Brno
Brno za Austro-Ugarske znan kao Brünn je drugi po veličini grad u Češkoj od 366 680 stanovnika.[1] U Brnu se od 1993. (nakon raspada Čehoslovačke) nalaze svi najviši češki sudovi; Ustavni sud (Ústavní soud), Vrhovni sud (Nejvyšší soud) i Najviši upravni sud (Nejvyšší správní soud).
Brno
| |
|---|---|
 | |
| Koordinate: 49°12′N 16°37′E / 49.200°N 16.617°E | |
| Država |  Češka
|
| Kraj | Južna Moravska |
| Okrug | Grad Brno |
| osnovan | 1243.[1] |
| Površina | |
| - Ukupna | 230 km² |
| Visina | 479 m |
| Najmanja visina | 20 |
| Stanovništvo (2007.) | |
| - Grad | 366 680 [1] |
| Vremenska zona | UTC+1 (UTC+2) |
| Poštanski broj | 602 00 |
| Službene stranice www.brno.cz | |
| Karta | |
  Brno Brno na karti Češke | |
Geografija
urediBrno se nalazi na jugoistoku zemlje, na ušću rijeka Svitave i Svratke na istočnim obroncima Češko-moravske visoravni.[1] Grad je administrativni i kulturni centar Pokrajine Južne Moravske od 1,125.000 stanovnika.
Historija
urediKraj oko današnjeg grada nastanjivala su brojna keltska i slavenska plemena još od 5. vijeka. Početkom 13. vijeka počinje povećana kolonizacija njemačkog stanovništva.[1]
Brno je dobilo status grada 1243., od 14. vijeka potpalo je pod vlast markgrofova moravskih koji su vladali gradom iz utvrde Špilberk na brdu iznad grada. Ona je služila kao utvrda za brojnih opsada grada 1428. (Husiti), 1464. (Jirži Podjebradski), 1645. (Šveđani) i posljednji put za Šleskih ratova (1744.1745.)[1] Tvrđavu su zauzele Napoleonove trupe 1805. nešto prije velike pobjede u Bitci kod Austerlitza koji se nalazi 11 km jugoistočno od Brna.
Za Habsburgške vladavine utvrda Špilberk pretvorena je u zatvor i vojnu bolnicu, u kojoj su odrobijali mnogi buntovnici, tako da je stekla status jednog od najgorih zatvora Austrijskog carsta.[1]
Nakon starta industrijske revolucije, Brno se razvio u industrijski centar Moravske. Zbog brojnih tekstilnih tvornica zvali su ga "češki Manchester". Viša tehnička škola osnovana 1899., iz koje je 1919., izrastao Masarikov univezitet.[1] Zidine oko Špilberka stajale su sve do polovice 19. vijeka, tad su porušene i po uzoru na bečki Ringstrasse zamijenjene parkovima i zgradama.
Atrakcije
urediUnatoč brojnim opsadama i ratovima Brno ima puno vrijednih građevina i spomenika minulih vremena, poput crkvi sv.Tome i sv. Augustina. Ipak je najpoznatiji spomenik Vila Tugendhat, rad Mies van der Rohea iz 1930. koja je 1992. uvrštena na UNESCO-vu Listu mjesta svjetske baštine u Evropi.[1]
Privreda
urediBrno je važan industrijski centar, sa puno tekstilnih tvornica, i jakom metalnom industrijom; traktori Zetor, oružje Zbrojovka.[1] Brno je i poznati sajamski grad, u kom se međunarodni sajmovi održavaju od 1928.
Poznati stanovnici
uredi- Kurt Gödel - matematičar
- Leoš Janáček - kompozitor
- Viktor Kaplan - izumitelj
- Milan Kundera - pisac
- Magdalena Kožená - pjevačica mezzosopran
- Adolf Loos - arhitekt
- Ernst Mach - fizičar
- Jiří Mahen - pisac
- Gregor Mendel - osnivač genetike
- Robert Musil - austro-ugarski pisac
- Arne Novák - teoretičar književnosti
- Jana Novotna - tenisačica
- Jan Skácel - pjesnik
