Germanik

Germanik Julije Cezar (lat. Germanicus Iulius Caesar, rođen 24. maja 15. pne., umro 9. oktobra 19. nove ere), poznatiji samo kao Germanik ili Germanik Stariji, bio je rimski državnik i vojskovođa i pripadnik prve rimske carske porodice Julijevci-Klaudijevci.

Mladost

Germanik se rodio 15. pne. kao najstarije dete u braku Druza Starijeg, rođenog sina carice Livije, i Antonije Mlađe, sestričine cara Avgusta. Po majci Germanikov deda je bio proslavljeni rimski vojskovođa i državnik i neuspešni Avgustov rival, Marko Antonije. Druz i Antonija su kasnije dobili još dvoje dece, ćerku Liviju Mlađu (rođ. 13. pne.) i sina Klaudija (rođ. 10. pne.), budućeg rimskog cara.

Germanik je na rođenju dobio ime Neron Klaudije Druz ili Tiberije Klaudije Neron, ali kada je Druz Stariji 9. pne. dobio pravo na počasni nadimak Germanik (lat:Germanicus), zahvaljujući pobedama nad Germanima, posle njegove smrti nadimak je prešao na njegovog najstarijeg sina koji je pod njim ostao zapamćen u istoriji.

Unutar carske porodice Avgust i Livija su pažljivo planirali politiku međusobnog orođavanja njihovih potomaka odnosno ukrštanje dve velike rimske aristokratske porodice, njegove tj Julijevaca i njene, tj Klaudijevaca. Germanik je tako 5. godine oženjen Agripinom Starijom, Avgustovom unukom tj ćerkom njegove ćerke Julije i vojskovođe Agripe. Brak je, sudeći po istoričaru Tacitu, bio srećan i harmoničan i pored toga što je sklopljen iz računa rođaka mladenaca. Agripina je rodila Germaniku ukupno devetoro dece, ali svega je šestoro preživelo detinjstvo:

Neron Cezar
Druz Cezar
Gaj, poznatiji po nadimku Kaligula, budući rimski car
Agripina Mlađa, majka cara Nerona
Julija Druzila
Julija Livila

Avgust je najposle 4. godine odredio Tiberija za svog naslednika ali je svog posinka ujedno obavezao i da usini svog sinovca Germanika (Tacit, Anali IV.57). Germanik je od tada bio poznat pod punim imenom Germanik Julije Cezar, odnosno i formalno je postao član klana Julijevaca. Ovakav potez Avgusta smatrao se znakom izrazite naklonosti starog cara. Moguće je da je Avgust već prepoznao Germanikove kvalitete koji bi mogli da dođu do izražaja u vojnoj službi. Germanik je već tada bio poslat da komanduje rimskim legijama u provincijama Dalmaciji i Panoniji. Kao nagradu za svoje poduhvate 12. godine je izabran za konzula.

Ratovi sa Germanima

Nakon Avgustove smrti 14. godine, rimske legije u Podunavlju i na Rajni su se pobunile. Novi car Tiberije je oprezno ostao u Rimu, svog sina Druza Mlađeg je poslao da umiri balkanske legije, a Germanika na Rajnu gde je među vojnicima još uvek bila živa uspomena na njegovog oca Druza Starijeg. Kao vrhovni zapovednik vojske u Germaniji, Germanik se pojavio pred vojnicima koji su zahtevali bolje uslove službe. Zatim je pobuna dobila i političku crtu kada su legionari Germanika izvikali za cara. Germanik je pak odbio ovu počast i izjasnio se da će ostati lojalan stricu Tiberiju. Pobuna se umirila kada su se vojnici postideli kada su videli da Germanik, potomak Avgusta i Druza Starijeg, mora da stavi svoju porodicu pod zaštitu savezničkog galskog plemena Edua. Germanik je kaznio kolovođe, a zatim je poveo vojnike na germansku teritoriju u pohod koji se završio pokoljem plemena Marsa sa gornjeg toka reke Rur.

Naredne 15. godine Germanik i njegovih osam legija su krenuli u pohod protiv brojnijeg saveza germanskih plemena na čijem čelu se nalazio sposobni vođa Heruska Arminije. Rimska vojska je poharala velike teritorije, ali su se Germani povukli u dubine svojih šuma i močvara. Germanik je zarobio Arminijevu ženu, ali nije mogao da porazi Germane vojnim sredstvima. Po sopstvenim rečima procenu da se Germani mogu poraziti jedino po cenu njihovog istrebljenja je doživeo kao sopstveni poraz.

Najzad, Germanik je obišao mesto čuvene bitke u Teutoburgškoj šumi gde je Arminije 9. godine uništio rimsku vojsku od oko 20 000 ljudi. Germanik je naredio da se rasuti ostaci pobijenih rimskih vojnika dostojno sahrane i zatim je poveo pohod na teritoriju Heruska. Međutim, Arminije je iz zasede potukao rimsku konjicu tako da je Germanik nateran na povlačenje. Rimski vojskovođa je polovinu vojske poslao da se u Galiju vrati južnim putem, ali je ova vojska trpela stalne napade Germana. Drugi deo vojske Germanik je odveo na obalu Severnog mora i odatle se, uz mnoge gubitke zbog lošeg vremena, flotom vratio na teritorije pod rimskom kontrolom.

Germanik, mermerna statua koja se danas čuva u Lateranskom muzeju u Rimu. Germanik je prikazan kao vojskovođa koji se obraća vojnicima.

I pored Tiberijeve sumnjičavosti, Germanik je i naredne 16. godine okupio veliku vojsku i poveo je na Germane. Forsirajući prelazak reke Vezer u blizini današnjeg Mindena Rimljani su pretrpeli ozbiljne gubitke. Germanik se najzad otvoreno sukobio sa Arminijem nedugo po prelasku reke u bici na Vezeru, verovatno između današnjeg Mindena i Hamelna. Rimska vojska je odnela tesnu pobedu, ali je ranjeni Arminije uspeo da pobegne i povuče ostatak svoje vojske sa sobom. Do novog sukoba je došlo zapadno od današnjeg Hanovera. Ovoga puta bitka se pokazala neodlučnom uz teške gubitke na obe strane. Germanik je sada morao povući svoju vojsku ponovo i ponovo je povratak brodovima po uzburkanom Severnom moru odneo na hiljade života. Germanik je zatim izvršio nekoliko manjih upada u Germaniju i uspeo je da dobije nazad dva od tri legijska stega u obliku orla čiji je gubitak 9. godine smatran za veliku stramotu. Visoka cena rata i nemogućnost da se odnese odlučna pobeda uticao je na Tiberija, koji je i sam imao iskustva u ratu sa Germanima, da opozove dalje pohode. Germaniku je odobren trijumf zbog postignutih pobeda, ali je njegovo povlačenje u stvari označilo kraj svih pokušaja Rimljana da uspostave čvršću vlast na desnoj obali Rajne.

Put na Istok i smrt

U samom Rimu Germanikovi pohodi protiv Germana su u najširoj javnosti prihvaćeni kao veliki uspeh i carev sinovac je po popularnosti nadmašio strica. Tiberije je zatim 18. godine poslao Germanika na Istok kao neku vrstu vrhovnog namesnika svih istočnih rimskih provincija. Na Istoku Germanik je organizovao Kapadokiju i Komagenu u provincije carstva, ali je njegova poseta Egiptu izazvala Tiberijev gnev. Po Avgustovom zakonu, zbog specifičnog položaja i bogatstva provincije, ni jedna osoba iz senatorskog staleža nije smela da bez izričite dozvole posećuje Egipat. Germanik se zatim vratio u Siriju i sukobio sa lokalnim namesnikom Gnejom Kalpurnijem Pizonom. Pizon je odbijao da se pokori Germanikovom autoritetu, ali je zatim nateran da napusti provinciju. Međutim, kada je stigao do Rodosa iz Antiohije je stigla vest da je Germanik umro 9. oktobra 19. godine.

Epilog

Germanikova smrt je u Rimu tumačena kao posledica zavere koju je stari Tiberije skovao sa Pizonom. Pizon se naime posle Germanikove smrti vratio u Siriju gdje je vraćen na mesto namesnika sa koga je prethodno smenjen. Ubrzo ga je car pozvao u Rim gde je Pizon pred senatom morao da se brani od optužbi da je otrovao Germanika. Da bi svojoj porodici sačuvao imetak. Nakon smrti Tiberijeva sina pravi vladar Rima postao je prefekt pretorijanske garde Sejan dok se sam car povukao na Kapri. U pokušaju osvajanja vlasti Sejan će organizirati da dva Germanikova sina budu osuđena i ubijena, dok će treći nadimka Kaligula postati car 37.