Сэтинньи 28: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
к r2.7.1) (робот эптэ: rue:28. новембер |
|||
| (атын 16 кыттааччы оҥорбут 42 быыс барыллара көрдөрүллүбэтилэр) | |||
1 устуруока:
'''Сэтинньи 28''' диэн [[
== Бэлиэ күннэр ==
<!-- * {{Флагификация|Арассыыйа}} — Ийэ күнэ (2020, сэтинньи бүтэһик баскыһыанньатыгар бэлиэтэнэр)-->
* {{Флагификация|Албания}} — [[Тутулуга суох буолуу күнэ]]<ref name="al">{{книга|заглавие=Энциклопедия Кольера. — Открытое общество|часть=Албания|год=2000|автор=|язык=ru}}</ref> ([[1912]]); сороҕор [[Былаах күнэ (Албания)|Былаах күнэ]] дииллэр<ref name="al" />. 1912 сыллаахха Туурсуйаттан тутулуга суох буолууну бэлиэтииллэр. 1443 сыллаахха Скандербег бастакы былааҕы көтөхпүт. 1998 сыллаахха саҥа конституция ылыныллыбыт
* {{Флагификация|Бурунди}} — Өрөспүүбүлүкэ күнэ
* {{Флагификация|Восточный Тимор}} — [[Тутулуга суох буолуу күнэ]] ([[1975]])
* {{Флагификация|Иран}} — Байыаннай байҕал флотун күнэ
* {{Флагификация|Мавритания}} — [[Тутулуга суох буолуу күнэ]] (Францияттан, [[1960]])<ref>{{Книга|заглавие=Географические названия мира : Топонимический словарь : Ок. 5000 единиц|часть=Мавритания|автор=Поспелов Е. М.|ответственный=Отв. ред. P. A. Агеева|издание=2-е изд., стереотип|место=М.|издательство=Русские словари, Астрель, АСТ|год=2002|isbn=5-93259-014-9, 5-271-00446-5, 5-17-001389-2}}</ref>.
* {{Флагификация|Панама}} — [[Тутулуга суох буолуу күнэ]] (Испанияттан, [[1821]])<ref>[http://www.calend.ru/holidays/0/0/2482/ День независимости Панамы — 28 ноября. История и особенности праздника в проекте Календарь Праздников 2010]</ref>
* {{Флагификация|Румыния}} — Буковина күнэ. 1918 сыллаахха бу күн Буковина олохтоохторун сийиэһэ Румынияҕа холбоһор туһунан быһаарбыт
* {{Флагификация|Удмуртия}} — Аан дойдуга [[Удмурт тылын күнэ]]. 2018 сыллаахтан бэлиэтэнэр.
* {{Флагификация|Улуу Британия}}, Бедфодшир графство — Бедфордшир күнэ. Джон Буньян төрөөбүт күнүгэр бэлиэтэнэр
* {{Флагификация|Чад}} — Өрөспүүбүлүкэ күнэ
* {{Флагификация|Япония}} — Хоонко. Буддизм Япониятааҕы салаата [[Дзёдо Синсю]] (шин буддизм) бу күн бэйэтин олохтооччутун Синран Шонины ахтар
== Түбэлтэлэр ==
* [[1365]] — Москуба Кириэмилин иһигэр Чудов манастыыр төрүттэммит, Москуба саамай кырдьаҕас манастыыра.
* [[1627]] — [[Речь Посполита]] флота Олива аттыгар саамай бөдөҥ уонна тиһэх кыайыытын ситиспит. [[Швеция]] флагман хараабылын былдьаабыт, өссө биир хараабылы тимирдибит.
* [[1893]] — [[Саҥа Зеландия]]ҕа аан дойдуга бастакыннан дьахталлар бүтүн дойдутааҕы быыбарга кыттыбыттар.
* [[1908]] — [[Арассыыйа]]ҕа [[Амур]] өрүһүнээҕи флотилия тэриллибит.
* [[1917]] — Эстония провинциятын мунньаҕа [[Эстония]] сувереннай дойду буоларын биллэрбит.
* [[1925]] — [[Турция]]ҕа "Бэргэһэ сокуона" олоххо киирбит, уруккулуу ''тюрбан'' уонна ''феска'' кэтиитэ бобуллубут, бары арҕааҥҥылыы сэлээппэ кэтиэхтээх буолбуттар. [[Ататүрк]] реформаларыттан "бэргэһэ сокуона" саамай улахан утарсыыны көрсүбүт. Дойдуну биир гына тюрбаннары уонна фескалары бобуу утары бырачыастар ааспыттар. Ону хам баттаары оннооҕор биир куораты крейсертэн ытыалаабыттар. Сокуон 2014 сыллаахха биирдэ көтүрүллүбүтэ.
* [[1943]] — [[Аан дойду иккис сэриитэ|Аан дойду иккис сэриитин]] кэмигэр [[Сталинградтааҕы кыргыһыы]] түмүгэ биллибитин кэннэ ''Тегераннааҕы конференция'' саҕаламмыт. [[ССРС]] басхана [[Иосиф Сталин]], [[АХШ]] бэрэсидьиэнэ [[Рузвельт, Франклин Делано|Франклин Делано Рузвельт]] уонна [[Улуу Британия]] премьер-миниистирэ [[Уинстон Черчилль]] [[Ираан]] киин куоратыгар [[Тегеран|Тегераҥҥа]] бастакытын көрсүбүттэр уонна сэрии стратегиятын туһунан сүбэлэспиттэр.
* [[1946]] — [[Саха АССР]] Миниистирдэрин Сэбиэтэ "[[Ньурба|Ньурбаҕа]] нефтебаза тэрийэр туһунан" уураах ылыммыт.
* [[1958 сыл|1958]] — [[Чад]], [[Конго Өрөспүүбүлүкэтэ|Конго]] уонна [[Габон]] Франция импиэрийэтин иһинэн автономнай өрөспүүбүлүкэ буолбуттар.
* [[1990]] — Британия премьер-миниистирэ [[Тэтчер Маргарет|Маргарет Тэтчер]] Консерватордар партияларын салайан бүппүт, онон премьер дуоһунаһыттан уурайбыт. Икки дуоһунаһыгар иккиэннэригэр кинини Джон Мейджор солбуйбут.
* [[1991]] — [[Соҕуруу Осетия]] Грузияттан тутулуга суох буолбутун туһунан биллэрбит.
* [[2001]] — [[Дьокуускай]]га быыбар айдаана. Бэрэсидьиэҥҥэ турбут хандьыдааттарга үлэлиир [[Москуба]]ттан сылдьар пиарщиктары борукуратуура доппуруостуур.
* [[2006]] — [[Арассыыйа]] бэрэсидьиэнэ [[Владимир Путин]] [[Вячеслав Штыров]]у салгыы иккис болдьоҕор өрөспүүбүлүкэ бэрэсидьиэнинэн аныырга [[Ил Түмэн|Ил Түмэҥҥэ]] этии киллэрбит.
* [[2017]] — Дьокуускайга [[Дьокуускайдааҕы ГРЭС-2|ГРЭС-2]] бастакы уочарата үлэҕэ киирбит.
== Төрөөбүттэр ==
* [[1820]] — [[Фридрих Энгельс]] — [[ньиэмэстэр|ньиэмэс]] бөлүһүөгэ, [[коммунизм]] идеологиятын төрүттээччилэртэн биирдэстэрэ.
* [[1914]] — [[Слепцов Марк Дмитриевич|Марк Слепцов]] (16.06.1989 өлб.) — [[Саха АССР]] норуодунай артыыһа (1955), [[РСФСР]] норуодунай артыыһа (1972).
* [[1915]] — [[Егорова Анна Ивановна|Анна Егорова]] — саха биллиилээх ырыаһыта, саха оператын бастакы үөрэхтээх режиссера, Саха АССР норуодунай артыыһа (1957), РСФСР норуодунай артыыһа (1958), [[Таатта улууһа|Таатта улууһун]] Ытык олохтооҕо.
* [[1951]] — [[Борисов Андрей Саввич|Андрей Борисов]] — ил уонна култуура диэйэтэлэ, режиссер. 1990-2014 сылларга Саха Өрөспүүбүлүкэтин култууратын уонна айылгы сайдыытын миниистирэ, 1990-2010 сылларга [[П.А. Ойуунускай аатынан Академическай Саха тыйаатыра|П. A. Ойуунскай аатынан Академическай Саха тыйаатырын]] уус-уран салайааччыта, [[Олоҥхо тыйаатыра|Олоҥхо тыйаатырын]] төрүттээччитэ, 1988-1991 сылларга [[ССРС]] Үрдүкү Сэбиэтин дьокутаата. Российскай Федерация норуодунай артыыһа, [[Саха Өрөспүүбүлүкэтин ытык киһитэ]] (2011).
== Өлбүттэр ==
* [[1694]] — [[Матсуо Басө]] — [[Дьоппуон]] [[эдо периода|Эдо периодын]] бастыҥ биллиилээх бэйиэтэ, кылгас уонна ырылхай [[хайку]] ууhа.
* [[1954]] — [[Энрико Ферми]] — бастакы атомнай реакторга үлэлээбит уонна квантовай физикаҕа улахан сайдыыны оҥорбут [[Италия]] [[Физик|физигэ]]. [[Нобель бириэмийэтэ|Нобель бириэмийэтин]] лауреата.
{{ыйдар}}
[[Категория:Сэтинньи 28]]
| |||