Evangel

Ant la religion cristian-a, l’evangel (Evangeli o vangel, ant ël grech: εὐαγγέλιον "euangélion") a l’é la neuva ch’a nunsia la vnùa dël regn ëd Nosgnor (March 1:14-15) e dla mòrt ëd Gesù ant na cros, ch’a l’é considerà ël mojen sernù për ristabilì ‘l rapòrt dj’uman ch’as fido an chiel con Dé. A peul comprende ‘dcò ël calé dlë Spirit Sant an sij chërdent e l’artòrn (la Sconda Vnùa dël Crist). Ël mëssagi dla bon-a neuva a l’é spiegà ant la fòrma ‘d na narrassion ant ij quat vangej, e ant la fòrma ‘d litre dotrinaj da j’apòstoj ant j’àutre part dël Testament Neuv. A riguarda j’euvre che Nosgnor Dé a l’ha realisà për ël mojen dla vita, mòrt e arsurression ëd Gesù Crist dai mòrt, lòn ch’a compòrta l’arconsilliassion an tra ‘l pòpol dij chërdent e Dé. La teologìa cristian-a a dëscriv la Bon-a Neuva dla salvëssa an Gesù Crist pa nen coma n’idèja neuva, ma coma quajcòsa ch’a l’é stàita preanunsià për tut ël Testament Vej e predicà an professìa fin-a dal temp dla Croa dl’Òm coma ch’as vëd in Génesi 3:14-15, lòn ch’as ciama “proto-Evangelion” o “pròto-vangel”. L’apòstol Pàul a definiss ciàir l’Evangel coma la mòrt, la sepoltura e l‘arsurression ëd Gesù Crist. “Lassé ch'iv arciamo a la ment, mé frej e seur, la bon-a neuva ch'i l'hai nunsiave. I l'eve arseivula 'ntlora ëd bon gré e a resta 'l fondament frem ëd vòstra fej. Cola-là a l'é la bon-a neuva ch'av salva s'i séguiteve a strenz-ve s-ciass al messagi ch'i l'hai nunsiave, sedësnò vòstra fej a sarìa pròpri veuida, i l'avrìe chërdù për gnente. I l'hai passave lòn ch'a l'è dl'importansa pì granda e ch' a l'é stàit passà prima a mi, l'é a dì, che Crist a l'é mòrt pr' ij nòstri pecà, pròpi coma a diso a le Scriture; ch'a l'é stàit sotrà, e ch'a l'é 'rsussità 'l ters dì, pròpi com' a diso le Scriture” (1 Corint 15:1-4). Compendi Ël significà dël tèrmin Evangel as podrìa arsumé parèj: Dal tèrmin grech euangelion, un mëssagi bon, ch’a fà piasì dë scotelo. L’arcompensa ch’a mérita coj ch’a nunsio ‘d bon-e neuve. Bon-e notissie che ‘l regn ëd Nosgnor a sarò bin tòst ëstabilì e, për conseguensa, ëdcò col ëd Gesù, ël Mëssìa, ël fondator d’ësto regn. Apress la mòrt dël Crist, ës tèrmin a comprend ëdcò la predicassion ch’a riguarda Gesù Crist, ch’a dis che chiel a l’ha patì an sla cros për procuré la salvëssa eterna ant ël regn ëd Nosgnor, a tuti coj ch’as fido an chiel, ristabilì a la vita e esaltà a la drita ‘d Nosgnor, e ch’a l’ha da artorné an glòria për compì ël regn ëd Nosgnor. Le bon-e neuve dla salvëssa dal pëccà për ël mojen dël Crist. La proclamassion dla grassia ‘d Nosgnor arvelà e sigilà ant ël Crist. L’evangel, dàit che ël rangh mëssianich ëd Gesù a l’é stàit provà da soe paròle, da soe euvre e da soa mòrt; la narrassion ëd Gesù Crist a l’é stàita ciamà vangel, o evangel, o bon-a neuva.