i ministrów do przyjęcia propozycji Kaunitza.

W roku 1753 został kanclerzem (Staatskanzler – austriackim MSZ). Poprzednio urząd ten sprawował Johann Christoph von Bartenstein, zaufany człowiek Marii Teresy. Kaunitz, którego energię dostrzegła cesarzowa, spowodował ograniczenie władzy Bartensteina jedynie do spraw polityki finansowej i ekonomicznej, po pewnym czasie sam przejął wszystkie sprawy. Najwyższy urząd w państwie Kaunitz sprawował aż do śmierci cesarza Leopolda II w 1792 roku. Jako kanclerz zreformował i zmodernizował państwo Habsburgów.

W 1760 roku z jego inicjatywy powołano do życia Radę Stanu (Staatsrat) jako organ doradczy monarchy, kontrolujący wszystkie władze w państwie.

W 1736 roku poślubił Marię Ernestynę von Starhemberg (1717–1749). Para miała siedmioro dzieci, w tym:

• Ernst Christoph von Kaunitz-Rietberg (1737–1797)
• Dominik Andreas von Kaunitz-Rietberg-Questenberg (1739–1812)
• Franz Wenzel von Kaunitz-Rietberg (1742–1825)
• Joseph Clemens von Kaunitz-Rietberg (1743–1785)
• Maria Antonia von Kaunitz-Rietberg (1745–?)

Bibliografia

• Alfred von Arneth: Biographie des Fürsten Kaunitz: Ein Fragment. – In: AÖG 88, 1900, S. 1–202
• Georg Küntzel: Fürst Kaunitz-Rittberg als Staatsmann. – Frankfurt: Diesterwerg, 1923
• Alexander Novotny: Staatskanzler Kaunitz als geistige Persönlichkeit. – Wien: Hollinek, 1947
• Friedrich Walter: Männer um Maria Theresia. – Wien: Holzhausen, 1951
• Grete Klingenstein: Der Aufstieg des Hauses Kaunitz: Studien zur Herkunft und Bildung des Statskanzlers Wenzel Anton. – Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 1975 <Neuauflage: Göttingen: Vandenhoeck und Ruprecht, 1997. – ISBN 3-525-35906-3>
• Tibor Simanyi: Kaunitz oder Die diplomatische Revolution: Staatskanzler Maria Theresias. – Wien: Amalthea, 1984
• Lothar Schilling: Kaunitz und das Renversement des alliances. Studien zur außenpolitischen Konzeption Wenzel Antons von Kaunitz. Historische Forschungen 50. – Berlin: Duncker & Humblot 1994.
• Klingenstein, G.; Szabo, F. A. J. (Hrsg.): Staatskanzler Wenzel Anton von Kaunitz-Rietberg 1711–1794. Neue Perspektiven zu Politik und Kultur der europäischen Aufklärung. – Graz u. a. 1996.