1583
Godina
- Ovo je članak o godini 1583.
Godina 1583 (MDLXXXIII) bila je redovna godina koja počinje u subotu po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u utorak po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 15. vijek – 16. vijek – 17. vijek |
| Decenija: | 1550-e 1560-e 1570-e – 1580-e – 1590-e 1600-e 1610-e |
| Godine: | 1580 1581 1582 – 1583 – 1584 1585 1586 |
| Gregorijanski | 1583. (MDLXXXIII) |
| Ab urbe condita | 2336. |
| Islamski | 990–991. |
| Iranski | 961–962. |
| Hebrejski | 5343–5344. |
| Bizantski | 7091–7092. |
| Koptski | 1299–1300. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1638–1639. |
| • Shaka Samvat | 1505–1506. |
| • Kali Yuga | 4684–4685. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4219–4220. |
| • 60 godina | Yin Voda Koza (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11583. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji
uredi- 2. 1. - Neuspjeli napad uskoka na čelu sa Jurjem Daničićem i Anđelom Trogiraninom na Klis, jer su neke druge uskočke čete ranijih dana pokvarile faktor iznenađenja; uskoci sa sobom odveli 800 kršćanskih porodica[1].
- 17. 1. - Francuska furija: lider Holanđana Fransoa, vojvoda od Anžua pokušao da na prevaru osvoji Antverpen, ali jedva izvukao živu glavu.
- 25. 1. - U Firenci začeta Accademia della Crusca, glavna lingvistička institucija u Italiji.
- 3. 2. - Da bi odagnao tursko podozrenje zbog učešća nekih Splićana i Poljičana u napadu na Klis, mletački poslanik Contarini ucjenio glave uskoka i nekih domaćih ljudi[1].
- 1. 5. - Zaruka Tome Erdedija sa Anom Marijom, kćerkom hrvatskog bana Krsta Ungnada u Požunu.
- 4. 5. - Juraj Daničić dobio od kralja Rudolfa Žrnovnicu ispod Ledenica; zatim sa braćom ratuje uz senjskog kapetana Gašpara Raba protiv Vlaha u turskoj Lici[1].
- 11. 5. - Osmansko-safavidski rat, Bitka baklji: Özdemiroğlu Osman-paša odneo veliku pobedu nad safavidskom vojskom kojom je osiguran Kavkaz.
- 23. 5. - Carigraski poslanik obavještava Mletački senat da je požar uništio dio harema sultana Murata III. Za obnovu će u lipnju biti naručeno prozorsko staklo, što senat odobrava u rujnu, a galija kreće tek krajem listopada.[2]
- jul - Španci zauzeli azorsko ostrvo Terceira čime je dovršeno uključenje portugalske teritorije u Iberijsku uniju.
- 25. 7. - Cuncolimska pobuna: prvi otpor Indijaca protiv strane, portugalske, vlasti.
- 5. 8. - Humphrey Gilbert prisvojio Newfoundland u ime Engleske što se smatra početkom Britanskog Imperija.
- 10. 8. - Livonski rat okončan Pljuskim primirjem između Rusije i Švedske
- 19. 8. - Petru Cercel ušao u Bukurešt i postao vlaški vojvoda (do 1585).
- 27. 9. - Pogubljena Elisabeth Plainacher, jedina koja je u Beču osuđena za veštičarenje.
- studeni, početkom? - Mletački brod "Gagliana grossa" potonuo sa mnogim vrednim predmetima kod Gnalića, između Pašmana i Vrgade, blizu Biograda na moru, na putu ka Carigradu (otkriven je 1967).
- 7. 12. - "Sultanat žena": umrla moćna sultanija Nurbanu, majka Murata III.
Kroz godinu
uredi- Prvi pisani izvor o manastiru Orahovica u Slavoniji[3].
- U Engleskoj razotkrivena katolička Throckmortonova zavjera.
- Okončana i druga Desmondska pobuna u Irskoj.
- Krimski kan Mehmed II Geraj se sukobio sa osmanskim zapovednikom Osman-pašom, što će dovesti do njegovog zbacivanja dogodine[4].
- Toyotomi Hideyoshi započeo gradnju zamka Osaka (do 1597).
Rođenja
uredi- 23. 1. - Matija Frkić, teolog i filozof († 1669)
- 10. 4. - Hugo Grotius, filozof i pravnik († 1645)
- 16. 6. - Axel Oxenstierna, Visoki kancelar Švedske († 1654)
- 13. 9. - Girolamo Frescobaldi, kompozitor († 1643)
- 24. 9. - Albrecht von Wallenstein, habsburški general († 1634)
Smrti
uredi- 9. 9. - Humphrey Gilbert, istraživač (* ca. 1539)
- 7. 12. - Nurbanu Sultan, majka Murata III (* ca. 1525)
- 14. 12. - Ivan Fjodorov, štampar (* ca. 1510)
- ? - Andrej Kurbski, prvi ruski politički emigrant (* 1528)
Reference
uredi- ↑ 1,0 1,1 1,2 Klaić, 349
- ↑ Gnalić. adriasproject.org
- ↑ Orahovica Arhivirano 2015-09-19 na Wayback Machine-u, SKD "Prosvjeta"
- ↑ The Crimean Khanate and Poland-Lithuania: International Diplomacy..., Dariusz Kolodziejczyk, p 106
- Literatura
- Vjekoslav Klaić, Svezak treći: dio prvi..... Prva knjiga: Doba kraljeva Ferdinanda I., Maksimilijana i Rudolfa (1527-1608) (archive.org)