1600
godina
- Ovo je članak o godini 1600.
Godina 160 (MDC) bila je prijestupna godina koja počinje u subotu po gregorijanskom kalendaru odn. prijestupna godina koja počinje u utorak po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.
Milenijum: | 2. milenijum |
---|---|
Vjekovi: | 15. vijek – 16. vijek – 17. vijek |
Decenija: | 1570-e 1580-e 1590-e – 1600-e – 1610-e 1620-e 1630-e |
Godine: | 1597 1598 1599 – 1600 – 1601 1602 1603 |
Gregorijanski | 1600. (MDC) |
Ab urbe condita | 2353. |
Islamski | 1008–1009. |
Iranski | 978–979. |
Hebrejski | 5360–5361. |
Bizantski | 7108–7109. |
Koptski | 1316–1317. |
Hindu kalendari | |
• Vikram Samvat | 1655–1656. |
• Shaka Samvat | 1522–1523. |
• Kali Yuga | 4701–4702. |
Kineski | |
• Kontinualno | 4236–4237. |
• 60 godina | Yang Metal Miš (od kineske Ng.) |
Holocenski kalendar | 11600. |
Podrobnije: Kalendarska era |
Ovo je za gregorijanski kalendar bila sekularna prestupna godina - deljiva sa 100 ali i sa 400; sledeća je bila 2000.
Događaji
uredi- 1. 1. - Kraljevina Škotska usvojila 1. januar za početak godine - ranije je to bilo 25. marta, pa je 1599. trajala malo preko 9 meseci.
- 24. 1. - Sebald de Weert možda otkrio Falklande.
- 27. 1. - Koprivnički kapetan Alban Grasswein provalio do Slatine, zarobio Murat-agu i poharao okolna sela[1].
- 1. 2. - Hrvatski sabor se žali zbog toga što su Štajerci naselili "Vlahe" na crkvenim i plemićkim zemljama i jer krajiški kapetani drže Vlahe pod svojom kontrolom[2].
- 4. 2. - Tycho Brahe i Johanes Kepler se prvi put sreli (u Češkoj).
- 17. 2. - Giordano Bruno spaljen na lomači u Rimu.
- 19. 2. - Kolosalna (VEI-6) eksplozija vulkana Huaynaputina u južnom Peruu će izazvati par ledenih zima na severnoj polulopti i Rusku glad 1601-03.
- april - Spahijska pobuna u Carigradu, ubijena Esperanza Malchi, kira (kontakt sa spoljnim svetom) Safiye Sultanije.
- 19. 4. - Sa holandskog broda Liefde, ostatka trgovačke ekspedicije, preživeli su se iskrcali na japanskoj obali; među njima su i William Adams, prvi Englez u Japanu, i Jan Joosten van Lodensteijn, koji će postati "zapadni samuraji", šogunovi saradnici.
- svibanj, prvih dana - Ivanićki kapetan Gašpar Gleispach provaljuje u pakrački sandžak i dovodi 828 "Vlaha"[1].
- 6. 5. - Vlaško-erdeljski vojvoda Mihaj Hrabri u Moldaviji zauzeo Sučavu, porazivši Žigmunda Batorija i moldavskog kneza Jeremiju Movilu - Mihaj će do septembra tako biti na čelu sve tri istorijske rumunske zemlje.
- lipanj - srpanj - Na inicijativu generala Lenkovića doselila se prva veća grupa "Vlaha" u (užu) Hrvatsku; u kolovozu im daje opustelu zemlju oko Gomirja[1] (kaluđeri podižu manastir Gomirje).
- 2. 7. - Osamdesetogodišnji rat: bitka kod Nieuwpoorta je taktička anglo-holandska pobeda.
- 29. 7. - Adolf von Schwarzenberg poginuo tokom gušenja vojničke pobune u Pápi; u ovo vrijeme veliki vezir Damad Ibrahim-paša prešao Dunav kod Osijeka[3].
- 8. 9. - Ibrahim-paša započeo opsadu Velike Kaniže, vojska na čelu s vojvodom de Mercœurom pokušavala pomoći tvrđavi[3].
- 18. 9. - Bitka kod Mirăslăua - Giorgio Basta porazio Mihaja Hrabrog i Baba Novaka u Erdelju - Mihaj gubi tu zemlju; takođe tokom ovog meseca Poljaci vratili Jeremiju Movilu na čelo Moldavije.
- 22. 9. - Mlečani se iskrcali sa 300 Arbanasa i opljačkali grad Ledenice, od kastela ih suzbio Martin Posedarski i dr.[4].
- 6. 10. - U toku svadbenih svečanosti (venčanje Marije Mediči i Anrija IV preko posrednika) u Firenci prikazana rana opera "Euridika" Jacopa Perija.
- ca. 7. 10. - Uskoci napravili štetu Mlečanima na Pagu[4].
- 8. 10. - Ustav San Marina.
- oktobar - Poljaci (Jan Zamoyski) postavili Simiona Movilu za vladara u istočnoj Vlaškoj.
- 20. 10. - Velika Kaniža se predala Turcima, postaće sedište Kaniškog ejaleta (njen kapetan Georg Paradeiser će biti pogubljen zbog gubitka).
- 21. 10. - Bitka kod Sekigahare čini Tokugawa Ieyasua najmoćnijim čovekom u Japanu.
- jesen - Persijsko poslanstvo u Evropu (1599-1602) stiglo u Prag kod cara Rudolfa II.
- prosinac - Habsburzi i Mlečani dogovorili da će uskoci iz Senja biti preseljeni u Otočac, za sprovedbu određen Joseph von Rabatta[4].
- 17. 12. - Maria de' Medici se udala za kralja Anrija IV u Lionu;
- 31. 12. - Istočnoindijska kompanija dobila kraljevsku povelju od Elizabete I.
Tokom/tijekom godine
uredi- Deli Marko ranjen, zarobljen i poslan u Carigrad odakle je kasnije pobegao[5].
- Popaljeni neki gradovi u turskoj Slavoniji[6].
- 1597-1600 - Mnogi Vlasi/Srbi se preselili iz osmanske u habsburšku Slavoniju; 1600-05 veće naseljavanje Srba u užu Hrvatsku (Gomirje, Vrbovsko, Moravice, Lič), ali i kasnije tokom stoleća[7].
- Legrad nakratko pod turskom vlašću.
- 1599-1600 - U Hrvatskoj hara kuga.
- Šekspir: A Midsummer Night's Dream i The Merchant of Venice.
- De Magnete Williama Gilberta objašnjava Zemljino magnetsko polje.
- Dželalijske pobune: Karayazici Abdulhalim potkupljen (i zavaran) tako što je postavljen za sandžakbega u Amasiji[8].
- Počeo Poljsko-švedski rat (1600-1611): u pitanju je Livonija i porodični sukob između Sigismunda III Vase i strica Karla IX.
Rođenja
uredi- 17. 1. - Pedro Calderón de la Barca, dramatičar i književnik († 1681)
- 28. 1. - Giulio Rospigliosi, papa Klement IX. († 1669)
- 3. 3. - Gheorghe Ghica, knez Vlaške, začetnik familije († 1664)
- 19. 11. - Karlo I., kralj Engleske, Irske i Škotske († 1649)
- ? - Claude Lorrain, slikar († 1682)
- ? - Frans Banning Cocq, centralni lik Rembrantove "Noćne straže" († 1655?)
Smrti
uredi- 17. 2. - Giordano Bruno, filozof (* 1548)
- april - Esperanza Malchi, saradnica Safiye-sultanije
- 4. 5. - Jean Nicot, diplomata po kome je nazvan nikotin (* 1530)
- 29. 7. - Adolf von Schwarzenberg, habsburški vojnik (* 1547)
- septembar - Claude Le Jeune, kompozitor (* 1528-30)
- 13. 12. - Šimun Budinić, književnik (* 1530-35)
- ? - Gelibolulu Mustafa Âlî, osmanski istoričar i književnik (* 1541)
- ? - Bâkî, osmanski pesnik (* 1526)
- ? - Mustafa Selaniki, osmanski istoričar
Reference
uredi- Literatura
- Vjekoslav Klaić, Svezak treći: dio prvi..... Prva knjiga: Doba kraljeva Ferdinanda I., Maksimilijana i Rudolfa (1527-1608) (archive.org)
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959