Nukleinska kiselina
Nukleinske kiseline su krupni i složeni organski molekuli značajni za biologiju. Postoje dva tipa nukleinskih kiselina: dezoksiribonukleinska kiselina (DNK) i ribonukleinska kiselina (RNK). DNK je nosilac naslednih informacija u ćeliji, dok RNK učestvuju u prenošenju tih informacija i njihovom prevođenju u proteine.
Nukleinske kiseline su makromolekuli čiju jedinicu građe predstavljaju nukleotidi. Njih obrazuje:
- jedan pentozni šećer za koji je vezana
- fosfatna grupa i
- jedna azotna koja može biti:
Nukleotidi se međusobno povezuju u i na taj način, zahvaljujući fosfodiestarskoj vezi koja se uspostavlja između fosfata i šećera, formiraju lanac.
Osim u virusima, koji sadrže jednu ili drugu nukleinsku kiselinu (nikada obe), DNK i RNK se nalaze u svim vrstama organizama.
Nukleinske kiseline se najviše nalaze u jedru (lat. nucleus) pa su po tome i dobile naziv. Prvi ih je izolovao Fridrih Mišer 1872. godine. Nešto kasnije ustanovljeno je da se, osim u jedru, nalaze i u citoplazmi. Prema današnjim podacima poznato je da zasebne nukleinske kiseline sadrže i neke od ćelijskih organela, kakve su npr. mitohondrije i hloroplasti.
Prema građi su polimeri izgrađeni od monomera - nukleotida.
U izgradnji nukleotida koji formiraju DNK učesvuje pentozni šećer dezoksiriboza, purinske (izgrađene od jednog petočlanog prstena i jednog sestoclanog prstena) baze adenin i guanin ili pririmidinske(izgrađene iz jednog šestočlanog prstena) baze citozin i timini kiselinski ostatak fosforne kiseline.
U izgradnji nukleotida koji formiraju RNK učesvuje pentozni šećer riboza, purinske (izgrađene od jednog petočlanog prstena i jednog sestoclanog prstena) baze adenin i guanin ili pririmidinske(izgrađene jednog šestočlanog prstena) baze uracil i citozini kiselinski ostatak fosforne kiseline.
