Bogomoljački pokret

Bogomoljački pokret (zvanično Narodna hrišćanska zajednica) je bilo udruženje vernika Srpske pravoslavne crkve koje je delovalo od 1920. do Drugog svetskog rata. Formalno je osnovano 1920,^[1] u nastojanju da zaustavi opadanje interesovanja za veru, širenje Adventističke crkve i uspon komunizma.^[2] Svoje korene je imalo u neformalnim bogomoljačkim grupama koje su nastale u Vojvodini sredinom 19. veka, a potom se 1870-ih proširile po jugoistoku Srbije, kao i među srpskim vojnicima u Prvom svetskom ratu.^[3]

Za bogomoljački pokret je bio zadužen episkop Nikolaj Velimirović. Nikada u SPC nije postojala puna saglasnost ni sa Nikolajevim naporima da stvori poznati bogomoljački pokret kojem se dobar deo u SPC protivio.^[4]

Pokret je bio naročito aktivan 1920-ih godina. Bogomoljački pokret se u svojim publikacijama žustro protivio "jeresi adventizma" i pozivao na zabranu Adventističke crkve, jer ona negativno utiče na "verska i nacionalna osećanja Srba". U delatnosti adventista prepoznavala se zavera: o njoj se pisalo kao o "plodu jevrejomasonstva u hrišćanstvu".^[5]

Velimirovićev bogomoljački pokret je u svojim publikacijama objavljivao antisemitske tekstove, uključujući delove Protokola sionskih mudraca.^[2] Episkop Velimirović se 1930-ih godina sve više približio antisemitizmu^[6]^[7], nacionalizmu^[8] i izrazitom anti-komunizmu.^[9] Velimirović je propagirao odbacivanje "svih stranih običaja i površnih zapadnih tradicija", uključujući demokratiju, jednakost, individualizam, religioznu toleranciju i druge vrednosti humanizma i prosvećenosti.^[7]

Kasnije je bogomoljački pokret bio »baza« iz koje su se regrutovale pristalice Zbora Dimitrija Ljotića čiji je ideolog Velimirović bio.^[4]

Izvori

Vanjske veze

BOGOMOLJCI - HRIŠĆANSKA SRBIJA

[1] "Политика", 22. септембар 1940, стр. 16^{[mrtav link]}, Izveštaj o Bogomoljačkom saboru

[Byford-2] 2,0 ^2,1 Jovan Byford, Sećanje na vladiku Nikolaja Velimirovića u savremenoj srpskoj pravoslavnoj kulturi

[3] [1]

[republika.co.rs-4] 4,0 ^4,1 O ideološko-političkom obrascu u SPC

[izvori-5] Filozofsko-teološki izvori antievropskog i antizapadnog diskursa u SPC

[6] CANONIZING THE 'PROPHET' OF ANTI-SEMITISM

[Kanonizacija-7] 7,0 ^7,1 Kanonizacija "proroka" antisemitizma^{[mrtav link]}

[Republika-8] Moderna i antimoderna u Srbiji

[9] Mirko Đorđević, Hitlerovi pravoslavci^{[mrtav link]}

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]