Alicja Pietras is an Assistant Professor in the Institute of Philosophy, at the University of Silesia in Katowice, Poland. She is a graduate in philosophy and sociology. Her research has been on the history of German transcendental philosophy (especially Kant, Hegel, neo-Kantianism, Nicolai Hartmann, Martin Heidegger), the ontology of spiritual being and the philosophical foundations of the social sciences. She is the author of a book on Nicolai Hartmann’s and Martin Heidegger’s projects of ontologies. She is currently working on a book on the concept of reflection in German transcendental philosophy. She is vice-president of the Nicolai Hartmann Society.
Hans Wagner (1917–2000), using the achievements of German transcendental philosophy, gives a tran... more Hans Wagner (1917–2000), using the achievements of German transcendental philosophy, gives a transcendental argument for the idea of human dignity. He claims that to ground the validity of human thinking and all its products (e.g. culture), we must accept the validity of the idea of human dignity. The structure of my paper is as follows: First, I consider what it means to give a transcendental justification of something. I reconstruct the neo-Kantian’s understanding of transcendental method. Then I argue that Wagner’s idea of human dignity as a foundation of every ethics and law is nothing other than a fruitful interpretation and continuation, perhaps only making explicit Kant’s main ethical ideas. To make this more clear I present the relation between Kant’s ethics and the material ethics of values and, following Wagner, I argue that grounding ethics on the idea of self-determination of human will does not necessarily lead to formalism in the form in which it was criticised by the ...
Nawet najbardziej samodzielny i wybitny myśliciel zaczyna filozofować w jakimś miejscu i czasie, ... more Nawet najbardziej samodzielny i wybitny myśliciel zaczyna filozofować w jakimś miejscu i czasie, a więc w odniesieniu do „czegoś”: do jakichś aktualnych problemów, do aktualnie rozwijanej problematyki filozoficznej, do jakichś popularnych teorii czy prób myślenia o świecie itd. Filozofowanie bowiem, jak każdy rodzaj myślenia, zawsze posiada swój kontekst. Jako istoty zakorzenione w bycie realnym zaczynamy nasze filozofowanie w jakimś punkcie, po to by móc od tego punktu poruszać się dalej. Nasze myślenie, wraz ze swoim rozwojem, coraz częściej zaczyna samo wyznaczać sobie kierunek. Problemy, które podejmujemy, swą istotową zawartością stwarzają kontekst dalszego myślenia, co nie oznacza przecież jeszcze wcale, że także kontekst historyczny nie może w istotny sposób ich modyfikować. Kierunek rozwoju myślenia konkretnego filozofa pozostaje więc wypadkową pewnej nieznanej nam nigdy do końca liczby czynników, stąd dążąc do uchwycenia zawartości problemowej czyjegoś filozofowania musimy ...
The subject of the book is two twentieth-century ontological projects: the critical ontology of N... more The subject of the book is two twentieth-century ontological projects: the critical ontology of Nicolai Hartmann and the fundamental ontology of Martin Heidegger. The author presents their works as well in a historical as a systematical perspective. The book focuses on those contexts of their thoughts, which have been often overlooked. Hartmann and Heidegger’s ontology is presented first in their relation to Kant, secondly in reference to neo-Kantianism, and thirdly in relation to each other. One of the main thesis of the book is that the most important difference between Hartmann and Heidegger’s interpretation of Kant, and - in consequence - also between their own projects of a new ontology, results from the ambiguity of Kant’s notion of things in themselves, which they interpret and use in a different way.
In this commentary I maintain that in order to improve the dialectical approaches of cognition by... more In this commentary I maintain that in order to improve the dialectical approaches of cognition by using the Hegelian concept of the dialectical process it is necessary to take into account Hartmann…
Celem artykułu jest próba własnej ontologicznej analizy pojęcia wolności politycznej z wykorzysta... more Celem artykułu jest próba własnej ontologicznej analizy pojęcia wolności politycznej z wykorzystaniem rozpoznań i sposobów rozumienia pojęcia wolności (moralnej i politycznej, negatywnej i pozytywnej) na gruncie historii filozofii. Odwołuję się między innymi do trzech znanych koncepcji: 1) Isaiaha Berlina rozróżnienia pomiędzy negatywną i pozytywną wolnością polityczną (positive and negative liberty); 2) Hannah Arendt historycznych analiz związanych z rozróżnieniem między wolnością polityczną i wolnością woli (wolnością moralną); 3) Nicolaia Hartmanna krytyki Kantowskiego sposobu rozumienia wolności jako wolności pozytywnej oraz jego własnych analiz wolności moralnej jako fenomenu duchowego życia człowieka. Na koniec próbuję wykorzystać przeprowadzone analizy do uzasadnienia tezy, że prawa człowieka pierwszej generacji stanowią warunek możliwości wolności moralnej człowieka.
W drugiej połowie XIX wieku, w obliczu upadku Heglowskiego systemu filozofii oraz niezwykle dynam... more W drugiej połowie XIX wieku, w obliczu upadku Heglowskiego systemu filozofii oraz niezwykle dynamicznego rozwoju nauk szczegółowych, zagadnienie relacji między filozofią a naukami szczegółowymi staje się niezwykle istotne. Nasuwa się pytanie: Cóż jeszcze pozostało dla filozofii? Jakie miejsce zajmuje ona pośród wielości nauk? Co jest przedmiotem jej badań? Odpowiedź brzmi: filozofia jest nauką o poznaniu. Poszczególne nauki zajmują się poznawaniem przedmiotów doświadczenia. Filozofia zaś ma zająć się badaniem podstaw i możliwości wszelkiego takiego poznania. Jednocześnie okazuje się, że to właśnie filozofia Kanta ma być „prawdziwym lekarstwem” na kryzys filozofii, jaki zapanował [...]
Wszyscy ludzie Ŝywią przesądy, tyle Ŝe odmiennego rodzaju. Ten tylko jest od nich wolny, komu łat... more Wszyscy ludzie Ŝywią przesądy, tyle Ŝe odmiennego rodzaju. Ten tylko jest od nich wolny, komu łatwo przychodzi rozwaŜenie rzeczy z jakiegoś całkiem innego punktu widzenia 1. Immanuel Kant Artykuł nosi tytuł Kilka uwag o postępie w filozofii, równie dobrze mógłby jednak być zatytułowany O przesądzie, według którego w filozofii, w przeciwieństwie do nauk szczegółowych, nie mamy do czynienia z Ŝadnym postępem. Na samym początku chciałabym zaznaczyć, Ŝe tekstu tego nie naleŜy traktować jako dowodu na rzecz istnienia postępu w filozofii, ani tym bardziej jako próby podwaŜenia istnienia postępu w naukach szczegółowych. Celem poniŜszych rozwaŜań nie jest chęć przedstawienia jakiegokolwiek dowodu. Myślenie nie wyczerpuje się na szczęście w postępowaniu dowodowym. Jest to szczególnie istotne właśnie w przypadku myślenia filozoficznego. Jednym z podstawowych zadań filozofii jest bowiem uwalnianie nas od przesądów, a więc zgodnie z cytowanymi przeze mnie na po-czątku słowami Kanta, rozwaŜanie ...
Alicja Pietras The Problem of the principium individuationis in Nicolai Hartmann’s Ontology Abstr... more Alicja Pietras The Problem of the principium individuationis in Nicolai Hartmann’s Ontology Abstract The aim of the paper is to present the problem of principium individuationis from the point of view of Nicolai Hartmann’s ontology. The German philosopher considers this classical ontological issue by using his method of analysis of philosophical problems. He brings out adequate content of this problem from its standpoint-oriented, historical contents. According to Hartmann, the problem of principle of individuation is generated by accepting a position of realism in regards to the problem of universals. The problem of individuation arises as long as we accept that general being is prior to individual being. But when we reject this assumption and accept, like Hartmann, that individual beings are as real as general beings, the principium individuationis is no longer needed. There is no place in Nicolai Hartmann’s ontology for such a thing as a principle of individualization because the...
The subject of the paper is the differences between Nicolai Hartmann and Martin Heidegger&#39... more The subject of the paper is the differences between Nicolai Hartmann and Martin Heidegger's understanding of ontology and metaphysics.
The aim of the paper is to briefly present the philosophy of Hans Wagner (1917-2000) as belonging... more The aim of the paper is to briefly present the philosophy of Hans Wagner (1917-2000) as belonging to the last phase of the development of the German transcendental philosophy. Hans Wagner's philosophy is presented as an attempt to synthesize earlier positions developed on the basis of this tradition, namely the synthesis of: (a) neo-Kantianism with post-neo-Kantianism, (b) Kant's philosophy with Hegel's philosophy, (c) neo-Kantian transcendentalism with Husserl's trans-cendentalism, (d) the philosophy of transcendental subject (Kant, neo-Kantianism, phenomenology) with the philosophy of empirical subject (Hönigswald, Heidegger, Sartre). The main theoretical figure of Hans Wagner's philosophy is the problem of two aspects of human thinking: its absoluteness and finiteness. According to Wagner development of the philosophical reflection, which we can observe on the example of the evolution of-originating from Kant-transcendental philosophy, leads to an explanation of the possibility to reconcile these two aspects of human thinking, and thus to answer the very question: how is it possible that our thinking can be both absolute and finished, and what are the consequences of this fact for the status of all cultural products of human thinking, such as: science, morality or law.
Hans Wagner (1917–2000), using the achievements of German transcendental philosophy, gives a tran... more Hans Wagner (1917–2000), using the achievements of German transcendental philosophy, gives a transcendental argument for the idea of human dignity. He claims that to ground the validity of human thinking and all its products (e.g. culture), we must accept the validity of the idea of human dignity. The structure of my paper is as follows: First, I consider what it means to give a transcendental justification of something. I reconstruct the neo-Kantian’s understanding of transcendental method. Then I argue that Wagner’s idea of human dignity as a foundation of every ethics and law is nothing other than a fruitful interpretation and continuation, perhaps only making explicit Kant’s main ethical ideas. To make this more clear I present the relation between Kant’s ethics and the material ethics of values and, following Wagner, I argue that grounding ethics on the idea of self-determination of human will does not necessarily lead to formalism in the form in which it was criticised by the ...
Nawet najbardziej samodzielny i wybitny myśliciel zaczyna filozofować w jakimś miejscu i czasie, ... more Nawet najbardziej samodzielny i wybitny myśliciel zaczyna filozofować w jakimś miejscu i czasie, a więc w odniesieniu do „czegoś”: do jakichś aktualnych problemów, do aktualnie rozwijanej problematyki filozoficznej, do jakichś popularnych teorii czy prób myślenia o świecie itd. Filozofowanie bowiem, jak każdy rodzaj myślenia, zawsze posiada swój kontekst. Jako istoty zakorzenione w bycie realnym zaczynamy nasze filozofowanie w jakimś punkcie, po to by móc od tego punktu poruszać się dalej. Nasze myślenie, wraz ze swoim rozwojem, coraz częściej zaczyna samo wyznaczać sobie kierunek. Problemy, które podejmujemy, swą istotową zawartością stwarzają kontekst dalszego myślenia, co nie oznacza przecież jeszcze wcale, że także kontekst historyczny nie może w istotny sposób ich modyfikować. Kierunek rozwoju myślenia konkretnego filozofa pozostaje więc wypadkową pewnej nieznanej nam nigdy do końca liczby czynników, stąd dążąc do uchwycenia zawartości problemowej czyjegoś filozofowania musimy ...
The subject of the book is two twentieth-century ontological projects: the critical ontology of N... more The subject of the book is two twentieth-century ontological projects: the critical ontology of Nicolai Hartmann and the fundamental ontology of Martin Heidegger. The author presents their works as well in a historical as a systematical perspective. The book focuses on those contexts of their thoughts, which have been often overlooked. Hartmann and Heidegger’s ontology is presented first in their relation to Kant, secondly in reference to neo-Kantianism, and thirdly in relation to each other. One of the main thesis of the book is that the most important difference between Hartmann and Heidegger’s interpretation of Kant, and - in consequence - also between their own projects of a new ontology, results from the ambiguity of Kant’s notion of things in themselves, which they interpret and use in a different way.
In this commentary I maintain that in order to improve the dialectical approaches of cognition by... more In this commentary I maintain that in order to improve the dialectical approaches of cognition by using the Hegelian concept of the dialectical process it is necessary to take into account Hartmann…
Celem artykułu jest próba własnej ontologicznej analizy pojęcia wolności politycznej z wykorzysta... more Celem artykułu jest próba własnej ontologicznej analizy pojęcia wolności politycznej z wykorzystaniem rozpoznań i sposobów rozumienia pojęcia wolności (moralnej i politycznej, negatywnej i pozytywnej) na gruncie historii filozofii. Odwołuję się między innymi do trzech znanych koncepcji: 1) Isaiaha Berlina rozróżnienia pomiędzy negatywną i pozytywną wolnością polityczną (positive and negative liberty); 2) Hannah Arendt historycznych analiz związanych z rozróżnieniem między wolnością polityczną i wolnością woli (wolnością moralną); 3) Nicolaia Hartmanna krytyki Kantowskiego sposobu rozumienia wolności jako wolności pozytywnej oraz jego własnych analiz wolności moralnej jako fenomenu duchowego życia człowieka. Na koniec próbuję wykorzystać przeprowadzone analizy do uzasadnienia tezy, że prawa człowieka pierwszej generacji stanowią warunek możliwości wolności moralnej człowieka.
W drugiej połowie XIX wieku, w obliczu upadku Heglowskiego systemu filozofii oraz niezwykle dynam... more W drugiej połowie XIX wieku, w obliczu upadku Heglowskiego systemu filozofii oraz niezwykle dynamicznego rozwoju nauk szczegółowych, zagadnienie relacji między filozofią a naukami szczegółowymi staje się niezwykle istotne. Nasuwa się pytanie: Cóż jeszcze pozostało dla filozofii? Jakie miejsce zajmuje ona pośród wielości nauk? Co jest przedmiotem jej badań? Odpowiedź brzmi: filozofia jest nauką o poznaniu. Poszczególne nauki zajmują się poznawaniem przedmiotów doświadczenia. Filozofia zaś ma zająć się badaniem podstaw i możliwości wszelkiego takiego poznania. Jednocześnie okazuje się, że to właśnie filozofia Kanta ma być „prawdziwym lekarstwem” na kryzys filozofii, jaki zapanował [...]
Wszyscy ludzie Ŝywią przesądy, tyle Ŝe odmiennego rodzaju. Ten tylko jest od nich wolny, komu łat... more Wszyscy ludzie Ŝywią przesądy, tyle Ŝe odmiennego rodzaju. Ten tylko jest od nich wolny, komu łatwo przychodzi rozwaŜenie rzeczy z jakiegoś całkiem innego punktu widzenia 1. Immanuel Kant Artykuł nosi tytuł Kilka uwag o postępie w filozofii, równie dobrze mógłby jednak być zatytułowany O przesądzie, według którego w filozofii, w przeciwieństwie do nauk szczegółowych, nie mamy do czynienia z Ŝadnym postępem. Na samym początku chciałabym zaznaczyć, Ŝe tekstu tego nie naleŜy traktować jako dowodu na rzecz istnienia postępu w filozofii, ani tym bardziej jako próby podwaŜenia istnienia postępu w naukach szczegółowych. Celem poniŜszych rozwaŜań nie jest chęć przedstawienia jakiegokolwiek dowodu. Myślenie nie wyczerpuje się na szczęście w postępowaniu dowodowym. Jest to szczególnie istotne właśnie w przypadku myślenia filozoficznego. Jednym z podstawowych zadań filozofii jest bowiem uwalnianie nas od przesądów, a więc zgodnie z cytowanymi przeze mnie na po-czątku słowami Kanta, rozwaŜanie ...
Alicja Pietras The Problem of the principium individuationis in Nicolai Hartmann’s Ontology Abstr... more Alicja Pietras The Problem of the principium individuationis in Nicolai Hartmann’s Ontology Abstract The aim of the paper is to present the problem of principium individuationis from the point of view of Nicolai Hartmann’s ontology. The German philosopher considers this classical ontological issue by using his method of analysis of philosophical problems. He brings out adequate content of this problem from its standpoint-oriented, historical contents. According to Hartmann, the problem of principle of individuation is generated by accepting a position of realism in regards to the problem of universals. The problem of individuation arises as long as we accept that general being is prior to individual being. But when we reject this assumption and accept, like Hartmann, that individual beings are as real as general beings, the principium individuationis is no longer needed. There is no place in Nicolai Hartmann’s ontology for such a thing as a principle of individualization because the...
The subject of the paper is the differences between Nicolai Hartmann and Martin Heidegger&#39... more The subject of the paper is the differences between Nicolai Hartmann and Martin Heidegger's understanding of ontology and metaphysics.
The aim of the paper is to briefly present the philosophy of Hans Wagner (1917-2000) as belonging... more The aim of the paper is to briefly present the philosophy of Hans Wagner (1917-2000) as belonging to the last phase of the development of the German transcendental philosophy. Hans Wagner's philosophy is presented as an attempt to synthesize earlier positions developed on the basis of this tradition, namely the synthesis of: (a) neo-Kantianism with post-neo-Kantianism, (b) Kant's philosophy with Hegel's philosophy, (c) neo-Kantian transcendentalism with Husserl's trans-cendentalism, (d) the philosophy of transcendental subject (Kant, neo-Kantianism, phenomenology) with the philosophy of empirical subject (Hönigswald, Heidegger, Sartre). The main theoretical figure of Hans Wagner's philosophy is the problem of two aspects of human thinking: its absoluteness and finiteness. According to Wagner development of the philosophical reflection, which we can observe on the example of the evolution of-originating from Kant-transcendental philosophy, leads to an explanation of the possibility to reconcile these two aspects of human thinking, and thus to answer the very question: how is it possible that our thinking can be both absolute and finished, and what are the consequences of this fact for the status of all cultural products of human thinking, such as: science, morality or law.
Zbiór artykułów autorstwa polskich badaczy poświęconych problemowi (bez)założeniowości filozofii.... more Zbiór artykułów autorstwa polskich badaczy poświęconych problemowi (bez)założeniowości filozofii. Red. A. Pietras, D. Żuromski, M. Furman.
Transcendental Turn in Contemporary Philosophy - 5: Transcendental method and modern science (natural science, mathematics, cognitive science, theology), 2020
Abstract for the International Workshop "Transcendental Turn in Contemporary Philosophy - 5: Tran... more Abstract for the International Workshop "Transcendental Turn in Contemporary Philosophy - 5: Transcendental method and modern science (natural science, mathematics, cognitive science, theology)", Moscow, April 23-25, 2020.
Uploads
Papers by Alicja Pietras