Kabupatén Garut: Béda antarrépisi
Konten dihapus Konten ditambahkan
MGA73 (obrolan | kontribusi) Lambang Kabupaten Garut.gif on Commons |
|||
| (33 révisi antara karya leuwih ti 9 pamaké teu ditémbongkeun) | |||
Baris ka-2:
|nagara=Indonesia
|propinsi=Jawa Barat
|ibukota=[[
|lega=3.065,19 km²
|pangeusi=2.
|kapadetan=
|kacamatan=42
|kalurahan=21kalurahan, 424 désa <ref name="Kabupaten Garut">{{Cite web |url=http://www.garutkab.go.id/pub/static_menu/detail/sekilas_wiladmin |title=Kabupaten Garut: Wilayah Administratif |access-date=2013-08-27 |archive-date=2013-08-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130810204409/http://garutkab.go.id/pub/static_menu/detail/sekilas_wiladmin |dead-url=yes }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130810204409/http://garutkab.go.id/pub/static_menu/detail/sekilas_wiladmin |date=2013-08-10 }}</ref>
|kodearea=0262
|dau=Rp. -
|lambang= [[Gambar:
|peta= [[Gambar:Locator_kabupaten_garut.png|240px]]
|kordinat={{coord|-7.204694066557747|107.88758993570616|display=inline,title}}
|dasar hukum=-
|tanggal=[[17 Maret]] [[1813]]
|motto=Tata Tengtrem Kerta Raharja
|kapala daerah=[[Bupati]]
|nami kapala daerah=[[Rudy Gunawan]]
|wakil kapala daerah=[[
|nami wakil kapala daerah=
|web=[http://www.garut.go.id http://www.garut.go.id]
}}
'''Kabupatén Garut''' ([[Aksara Sunda]]: {{sund|ᮊᮘᮥᮕᮒᮦᮔ᮪ ᮌᮛᮥᮒ᮪}}) mangrupa salah sahiji [[kabupatén]] di propinsi [[Jawa Kulon]], [[Indonésia]]. Legana 3065.19 km² (1183.48 mi²), nu sacara [[géografi]]s, aya di antara 6°57′34″ – 7°44′57″ Lintang Kidul jeung 107°24′34″ – 108°7′34″ Bujur Wétan. Wawatesanana<ref name="Kab Garut Dalam Angka">{{Cite book|title=Kabupaten Garut Dalam Angka|first=Badan Pusat Statistik Kabupaten Garut|publisher=Badan Pusat Statistik Kabupaten Garut|year=2022|location=Garut}}</ref>,
* beulah wétan: [[kabupatén Tasikmalaya]]
Baris ka-31:
Sacara umum, Garut mibanda [[iklim]] [[tropis]] tapi tiis, suhu hawa rata-ratana 24 °C (76 °F). Curah hujan taunan rata-rata 2,590 mm (102 inci). Wilayah ieu ngawengku wewengkon [[landeuh]] nu dikuriling ku [[gunung api]] ([[Gunung Karacak]] 1838 m, [[Gunung Cikurai|Cikuray]] 2821 m, [[Gunung Guntur|Guntur]] 2249 m, [[Gunung Papandayan|Papandayan]] 2622 m) di béh kalér, nu luhurna rata-rata 700–750 m luhureun beungeut laut.
== Visi Misi ==
Visi jeung misi Kabupatén Garut taun 2019-2024 nyaéta:
Visi: "Garut anu bertakwa, maju jeung raharja"
Misi Kabupatén Garut nyaéta:
# Ngawujudkeun kualitas kahirupan masarakat anu religius, sehat, cerdas jeung berbudaya.
# Ngawujudkeun palayanan publik anu profésional jeung amanah dibarung ku pamaréntahan daérah anu alus jeung bersih.
# Ngawujudkeun pamerataan pangwangunan jeung stabilitas infrastruktur numutkeun daya dukung jeung kapasitas lingkungan jeung fungsi rohangan.
# Ngaronjatkeun kamerdikaan ékonomi masarakat dumasar kana poténsi lokal jeung industri tatanén jeung pariwisata anu kompetitif dibarengan ku ngokolakeun sumber daya alam anu lestari.
== Sajarah ==
=== Kabupatén Limbangan ===
Ditilik dina asal-usulna Kabupatén Garut dimimitian ku ayana Kabupatén Limbangan. Limbangan baheulana ibukota Kabupatén Garut saacan dipindahkeun ka Garut. Ngaran Limbangan geus aya dina catetan sejarah mangrupa [[Babad Limbangan]]. Numutkeun ti Babad Limbangan, ngaran 'Limbangan' nyaéta usulan ti [[Sunan Gunung Jati]] keur ngaganti ngaran Galuh Pakuan. Ngaran 'Limbangan' dicandak ti kecap 'imbangan' anu hartina saimbang<ref name=":6">{{Cite web|url=https://infogarut.id/public/sejarah-kabupaten-limbangan-cikal-bakal-kabupaten-garut|title=Sejarah Kabupaten Limbangan, Cikal Bakal Kabupaten Garut|last=Infogarut|website=infogarut.id|language=id-ID|accessdate=2023-02-28}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230228133040/https://infogarut.id/public/sejarah-kabupaten-limbangan-cikal-bakal-kabupaten-garut |date=2023-02-28 }}</ref>.
Sateuacanna, Kabupatén Limbangan masuk ka karajaan daérah di handapeun [[Pakuan Pajajaran|Karajaan Pakuan Pajajaran]]. Sumber lain nyebutkeun yén Limbangan geus jadi daérah otonom anu ngaranna Karajaan Kertarahayu<ref name=":6" />. Pakuan Pajajaran pecah jadi Karajaan Galuh anu dipingpin ku Sunan Rumenggong di Gunung Poronggol Limbangan, jeung Karajaan Sunda. Karajaan Sunda saanggeusna runtuh jeung jadi bagian ti [[Sumedang Larang]]<ref name=":6" />. Nepi ka 24 Maret 1706, status Limbangan dibalikkeun jadi kabupatén sanggeus sababaraha lami jadi bagian distrik [[Kabupatén Sumedang]].<ref name=":6" />
=== Asal-usul Ngaran Garut ===
Dina [[2 Maret]] [[1811]], Kabupatén Balubur Limbangan direbut ku Gubernur Jéndral [[Herman William Daendels|Herman W. Daendels]] (tentara kolonial Netherland Indie) antukna bupatina, Tumenggung Wangsakusumah II, turun. Kabupatén Balubur Limbangan ngawengku 6 subdistrik: Balubur, [[Malangbong, Garut|Malangbong]], [[Wanaraja, Garut|Wanaraja]], [[Wanakerta, Cibatu, Garut|Wanakerta]], Cibeureum, jeung [[Papandak, Garut|Papandak]]. Teu lila ti éta Daendels digulingkeun ku [[Inggris]].
Kabupatén Limbangan di taun 1811 ku pamaréntahan Daendels dibubarkeun kusabab produksi kopi nurun nepi ka nol jeung bupati Limbangan nolak nanem nila<ref name=":6" /><ref name=":5" />. Dina [[16 Pébruari]] [[1813]], Kabupatén Limbangan anyar diadegkeun ku Gubernur Jendral Sir [[Thomas Stamford Bingley Raffles]] ti Inggris
Ku sabab éta, Bupati Limbangan, Adipati Adiwijaya, ngayakeun panitia keur néangan daérah anu cocok jadi ibukota kabupatén Limbangan. Awalna, daérah Cimurah anu jarakna 3 km ti wétan Suci dicalonkeun jadi ibukota kabupatén Limbangan. Pamilihan Cimurah teu jadi ku sabab sumber cai beresih teu dipanggihan. Panitia Ibukota néang deui ka 5 km ti kulon Suci, manggihan hiji daérah anu cocok dijadikeun ibukota. Daérah ieu ngabogaan taneuh anu subur jeung dikurilingan ku mata cai jeung pamandangan gunung saperti Gunung Guntur, Galunggung, Talaga Bodas, jeung Karacak<ref name=":5" />.
Asal muasal ngaran 'Garut' dimimitian ku salah sahiji panitia kapanggih kagorés atawa 'kakarut' ku cucuk taneman. Urang Walanda anu jadi salah sahiji panitia nanyakeun naha, anu dijawab ku 'kakarut'. Ku sabab urang Walanda éta teu fasih, manéhna ngan bisa nyebut 'gagarut'. Ti saprak kajadian éta, daérah anu dipanggihan éta dingaranan Ci Garut, anu ayeuna dikenal ku Garut. Ngaran Garut ieu disatujuan ku Bupati Adipati Adiwijaya keur dijadikeun ibukota Limbangan<ref name=":5" />.
Dina tanggal 15 Séptember 1813, dilakukeun peletakan batu kahiji dina ngawangun sarana jeung prasarana ibukota saperti pendopo lengkep jeung babancong, tempat Bupati jeung pajabat pamaréntah méré pidato, padumukan, kantor asistén résidén, masjid, jeung alun-alun. Sanggeus pangwangunan ibukota réngsé, ibukota Kabupatén Limbangan pindah ti Suci ka Garut di taun 1821. Numutkeun ti Surat Keputusan Gubernur Jenderal No. 60, per 7 Méi 1913, ngaran Kabupatén Limbangan diganti jadi Kabupatén Garut anu ibukotana aya di Garut dina tanggal 1 Juli 1913. Dina mangsa éta, Bupati Garut anu ngajabat nyaéta R.A.A Wiratanudatar ti taun 1871 nepi ka 1915. Kabupatén Garut ngawengku sababaraha distrik saperti Garut, Bayongbong, Cibatu, Tarogong, Lélés, Balubur Limbangan, Cikajang, Bungbulang, jeung Pameungpeuk, ogé tilu lembur/désa, nyaéta Désa Kota Kulon, Kota Wétan, jeung Margawati<ref name=":5" />.
Dina mangsa awal ayana Kabupatén Garut, pangwangunan difokuskeun kana infrastruktur anu dibutuhkeun pamaréntah kolonial Walanda dina widang perkebunan, mineral, jeung obyék wisata. Aréa padumukan pangeusi Garut diwangun di sakitar alun-alun jeung manjang ka wétan sapanjang Societeit Straat<ref name=":5" />.
=== Berkembangna Garut ===
Di taun 1915, jabatan Bupati anu sateuacanna dipégang ku R.A.A Wiratanudatar diganti ku ponakanna, [[Soeria Karta Legawa|Adipati Soeria Karta Legawa]]<ref name=":5" />. Dina masa pamaréntahanna anu dimimitian tanggal 14 Agustus 1915, dumasar ka Kaputusan Gubernur Jenderal, Kabupatén Garut disahkeun jadi daérah otonom. Wewenag Kabupatén Garut diluaskeun ka pembangunan jeung perawatan infrastruktur saperti jalan, jembatan, fasilitas pamaréntahan jeung fasilitas kaséhatan. Tata kota Garut mulai robah ku ayana fasilitas anyar saperti stasion karéta api, kantor pos, apoték, sakola, hotél, jeung toko-toko anyar<ref name=":5" />.
Pangwangunan Kabupatén Garut teu ngan sakur di infrastruktur hungkul. Usaha-usaha pertanian jeung pariwisata jadi tumpuan Kabupatén Garut dina ngawangun daérahna. Salah sahiji tokoh anu berjasa dina pangwangunan bidang pertanian Garut nyaéta K. F. Holle, anu dijadikeun ngaran jalan di Garut, nyaéta Jalan Holle (ayeuna Jalan Mandalagiri) jeung monumén patung Holle di Alun-alun Garut<ref name=":5" /><ref>{{Cite web|url=https://daerah.sindonews.com/berita/1392782/29/misteri-raibnya-patung-kf-holle-dan-pabrik-tenun-terbesar-di-garut|title=Misteri Raibnya Patung KF Holle dan Pabrik Tenun Terbesar di Garut|website=SINDOnews.com|language=id-ID|accessdate=2023-02-28}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230228132741/https://daerah.sindonews.com/berita/1392782/29/misteri-raibnya-patung-kf-holle-dan-pabrik-tenun-terbesar-di-garut |date=2023-02-28 }}</ref>. Pangwangunan infrastruktur pariwisata dikawitan ku diwangunna hotél-hotél anyar saperti Hotel Papandayan, Hotél Villa Dolce, Hotel Belvedere, jeung Hotél Van Hengel. Sababaraha hotél anyar diwangun ogé di Cilawu, Cisurupan, Tarogong, Banyuresmi, Samarang, jeung Pameungpeuk. Kaindahan bentang alam Garut jeung pangwangunan bidang pariwisata makin ngajadikeun Garut jadi pusat pariwisata di jaman kolonial Walanda<ref name=":5" />. Pamaréntahan Soeria Karta Legawa réngse dina 1929, digantikeun ku Adipati [[Moh. Moesa Soeria Kartalegawa]] ti taun 1930-1942<ref name=":5" />.
=== Penjajahan Jepang jeung Masa Kamerdékaan ===
Masa penjajahan Jepang di Garut dimimitian ku peristiwa pengeboman pangkalan angkatan laut Amérika Sarikat di Pearl Harbour ku pasukan tentara Jepang tanggal 7 Désémber 1941. Serbuan tentara Jepang ka Jawa Kulon dimimitian tanggal 1 Maret 1942 di handapeun komando Staf Tentara ka-16. Daérah Bandung jeung lapangan terbang Kalijati di Subang dimeunangkeun ku Jepang. Dina 8 Maret 1942, pamaréntah Walanda nyerahkeun diri tanpa sarat ka Jepang<ref name=":7">{{Cite journal|last=Sofianto|first=Kunto|date=2014-03-05|title=GARUT PADA MASA PEMERINTAHAN PENDUDUKAN JEPANG (1942-1945)|url=http://jurnal.unpad.ac.id/sosiohumaniora/article/view/5684|journal=Sosiohumaniora|language=id|volume=16|issue=1|pages=70–86|doi=10.24198/sosiohumaniora.v16i1.5684|issn=2443-2660}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230228143028/http://jurnal.unpad.ac.id/sosiohumaniora/article/view/5684 |date=2023-02-28 }}</ref>.
Pasukan Jepang masuk ka Garut ti daérah Bandung nepi ka Stasiun Cibatu, Stasiun Garut, jeung ngaliwatan jalan raya Tarogong. Pamaréntah Jepang mulai ngawasaan tempat strategis saperti Hotel Papandayan, ''Noormaal School'', jeung pertokoan anu dibogaan ku masarakat Walanda atawa Tiongkok. Pamaréntahan turunan Walanda anu dipégang ku Adipati Moesa Soeria Kartalegawa masih berlaku dumasar ti Pasal 3 Osamu Seirei<ref name=":7" />.
Parobahan sosial jeung politik dirasakeun ku sakabéh masarakat Garut. Pamaréntah Jepang anu dianggep jurusalamet ti pamaréntah Walanda robah jadi penjajah anu kejam jeung sadis. Propaganda Jepang dikuatkeun ku nyanyikeun lagu kebangsaan [[Kimigayo]], hormat ka Kaisar Jepang Tenno Heika ngadep Tokyo dina tata cara ''seikerei,'' larangan rahayat ngabogaan radio, jeung ngibarkeun bendéra ''Hinomaru''. Masarakat Garut anu ngalawan kana aturan pamaréntah Jepang biasana dihukum jeung disiksa sacara brutal<ref name=":7" />. Parobahan sistem pamaréntahan ogé dilakukeun ku pamaréntah Jepang, salah sahijina ku ngayakeun sistem pamaréntah tingkat bawah anu dikenal ku istilah ''tonarigumi'' (ayeuna Rukun Tatangga).
Di samping éta, pamaréntah Jepang ngayakeun organisasi semi militer jeung militer keur jadi pasukan dina perang Asia Timur Raya, saperti ''heiho'' (pembantu prajurit) anu markasna di Hotel Papandayan, ''keibodan'' (pembantu polisi) jeung ''seinendan'' (barisan pamuda) anu markas na di Gedong ''Societeit Intra Montes<ref name=":7" />''. Propaganda Jepang dina bidang pendidikan dilakukeun ku ngabubarkeun sakola Walanda, ngadirikeun Sakola Rakyat (''kokumin gakko'') jeung Sakola Menengah Pertama (''syoto chugakko''), jeung ngajarkeun basa Jepang, utamana aksara hiragana, katakana, jeung kanji dina pembelajaran''<ref name=":7" />''.
Dina kalahna Jepang di Asia-Pasifik, Jepang ngawitan neken daérah pendudukan keur ngabantu dina raraga meunangkeun perang. Di Garut, pamaréntah Jepang ngawajibkeun rahayat ngawajibkeun nanem komoditas tani husus jeung ngumpulkeun hasil bumi ka pamaréntah. Para pangeusi Garut dipaksa masrahkeun harta banda na keur ngadukung Jepang dina perang. Masarakat dina wangsa ieu miskin jeung malarat ku tindakan kejam pamaréntah Walanda''<ref name=":7" />''.
Ku ayana pajoangan rahayat jeung didukung ku kamérdékaan Republik Indonésia dina 17 Agustus 1945, masarakat Garut dibantu ku pajoang ti Yogyakarta, Semarang, jeung Blitar tiasa mukul mundur pasukan Jepang ti Garut. Di awal Novémber 1945, tentara Jepang kaluar ti Garut''<ref name=":7" />''.
=== Hari Jadi Garut ===
Hari Jadi Kabupatén Garut awalna masih diperdebatkeun ku kalangan sejarawan. Dumasar ka Tim temuan tulisan tanggal ngamimitian pangwangunan jembatan Leuwidaun, Pencari Fakta Sejarah, ti taun 1965, hari jadi Kabupatén Garut ditetapkeun di tanggal 15 Séptémber 1813<ref name=":5" />. Pada ahirna, numutkeun ka Perda Kabupatén Garut Nomor 30 Taun 2011 ngeunaan Hari Jadi Garut, ditetapkeun yén hari jadi Kabupatén Garut tanggal 16 Fébruari 1813, numutkeun ka palantikan R.A.A Adiwijaya salaku Bupati Limbangan anu ngadirikeun ibukota Garut<ref name=":5" /><ref>{{Cite web|url=https://peraturan.bpk.go.id/Home/Details/208508/perda-kab-garut-no-30-tahun-2011|title=Peraturan Daerah Kabupaten Garut Nomor 30 Tahun 2011 Tentang Hari Jadi Garut|first=Pemerintah Kabupaten Garut|website=bpk.go.id|publisher=Pemerintah Kabupaten Garut|accessdate=2023-02-28}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230228150359/https://peraturan.bpk.go.id/Home/Details/208508/perda-kab-garut-no-30-tahun-2011 |date=2023-02-28 }}</ref>.
== Géografi ==
=== Wilayah ===
Kabupatén Garut ngabogaan lega 3065.19 km², nu sacara [[géografi]]s, aya di antara 6°57′34″ – 7°44′57″ Lintang Kidul jeung 107°24′34″ – 108°7′34″ Bujur Wétan<ref name="Kab Garut Dalam Angka"/><ref name=":2">{{Cite web|url=https://www.garutkab.go.id/page/letak-geografis|title=Letak Geografis|website=www.garutkab.go.id|language=id|accessdate=2023-02-28}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230205173438/https://www.garutkab.go.id/page/letak-geografis |date=2023-02-05 }}</ref>. Kabupatén Garut wawatesan jeung [[Kabupatén Tasikmalaya]] di wétan, [[Kabupatén Cianjur]] jeung [[Kabupatén Bandung]] di kulon, [[Kabupatén Sumedang]] di kalér, jeung [[Samudra Hindia|Samudra Indonésia]] di kidul<ref name=":0" />. Pusat Kabupatén Garut aya di 717 méter di luhureun beungeut laut<ref name=":3">{{Cite web|url=https://www.garutkab.go.id/page/topografi|title=Topografi|website=www.garutkab.go.id|language=id|accessdate=2023-02-28}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230131163047/https://www.garutkab.go.id/page/topografi |date=2023-01-31 }}</ref>.
Kabupatén Garut mangrupa salah sahiji kabupatén anu nyangga Kota Bandung salaku Ibukota Jawa Kulon, anu jarakna 61,5 km ti pusat Kota Bandung. Hal ieu nyebabkeun Kabupatén Bandung boga kadudukan strategis dina ékonomi, sosial, politik, jeung budaya, hususna dina ngembangkeun wilayah Bandung Raya jeung sabudeureunna<ref name=":2" /><ref>{{Cite web|url=https://badan-penghubung.jabarprov.go.id/potensi-kabupaten-garut/|title=Potensi Kabupaten Garut|website=badan-penghubung.jabarprov.go.id|publisher=Badan Penghubung Pemerintah Provinsi Jawa Barat|accessdate=2023-02-28}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230228071325/https://badan-penghubung.jabarprov.go.id/potensi-kabupaten-garut/ |date=2023-02-28 }}</ref>.
=== Géomorfologi ===
Kabupatén Garut dibagi jadi opat satuan morfologi, nyaéta morfologi kerucut gunung api, bukit rélief kasar, bukit rélief halus jeung pedataran<ref name=":4">{{Cite web|url=https://www.garutkab.go.id/page/geomorfologi|title=Geomorfologi|website=www.garutkab.go.id|language=id|accessdate=2023-02-28}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230205171856/https://www.garutkab.go.id/page/geomorfologi |date=2023-02-05 }}</ref>. Satuan morfologi kerucut gunung api aya di puncak Gunung Karacak, Cikuray, jeung Papandayan, miboga ciri has mangrupa tinggi diluhur 2.000 méter anu >40% lembah sempit, pola aliran walungan mancar ti pusat gunung, jeung disusun ku lahar, lava andésit, jeung bréksi vulkanik<ref name=":4" />. Satuan morfologi bukit rélief kasar aya di katinggian 500 nepi ka 1.865 méter, anu cirina mangrupa rélief kasar, berlembah sempit jeung ayana léréng terjal anu kadéngdékanna di tingkat 15-40%. Pola walungan rélief kasar digolongkeun subdendritik, sawaréhna subparalél. Batuan penyusun morfologi rélief kasar nyaéta endapan vulkanik tua anu kasusun ku bréksi vulkanik, lava [[andésit]], tufa gelas, jeung bongkahan andésit-basal<ref name=":4" />. Satuan morfologi bukit rélief halus dipanggihan di bagian kalér, tengah, jeung kidul Garut, anu dicirikeun ku kadéngdékan di antara 2-15%, lembah nu teu pati miring, sungai anu gradiénna leutik nepi sedeng. Pola walungan bukit rélief halus ditandaan ku bentuk dendritik jeung subparalel. Bukit rélief halus di Garut kasusun ku endapan vulkanik muda jeung térsiér. Satuan morfologi pedataran aya di bagian dataran garut, anu ditandaan ku rélief datar nu kadéngdékanna kurang ti 2% nepi 15%, tinggina aya di 700 nepi ka 800 méter di luhureun beungeut laut. Aliran walungan dina morfologi pedataran Garut ngabentuk pola déndritik jeung sawaréh anastomatik. Batuan dina morfologi ieu disusun ku rombakan batu kolot anu diendapkeun jadi endapan alluvial jeung kipas alluvial<ref name=":4" />.
Évolusi bentang alam Kabupatén Garut diajukeun tina dua pendekatan hipotesis ku Bemmelen (1949) jeung Hamilton (1979)<ref name=":4" />. Bemmelen ngusulkeun yén Kabupatén Garut dibentuk ku aktivitas vulkanik anu terjadi dina [[période Kuartér]] (sakitar 2 juta taun katukang). Sanggeus ayana pergerakan téktonik anu micu ngabentukna pegunungan di ahir [[période Pleistosén]], terjadi déformasi régional nu digerakkeun ku sababaraha patahan saperti patahan Lémbang, Kancanaa, jeun Malabar-Tilu. Daérah dataran antar gunung Garut ngalaman panurunan ku prosés isotasi atawa penyeimbangan batuan dasar jeung pembebanan batuan sédimen volkaniklasik diluhureunna<ref name=":4" />. Dina téori Hamilton ngeunaan konsep lémpéng téktonik, pembentukan gunung api di Zona Bandung kakait ku ayana busur magmatis Sunda anu kabentuk jeung dikontrol ku subduksi Lémpéng Samudera Hindia anu nyusup sakitar 6-10 cm/taun di handapeun Lémpéng Kontinen Asia. Bongkahan lémpéng samudera kalelep dina mantél bumi luar anu suhuna 3000°C anu nyebabkeun pencairan balik. Ku sabab béda komposisi lémpeng jeung mantél bumi luar anu masing-masing sifatna basa jeung asam, dina proses pencairan bakal muncul asimilasi magma anu ngajadikeun magma gerak ka permukaan ngabentuk busur magmatis anu disusun tina bahan andesitis-basaltis. Busur magmatis nyebabkeun ayana gerakan téktonik internal anu jadi sebab proses pelipatan, patahan jeung pembentukan cekungan di antara gunung<ref name=":4" />.
=== Topografi ===
==== Pagunungan ====
Kabupatén Garut dikurilingan ku opat gunung, [[Gunung Karacak]] (1.838 m), [[Gunung Cikuray]] (2.821 m), [[Gunung Papandayan]] (2.622 m), jeung [[Gunung Guntur]] (2.249 m)<ref name=":3" />. Ciri topografi Kabupatén Garut di bagian kalér ditandaan ku ayana dataran tinggi jeung gunung, di bagian kidul ngabogaan tingkat kadéngdékan ekstrem jeung labil. Tinggi daérah Kabupatén Garut variatif, dina daérah paling handap sajajar beungeut laut, jeung paling tinggi aya daérah gunung. Kacamatan [[Pakénjéng, Garut|Pakénjéng]] jeung [[Pamulihan, Garut|Pamulihan]] aya di 500-1000 méter di luhureun beungeut laut, kacamatan [[Cikajang, Garut|Cikajang]], [[Pakénjéng, Garut|Pakénjéng]], [[Pamulihan, Garut|Pamulihan]], [[Cisurupan, Garut|Cisurupan]], jeung [[Ciséwu, Garut|Ciséwu]] 100-1500 méter di luhureun beungeut laut, jeung kacamatan Cibalong, [[Cisompét, Garut|Cisompét]], [[Ciséwu, Garut|Ciséwu]], [[Cikelet]], jeung [[Bungbulang]] di 100 - 500 méter di luhureun beungeut laut. Daérah Kabupatén Garut paling handap aya di kacamatan [[Cibalong, Garut|Cibalong]] jeung [[Pameungpeuk, Garut|Pameungpeuk]] anu tinggina kurang ti 100 méter di luhureun beungeut laut<ref name=":3" />
Bagian Garut kalér anu dikurilingan ku pagunungan vulkanik umumna ngabogaan léréng anu kadéngdékanna 30-45% di puncak, 15-30% di bagian tengah, jeung 10-15% di kaki pagunungan. Léréng gunung umumna diharuduman ku végétasi lebat ku sabab lolobana asup kana aréa konservasi alam<ref name=":3" />.
==== Walungan jeung Sumber Cai ====
Numutkeun ti aliran walungan anu aya, walungan di daérah Kabupatén Garut dibagi jadi dua Daérah Aliran Walungan (DAW) nyaéta Daérah Aliran Kalér jeung Kidul anu muarana masing-masing di [[Laut Jawa]] jeung [[Samudra Indonésia|Samudera Indonésia]]. Daérah Aliran Kidul ngabogaan karakteristik walungan anu pondok, sempit, jeung berlembah tibatan bagian kalér. Daérah Aliran Kalér asup kana DAW Cimanuk Kalér, sedengkeun bagian kidul jadi bagian tina DAW Cikaéngan jeung Cilaki. Di Kabupatén Garut aya 33 walungan jeung 101 anak walungan anu total panjangna 1.397,34 km, sapanjang 92 km mangrupa aliran ti [[Walungan Cimanuk]] anu boga 58 anak walungan<ref name=":3" />.
Hasil interprétasi satélit [[Landsat]] di Zona Bandung nunjukkeun yén pola aliran walungan anu berkembang di antara pagunungan Garut Kalér ngabentuk karakter ngadaun anu aliran utamana aya di Walungan Cimanuk ngarah ka kalér. Aliran Walungan Cimanuk dipasok tina cabang anak walungan di sakuriling pagunungan Garut<ref name=":3" />.
Mata cai taneuh anu aya di Kabupatén Garut aya di 12 titik. Debit mata air panggedéna aya di daérah Cibuyutan, [[Léwobaru, Malangbong, Garut|Léwobaru, Malangbong]] anu ngahasilkeun cai 700 liter per detik, disusul ku Cipapar jeung Cipancar, [[Lélés, Garut|Lélés]] sagedé 300 liter per detikna<ref>{{Cite web|url=http://garutkab.go.id/pub/static_menu/detail/sda_air|title=Pemerintah Kabupaten Garut - Sumber Daya Air|first=Pemerintah Kabupaten Garut|website=garutkab.go.id|publisher=Pemerintah Kabupaten Garut|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170730111523/http://garutkab.go.id/pub/static_menu/detail/sda_air|archivedate=2017-06-30}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170730111523/http://garutkab.go.id/pub/static_menu/detail/sda_air |date=2017-07-30 }}</ref>.
=== Iklim jeung Cuaca ===
Numutkeun ti [[klasifikasi iklim Köppen]], wilayah Kabupatén Garut kaasup ka daérah iklim tropis baseuh (humid tropical climate) tipe Af nepi Am. Iklim jeung cuaca di Kabupatén Garut dipengaruhan ku pola sirkulasi angin musiman, topografi regional nu bergunung di tengah Jawa Kulon, jeung élévasi topografi aréa Bandung. Curah hujan rata-rata di daérah Garut aya dina rata-rata 2.589 mm, jeung di sabudeureun pegunungan Garut aya di 3500 - 4000 mm. Ku sabab éta, iklim Garut ngabogaan bulan baseuh 9 bulan jeung bulan garing 3 bulan. Suhu bulanan daérah Garut aya di kisaran 24-27°C. Angka penguap keringatan (evapotranspirasi) Kabupatén Garut numutkeun kana Iwaco-Waseco (1991) nyaéta 1.572 mm/taun<ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.garutkab.go.id/page/klimatologi|title=Klimatologi|website=www.garutkab.go.id|language=id|accessdate=2023-02-28}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230131173909/https://www.garutkab.go.id/page/klimatologi |date=2023-01-31 }}</ref>. Dina sapoé, inténsitas hujan di Kabupatén Garut leuwih ti 200 mm, ngaleuwihan ambang batas serap cai hujan sakitar 150 mm. Cai hujan anu teu kaserep jadi salah sahiji risiko rawan caah di Kabupatén Garut<ref name="PR-25-OKT-">{{cite news|first1=Tati|last1=Purnawati|title=Longsor di Pasirdatar: Tiga Orang Tewas Tertimbun|date=25 Oktober 2022|work=[[Pikiran Rakyat]]|location=[[Kabupaten Sukabumi|Sukabumi]]|pp=4}}</ref>.
Dina musim hujan, angin ti arah kalér ngulon mawa udara baseuh ti [[Laut Tiongkok Kidul]] jeung kulon laut Jawa. Dina musim halodo, angin kering anu suhuna relatif tinggi dibawa ti arah kidul ngétan, nyaéta ti [[Australia]]<ref name=":1" />.
== Pamaréntahan ==
=== Daftar Bupati ===
[[Gambar:COLLECTIE_TROPENMUSEUM_De_regent_van_Garoet_en_zijn_familie_TMnr_60009520.jpg|thumb|right|200px|Bupati Garut Raden Adipati Aria Wiratanudatar VII reujeung pamajikan RA Lasminingrat (diuk) sarta kulawarga.]]
Di handap ieu béréndélan bupati Garut ti mimiti ngadegna Kabupatén Limbangan di Suci (anyar) nu lajeng robah jadi Kabupatén Garut.<onlyinclude>
{| class="wikitable"
!No
! colspan="3" |Bupati
!Awal ngajabat
!Ahir ngajabat
!Période
!Katerangan
!Wakil Bupati
|-
|-
|<center>1</center>
|[[Gambar:RAA_Adiwijaya.jpg|121x121px]]
|
|[[R.A.A. Adiwijaya]]
|<center>1813</center>
|<center>1831</center>
|<center>1</center>
|{{refn|Dina Kabupaten Limbangan|group=ket.}}
| rowspan="22" |<center>—</center>
|-
|<center>2</center>
|[[Gambar:RAA_Kusumadinata.jpg|120x120px]]
|
|R.A.A. Kusumadinata
|<center>1831</center>
|<center>1833</center>
|<center>2</center>
|
|-
|<center>3</center>
|[[Gambar:Tumenggung_Jaya_Diningrat.jpeg|120x120px]]
|
|Tumenggung Jaya Diningrat
|<center>1833</center>
|<center>1871</center>
|<center>3</center>
|
|-
|<center>4</center>
|
|
|[[Raden Adipati Aria Wiratanudatar VII|R.A.A. Wiratanudatar VII]]
|<center>1871</center>
|<center>1915</center>
|<center>4</center>
|
|-
|<center>5</center>
|
|
|R.A.A. Soeria Kartalegawa
|<center>1915</center>
|<center>1929</center>
|<center>5</center>
|{{refn|Robah ngaran jadi Kabupatén Garut dina mangsa jabatan R.A.A. Wiratanudatar VII taun 1913|group=ket.}}
|-
|<center>6</center>
|
|
|[[Musa Suria Kertalegawa|R.A.A. Muh. Musa Suria Kertalegawa]]
|<center>1929</center>
|<center>1944</center>
|<center>6</center>
|
|-
|<center>7</center>
|[[Gambar:R._Tumenggung_Endung_Suriaputra.jpg|120x120px]]
|
|[[Suriaputra|R. Tumenggung Endung Suriaputra]]
|<center>1944</center>
|<center>1945</center>
| rowspan="2" |<center>7</center>
|{{refn|Diangkat jadi Bupati Bandung|group=ket.}}
|-
|<center>8</center>
|
|
|R. Kalih Wiramihardja
|<center>1945</center>
|<center>1948</center>
|
|-
|<center>9</center>
|
|
|R. Tumenggung Agus Padmanagara
|<center>1948</center>
|<center>1949</center>
| rowspan="2" |<center>8</center>
|{{refn|Diturunkan tina jabatan ku pamaréntah pusat ku sabab kasangsian gelar karajaan|group=ket.}}
|-
|<center>10</center>
|
|
|R. Tumenggung Kartahudaya
|<center>1949</center>
|<center>1950</center>
|
|-
|<center>11</center>
|
|
|R. Moh. Sabri Kartasomantri
|<center>1950</center>
|<center>1956</center>
|<center>9</center>
|
|-
|<center>12</center>
|
|
|R. Moh. Noh Kartanegara
|<center>1956</center>
|<center>1959</center>
|<center>10</center>
|
|-
|<center>13</center>
|
|
|R. Gahara Widjaja Suria
|<center>1959</center>
|<center>1966</center>
|<center>11</center>
|{{refn|Ngajayakeun Garut jadi Kota Intan ku dipasihan penghargaan ti présiden.<ref>[http://fokusjabar.com/2012/12/05/luka-sejarah-kepemimpinan-daerah-di-garut-bagian-i/ Sejarah Kabupaten Garut I] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141228145102/http://www.fokusjabar.com/2012/12/05/luka-sejarah-kepemimpinan-daerah-di-garut-bagian-i/ |date=2014-12-28 }}{{Pranala mati|date=Maret 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} Fokus Jabar</ref>|group=ket.}}
|-
|<center>14</center>
|
|
|Letkol Akil Ahyar Mansyur
|<center>1966</center>
|<center>1967</center>
|<center>12</center>
|
|-
|<center>15</center>
|
|
|R.M. Bob Yacob Ishak
|<center>1967</center>
|<center>1972</center>
|<center>13</center>
|{{refn|Berhenti di ahir masa jabatan ku kaserang kasakit.<ref name="Sejarah Kabupaten Garut II">[http://fokusjabar.com/2012/12/05/luka-sejarah-kepemimpinan-daerah-di-garut-bagian-ii-habis/ Sejarah Kabupaten Garut II] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140426232814/http://fokusjabar.com/2012/12/05/luka-sejarah-kepemimpinan-daerah-di-garut-bagian-ii-habis/ |date=2014-04-26 }}{{Pranala mati|date=Maret 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} Fokus Jabar</ref>|group=ket.}}
|-
|<center>16</center>
|
|
|Drs. R. Moh. Syamsudin
|<center>1972</center>
|<center>1973</center>
|<center>14</center>
|
|-
|<center>17</center>
|
|
|Hasan Wirahadikusumah
|<center>1973</center>
|<center>1978</center>
|<center>15
<small>(1973)</small>
</center>
|
|-
|<center>18</center>
|
| bgcolor="#7B8738" |
|Letkol Iman Sulaeman
|<center>1978</center>
|<center>1983</center>
|<center>16
<small>(1978)</small>
</center>
|
|-
|<center>19</center>
|
| bgcolor="#7B8738" |
|Letkol Kav Taufik Hidayat
|<center>1983</center>
|<center>1988</center>
|<center>17
<small>(1983)</small>
</center>
|{{refn|Tukeur jabatan jeung Bupati Ciamis, [[Momon Gandasasmita]].<ref name="Sejarah Kabupaten Garut II"/>|group=ket.}}
|-
|<center>20</center>
|
|
|Momon Gandasasmita
|<center>1988</center>
|<center>1993</center>
|<center>18
<small>(1988)</small>
</center>
|
|-
|<center>21</center>
|
|
|Toharudin Gani
|<center>1993</center>
|<center>1998</center>
|<center>19
<small>(1993)</small>
</center>
|
|-
|<center>22</center>
|
|
|[[Dede Satibi (bupati)|Dede Satibi]]
|<center>1999</center>
|<center>2004</center>
|<center>20
<small>(1999)</small>
</center>
|
|-
|<center>23</center>
|
|
|Agus Supriadi
|<center>2004</center>
|<center>2007</center>
| rowspan="2" |<center>21
<small>(2004)</small>
</center>
|{{refn|Dina taun tahun 2007 dinonaktifkan ku kasus korupsi anu divonis taun 2009|group=ket.}}{{refn|Penjabat bupati dipégang ku Mémo Hermawan salaku Wakil Bupati Garut{{cite news | first1 = Irwan | last1 = Nugraha | editor-first = Farid | editor-last = Assifa | title = DPRD Garut Segera Paripurna Tetapkan Pengganti Aceng | url = https://www.kompas.com/olahraga/read/2013/02/26/19481473/dprd-garut-segera-paripurna-tetapkan-pengganti-aceng | date = 26 Februari 2013 | website = [[kompas.com]] | access-date = 27 Oktober 2022}}</ref>|group=ket.}}
|<center>[[Memo Hermawan]]</center>
|-
|<center>—</center>
|
|
|[[Memo Hermawan]]
|<center>2007</center>
|<center>2009</center>
|
|<center>—</center>
|-
| rowspan="2" |<center>24</center>
| rowspan="2" |[[Gambar:Aceng Fikri, Bupati Garut.jpg|125x125px]]
| rowspan="2" bgcolor="#d3d3d" |
| rowspan="2" |[[Aceng H.M. Fikri|Aceng Fikri]]
| rowspan="2" |<center>13 Juni 2009</center>
| rowspan="2" |<center>25 Februari 2013</center>
| rowspan="3" |<center>22
<small>(2009)</small>
</center>
| rowspan="2" |{{refn|Diberhentikeun ku kasus pernikahan kilat jeung Fani Oktora|group=ket.}}
|<center>[[Diky Candra]]<small>(2009—11)</small></center>
|-
|<center>[[Agus Hamdani]]<small>(2011—13)</small></center>
|-
|<center>25</center>
|
| bgcolor="#096309" |
|[[Agus Hamdani]]
|<center>25 Februari 2013</center>
|<center>23 Januari 2014</center>
|{{refn|Sateuacanna menjabat wakil bupati, terus diangkat jadi penjabat bupati sanggeus [[Aceng Fikri]] dimakzulkan. Anjeunna dilantik dina tanggal 4 April 2013|group=ket.}}
|<center>—</center>
|-
| rowspan="2" |<center>26</center>
| rowspan="2" |[[Gambar:Rudi_Gunawan.jpg|123x123px]]
| rowspan="2" bgcolor="#ff0000" |
| rowspan="2" |[[Rudy Gunawan (politikus)|Rudi Gunawan]]
|<center>23 Januari 2014</center>
|<center>23 Januari 2019</center>
|<center>23
<small>(2014)</small>
</center>
|<center></center>
| rowspan="2" |<center>[[Helmi Budiman]]</center>
|-
|<center>23 Januari 2019</center>
|<center>''petahana''</center>
|<center>24
<small>(2019)</small>
</center>
|<center><ref>{{cite news|url=http://jabar.tribunnews.com/2019/01/23/rudy-dan-helmi-resmi-dilantik-pimpin-garut-2-periode-bakal-genjot-pariwisata-di-antaranya-bagendit|title=Rudy dan Helmi Resmi Dilantik, Pimpin Garut 2 Periode, Bakal Genjot Pariwisata di Antaranya Bagendit|date=23 Januari 2019|access-date=23 Januari 2019|newspaper=Tribun News|first=Muhamad Syarif|last=Abdussalam|editor-first=Taufik|editor-last=Ismail}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230228150806/https://jabar.tribunnews.com/2019/01/23/rudy-dan-helmi-resmi-dilantik-pimpin-garut-2-periode-bakal-genjot-pariwisata-di-antaranya-bagendit |date=2023-02-28 }}</ref></center>
|-
|}
===
Kabupatén Garut ngabogaan 42 kacamatan, 12 kalurahan, jeung 421 désa. Di taun 2021, jumlah pangeusi Kabupatén Garut 2.604.790 jiwa dina kapadetan 849,80 jiwa/km². Kacamatan, kalurahan, jeung désa di Kabupatén Garut nyaéta:
{| class="wikitable sortable" width="100%"
!Kode
Kemendagri
!Kecamatan
!Kelurahan
!Desa
!Status
!Daftar
Desa/Kelurahan
|- valign="top"
|32.05.23
|[[Banjarwangi, Garut|Banjarwangi]]
| align="center" |
| align="center" |11
|Desa
|{{Flatlist|* [[Banjarwangi, Banjarwangi, Garut|Banjarwangi]]
* [[Bojong, Banjarwangi, Garut|Bojong]]
* [[Dangiang, Banjarwangi, Garut|Dangiang]]
* [[Jayabakti, Banjarwangi, Garut|Jayabakti]]
* [[Kadongdong, Banjarwangi, Garut|Kadongdong]]
* [[Mulyajaya, Banjarwangi, Garut|Mulyajaya]]
* [[Padahurip, Banjarwangi, Garut|Padahurip]]
* [[Tanjungjaya, Banjarwangi, Garut|Tanjungjaya]]
* [[Talagajaya, Banjarwangi, Garut|Talagajaya]]
* [[Talagasari, Banjarwangi, Garut|Talagasari]]
* [[Wangunjaya, Banjarwangi, Garut|Wangunjaya]]}}
|- valign="top"
|32.05.06
|[[Banyuresmi, Garut|Banyuresmi]]
| align="center" |
| align="center" |15
|Desa
|{{Flatlist|* [[Bagendit, Banyuresmi, Garut|Bagendit]]
* [[Banyuresmi, Banyuresmi, Garut|Banyuresmi]]
* [[Binakarya, Banyuresmi, Garut|Binakarya]]
* [[Cimarémé, Banyuresmi, Garut|Cimareme]]
* [[Cipicung, Banyuresmi, Garut|Cipicung]]
* [[Dangdeur, Banyuresmi, Garut|Dangdeur]]
* [[Karyamukti, Banyuresmi, Garut|Karyamukti]]
* [[Karyasari, Banyuresmi, Garut|Karyasari]]
* [[Pamekarsari, Banyuresmi, Garut|Pamekarsari]]
* [[Sukakarya, Banyuresmi, Garut|Sukakarya]]
* [[Sukalaksana, Banyuresmi, Garut|Sukalaksana]]
* [[Sukamukti, Banyuresmi, Garut|Sukamukti]]
* [[Sukaraja, Banyuresmi, Garut|Sukaraja]]
* [[Sukaratu, Banyuresmi, Garut|Sukaratu]]
* [[Sukasenang, Banyuresmi, Garut|Sukasenang]]}}
|- valign="top"
|32.05.17
|[[Bayongbong, Garut|Bayongbong]]
| align="center" |
| align="center" |18
|Desa
|{{Flatlist|* [[Banjarsari, Bayongbong, Garut|Banjarsari]]
* [[Bayongbong, Bayongbong, Garut|Bayongbong]]
* [[Ciburuy, Bayongbong, Garut|Ciburuy]]
* [[Ciela, Bayongbong, Garut|Ciela]]
* [[Cikedokan, Bayongbong, Garut|Cikedokan]]
* [[Cinisti, Bayongbong, Garut|Cinisti]]
* [[Hégarmanah, Bayongbong, Garut|Hegarmanah]]
* [[Karyajaya, Bayongbong, Garut|Karyajaya]]
* [[Mekarjaya, Bayongbong, Garut|Mekarjaya]]
* [[Mekarsari, Bayongbong, Garut|Mekarsari]]
* [[Mulyasari, Bayongbong, Garut|Mulyasari]]
* [[Pamalayan, Bayongbong, Garut|Pamalayan]]
* [[Panémbong, Bayongbong, Garut|Panembong]]
* [[Salakuray, Bayongbong, Garut|Selakuray]]
* [[Sirnagalih, Bayongbong, Garut|Sirnagalih]]
* [[Sukamanah, Bayongbong, Garut|Sukamanah]]
* [[Sukarame, Bayongbong, Garut|Sukarame]]
* [[Sukasenang, Bayongbong, Garut|Sukasenang]]}}
|- valign="top"
|32.05.38
|[[Balubur Limbangan, Garut|Balubur Limbangan]]
| align="center" |
| align="center" |14
|Desa
|{{Flatlist|* [[Cigagade, Balubur Limbangan, Garut|Cigagade]]
* [[Cijolang, Balubur Limbangan, Garut|Cijolang]]
* [[Ciwangi, Balubur Limbangan, Garut|Ciwangi]]
* [[Dunguswiru, Balubur Limbangan, Garut|Dunguswiru]]
* [[Galihpakuwon, Balubur Limbangan, Garut|Galihpakuwon]]
* [[Limbangan Kulon, Balubur Limbangan, Garut|Limbangan Kulon]]
* [[Limbangan Tengah, Balubur Limbangan, Garut|Limbangan Tengah]]
* [[Limbangan Wétan, Balubur Limbangan, Garut|Limbangan Wétan]]
* [[Neglasari, Balubur Limbangan, Garut|Neglasari]]
* [[Pangeureunan, Balubur Limbangan, Garut|Pangeureunan]]
* [[Pasirwaru, Balubur Limbangan, Garut|Pasirwaru]]
* [[Simpen Kaler, Balubur Limbangan, Garut|Simpen Kaler]]
* [[Simpen Kidul, Balubur Limbangan, Garut|Simpen Kidul]]
* [[Surabaya, Balubur Limbangan, Garut|Surabaya]]}}
|- valign="top"
|32.05.31
|[[Bungbulang, Garut|Bungbulang]]
| align="center" |
| align="center" |13
|Desa
|{{Flatlist|* [[Bungbulang, Bungbulang, Garut|Bungbulang]]
* [[Bojong, Bungbulang, Garut|Bojong]]
* [[Cihikeu, Bungbulang, Garut|Cihikeu]]
* [[Gunamekar, Bungbulang, Garut|Gunamekar]]
* [[Gunung Jampang, Bungbulang, Garut|Gunung Jampang]]
* [[Hanjuang, Bungbulang, Garut|Hanjuang]]
* [[Hegarmanah, Bungbulang, Garut|Hegarmanah]]
* [[Margalaksana, Bungbulang, Garut|Margalaksana]]
* [[Mekarbakti, Bungbulang, Garut|Mekarbakti]]
* [[Mekarjaya, Bungbulang, Garut|Mekarjaya]]
* [[Sinarjaya, Bungbulang, Garut|Sinarjaya]]
* [[Tegallega, Bungbulang, Garut|Tegallega]]
* [[Wangunjaya, Bungbulang, Garut|Wangunjaya]]}}
|- valign="top"
|32.05.36
|[[Caringin, Garut|Caringin]]
| align="center" |
| align="center" |6
|Desa
|{{Flatlist|* [[Caringin, Caringin, Garut|Caringin]]
* [[Cimahi, Caringin, Garut|Cimahi]]
* [[Indralayang, Caringin, Garut|Indralayang]]
* [[Purbayani, Caringin, Garut|Purbayani]]
* [[Samuderajaya, Caringin, Garut|Samuderajaya]]
* [[Sukarame, Caringin, Garut|Sukarame]]}}
|- valign="top"
|32.05.29
|[[Cibalong, Garut|Cibalong]]
| align="center" |
| align="center" |11
|Desa
|{{Flatlist|* [[Cigaronggong, Cibalong, Garut|Cigaronggong]]
* [[Karyamukti, Cibalong, Garut|Karyamukti]]
* [[Karyasari, Cibalong, Garut|Karyasari]]
* [[Maroko, Cibalong, Garut|Maroko]]
* [[Mekarmukti, Cibalong, Garut|Mekarmukti]]
* [[Mekarsari, Cibalong, Garut|Mekarsari]]
* [[Mekarwangi, Cibalong, Garut|Mekarwangi]]
* [[Najaten, Cibalong, Garut|Najaten]]
* [[Sagara, Cibalong, Garut|Sagara]]
* [[Sancang, Cibalong, Garut|Sancang]]
* [[Simpang, Cibalong, Garut|Simpang]]}}
|- valign="top"
|32.05.12
|[[Cibatu, Garut|Cibatu]]
| align="center" |
| align="center" |11
|Desa
|{{Flatlist|* [[Cibatu, Cibatu, Garut|Cibatu]]
* [[Cibunar, Cibatu, Garut|Cibunar]]
* [[Girimukti, Cibatu, Garut|Girimukti]]
* [[Karyamukti, Cibatu, Garut|Karyamukti]]
* [[Keresek, Cibatu, Garut|Keresek]]
* [[Kertajaya, Cibatu, Garut|Kertajaya]]
* [[Mekarsari, Cibatu, Garut|Mekarsari]]
* [[Padasuka, Cibatu, Garut|Padasuka]]
* [[Sindangsuka, Cibatu, Garut|Sindangsuka]]
* [[Sukalilah, Cibatu, Garut|Sukalilah]]
* [[Wanakerta, Cibatu, Garut|Wanakerta]]}}
|- valign="top"
|32.05.40
|[[Cibiuk, Garut|Cibiuk]]
| align="center" |
| align="center" |5
|Desa
|{{Flatlist|* [[Cipareuan, Cibiuk, Garut|Cipareuan]]
* [[Cibiuk Kaler, Cibiuk, Garut|Cibiuk Kaler]]
* [[Cibiuk Kidul, Cibiuk, Garut|Cibiuk Kidul]]
* [[Lingkungpasir, Cibiuk, Garut|Lingkungpasir]]
* [[Majasari, Cibiuk, Garut|Majasari]]}}
|- valign="top"
|32.05.18
|[[Cigedug, Garut|Cigedug]]
| align="center" |
| align="center" |5
|Desa
|{{Flatlist|* [[Barusuda, Cigedug, Garut|Barusuda]]
* [[Cigedug, Cigedug, Garut|Cigedug]]
* [[Cintanagara, Cigedug, Garut|Cintanagara]]
* [[Sindangsari, Cigedug, Garut|Sindangsari]]
* [[Sukahurip, Cigedug, Garut|Sukahurip]]}}
|- valign="top"
|32.05.25
|[[Cihurip, Garut|Cihurip]]
| align="center" |
| align="center" |4
|Desa
|{{Flatlist|* [[Cihurip, Cihurip, Garut|Cihurip]]
* [[Cisangkal, Cihurip, Garut|Cisangkal]]
* [[Jayamukti, Cihurip, Garut|Jayamukti]]
* [[Mekarwangi, Cihurip, Garut|Mekarwangi]]}}
|- valign="top"
|32.05.22
|[[Cikajang, Garut|Cikajang]]
| align="center" |
| align="center" |12
|Desa
|{{Flatlist|* [[Cibodas, Cikajang, Garut|Cibodas]]
* [[Cikajang, Cikajang, Garut|Cikajang]]
* [[Cikandang, Cikajang, Garut|Cikandang]]
* [[Cipangramatan, Cikajang, Garut|Cipangramatan]]
* [[Giriawas, Cikajang, Garut|Giriawas]]
* [[Girijaya, Cikajang, Garut|Girijaya]]
* [[Kramatwangi, Cikajang, Garut|Kramatwangi]]
* [[Margamulya, Cikajang, Garut|Margamulya]]
* [[Mekarjaya, Cikajang, Garut|Mekarjaya]]
* [[Mekarsari, Cikajang, Garut|Mekarsari]]
* [[Padasuka, Cikajang, Garut|Padasuka]]
* [[Simpang, Cikajang, Garut|Simpang]]}}
|- valign="top"
|32.05.30
|[[Cikelet, Garut|Cikelet]]
| align="center" |
| align="center" |11
|Desa
|{{Flatlist|* [[Awassagara, Cikelet, Garut|Awassagara]]
* [[Cigadog, Cikelet, Garut|Cigadog]]
* [[Cijambe, Cikelet, Garut|Cijambe]]
* [[Cikelet, Cikelet, Garut|Cikelet]]
* [[Ciroyom, Cikelet, Garut|Ciroyom]]
* [[Girimukti, Cikelet, Garut|Girimukti]]
* [[Karangsari, Cikelet, Garut|Karangsari]]
* [[Kertamukti, Cikelet, Garut|Kertamukti]]
* [[Linggamanik, Cikelet, Garut|Linggamanik]]
* [[Pamalayan, Cikelet, Garut|Pamalayan]]
* [[Tipar, Cikelet, Garut|Tipar]]}}
|- valign="top"
|32.05.19
|[[Cilawu, Garut|Cilawu]]
| align="center" |
| align="center" |18
|Desa
|{{Flatlist|* [[Cilawu, Cilawu, Garut|Cilawu]]
* [[Dangiang, Cilawu, Garut|Dangiang]]
* [[Dawungsari, Cilawu, Garut|Dawungsari]]
* [[Dayeuhmanggung, Cilawu, Garut|Dayeuhmanggung]]
* [[Desakolot, Cilawu, Garut|Desakolot]]
* [[Karyamekar, Cilawu, Garut|Karyamekar]]
* [[Mangurakyat, Cilawu, Garut|Mangurakyat]]
* [[Margalaksana, Cilawu, Garut|Margalaksana]]
* [[Mekarmukti, Cilawu, Garut|Mekarmukti]]
* [[Mekarsari, Cilawu, Garut|Mekarsari]]
* [[Ngamplang, Cilawu, Garut|Ngamplang]]
* [[Ngamplangsari, Cilawu, Garut|Ngamplangsari]]
* [[Pasanggrahan, Cilawu, Garut|Pasanggrahan]]
* [[Sukahati, Cilawu, Garut|Sukahati]]
* [[Sukamaju, Cilawu, Garut|Sukamaju]]
* [[Sukamukti, Cilawu, Garut|Sukamukti]]
* [[Sukamurni, Cilawu, Garut|Sukamurni]]
* [[Sukatani, Cilawu, Garut|Sukatani]]}}
|- valign="top"
|32.05.35
|[[Cisewu, Garut|Cisewu]]
| align="center" |
| align="center" |9
|Desa
|{{Flatlist|* [[Cikarang, Cisewu, Garut|Cikarang]]
* [[Cisewu, Cisewu, Garut|Cisewu]]
* [[Girimukti, Cisewu, Garut|Girimukti]]
* [[Karangsewu, Cisewu, Garut|Karangsewu]]
* [[Mekarsewu, Cisewu, Garut|Mekarsewu]]
* [[Nyalindung, Cisewu, Garut|Nyalindung]]
* [[Panggalih, Cisewu, Garut|Panggalih]]
* [[Pamalayan, Cisewu, Garut|Pamalayan]]
* [[Sukajaya, Cisewu, Garut|Sukajaya]]}}
|- valign="top"
|32.05.28
|[[Cisompet, Garut|Cisompet]]
| align="center" |
| align="center" |11
|Desa
|{{Flatlist|* [[Cisompet, Cisompet, Garut|Cisompet]]
* [[Cihaurkuning, Cisompet, Garut|Cihaurkuning]]
* [[Cikondang, Cisompet, Garut|Cikondang]]
* [[Depok, Cisompet, Garut|Depok]]
* [[Jatisari, Cisompet, Garut|Jatisari]]
* [[Margamulya, Cisompet, Garut|Margamulya]]
* [[Neglasari, Cisompet, Garut|Neglasari]]
* [[Panyindangan, Cisompet, Garut|Panyindangan]]
* [[Sindangsari, Cisompet, Garut|Sindangsari]]
* [[Sukamukti, Cisompet, Garut|Sukamukti]]
* [[Sukanagara, Cisompet, Garut|Sukanagara]]}}
|- valign="top"
|32.05.20
|[[Cisurupan, Garut|Cisurupan]]
| align="center" |
| align="center" |17
|Desa
|{{Flatlist|* [[Balewangi, Cisurupan, Garut|Balewangi]]
* [[Cidatar, Cisurupan, Garut|Cidatar]]
* [[Cintaasih, Cisurupan, Garut|Cintaasih]]
* [[Cipaganti, Cisurupan, Garut|Cipaganti]]
* [[Cisero, Cisurupan, Garut|Cisero]]
* [[Cisurupan, Cisurupan, Garut|Cisurupan]]
* [[Kramatwangi, Cisurupan, Garut|Kramatwangi]]
* [[Pakuwon, Cisurupan, Garut|Pakuwon]]
* [[Pamulihan, Cisurupan, Garut|Pamulihan]]
* [[Pangauban, Cisurupan, Garut|Pangauban]]
* [[Simpangsari, Cisurupan, Garut|Simpangsari]]
* [[Sirnajaya, Cisurupan, Garut|Sirnajaya]]
* [[Sirnagalih, Cisurupan, Garut|Sirnagalih]]
* [[Situsari, Cisurupan, Garut|Situsari]]
* [[Sukatani, Cisurupan, Garut|Sukatani]]
* [[Sukawangi, Cisurupan, Garut|Sukawangi]]
* [[Tambakbaya, Cisurupan, Garut|Tambakbaya]]}}
|- valign="top"
|32.05.01
|[[Garut Kota, Garut|Garut Kota]]
| align="center" |11
| align="center" | -
|Kelurahan
|{{Flatlist|* [[Cimuncang, Garut Kota, Garut|Cimuncang]]
* [[Ciwalen, Garut Kota, Garut|Ciwalen]]
* [[Kota Kulon, Garut Kota, Garut|Kota Kulon]]
* [[Kota Wetan, Garut Kota, Garut|Kota Wetan]]
* [[Margawati, Garut Kota, Garut|Margawati]]
* [[Muara Sanding, Garut Kota, Garut|Muara Sanding]]
* [[Pakuwon, Garut Kota, Garut|Pakuwon]]
* [[Paminggir, Garut Kota, Garut|Paminggir]]
* [[Regol, Garut Kota, Garut|Regol]]
* [[Sukamantri, Garut Kota, Garut|Sukamantri]]
* [[Sukanegla, Garut Kota, Garut|Sukanegla]]}}
|- valign="top"
|32.05.10
|[[Kadungora, Garut|Kadungora]]
| align="center" |
| align="center" |14
|Desa
|{{Flatlist|* [[Cikembulan, Kadungora, Garut|Cikembulan]]
* [[Cisaat, Kadungora, Garut|Cisaat]]
* [[Gandamekar, Kadungora, Garut|Gandamekar]]
* [[Harumansari, Kadungora, Garut|Harumansari]]
* [[Hegarsari, Kadungora, Garut|Hegarsari]]
* [[Kadungora, Kadungora, Garut|Kadungora]]
* [[Karangmulya, Kadungora, Garut|Karangmulya]]
* [[Karangtengah, Kadungora, Garut|Karangtengah]]
* [[Mandalasari, Kadungora, Garut|Mandalasari]]
* [[Mekarbakti, Kadungora, Garut|Mekarbakti]]
* [[Neglasari, Kadungora, Garut|Neglasari]]
* [[Rancasalak, Kadungora, Garut|Rancasalak]]
* [[Talagasari, Kadungora, Garut|Talagasari]]
* [[Tanggulun, Kadungora, Garut|Tanggulun]]}}
|- valign="top"
| rowspan="2" |32.05.02
| rowspan="2" |[[Karangpawitan, Garut|Karangpawitan]]
| rowspan="2" align="center" |4
| rowspan="2" align="center" |16
|Desa
|{{Flatlist|* [[Cimurah, Karangpawitan, Garut|Cimurah]]
* [[Godog, Karangpawitan, Garut|Godog]]
* [[Jatisari, Karangpawitan, Garut|Jatisari]]
* [[Karangpawitan, Karangpawitan, Garut|Karangpawitan]]
* [[Karangsari, Karangpawitan, Garut|Karangsari]]
* [[Lebakagung, Karangpawitan, Garut|Lebakagung]]
* [[Mekarsari, Karangpawitan, Garut|Mekarsari]]
* [[Sindanggalih, Karangpawitan, Garut|Sindanggalih]]
* [[Sindanglaya, Karangpawitan, Garut|Sindanglaya]]
* [[Sindangpalay, Karangpawitan, Garut|Sindangpalay]]
* [[Situgede, Karangpawitan, Garut|Situgede]]
* [[Situjaya, Karangpawitan, Garut|Situjaya]]
* [[Situsaeur, Karangpawitan, Garut|Situsaeur]]
* [[Situsari, Karangpawitan, Garut|Situsari]]
* [[Suci, Karangpawitan, Garut|Suci]]
* [[Tanjungsari, Karangpawitan, Garut|Tanjungsari]]}}
|-
|Kelurahan
|{{Flatlist|* [[Karangmulya, Karangpawitan, Garut|Karangmulya]]
* [[Lebakjaya, Karangpawitan, Garut|Lebakjaya]]
* [[Lengkongjaya, Karangpawitan, Garut|Lengkongjaya]]
* [[Sucikaler, Karangpawitan, Garut|Sucikaler]]}}
|- valign="top"
|32.05.16
|[[Karangtengah, Garut|Karangtengah]]
| align="center" |
| align="center" |4
|Desa
|{{Flatlist|* [[Caringin, Karangtengah, Garut|Caringin]]
* [[Cinta, Karangtengah, Garut|Cinta]]
* [[Cintamanik, Karangtengah, Garut|Cintamanik]]
* [[Sindanggalih, Karangtengah, Garut|Sindanggalih]]}}
|- valign="top"
|32.05.13
|[[Kersamanah, Garut|Kersamanah]]
| align="center" |
| align="center" |6
|Desa
|{{Flatlist|* [[Girijaya, Kersamanah, Garut|Girijaya]]
* [[Kersamanah, Kersamanah, Garut|Kersamanah]]
* [[Mekarraya, Kersamanah, Garut|Mekarraya]]
* [[Nanjungjaya, Kersamanah, Garut|Nanjungjaya]]
* [[Sukamaju, Kersamanah, Garut|Sukamaju]]
* [[Sukamerang, Kersamanah, Garut|Sukamerang]]}}
|- valign="top"
|32.05.09
|[[Leles, Garut|Leles]]
| align="center" |
| align="center" |12
|Desa
|{{Flatlist|* [[Cangkuang, Leles, Garut|Cangkuang]]
* [[Ciburial, Leles, Garut|Ciburial]]
* [[Cipancar, Leles, Garut|Cipancar]]
* [[Dano, Leles, Garut|Dano]]
* [[Haruman, Leles, Garut|Haruman]]
* [[Jangkurang, Leles, Garut|Jangkurang]]
* [[Kandangmukti, Leles, Garut|Kandangmukti]]
* [[Leles, Leles, Garut|Leles]]
* [[Lembang, Leles, Garut|Lembang]]
* [[Margaluyu, Leles, Garut|Margaluyu]]
* [[Salamnunggal, Leles, Garut|Salamnunggal]]
* [[Sukarame, Leles, Garut|Sukarame]]}}
|- valign="top"
|32.05.11
|[[Leuwigoong, Garut|Leuwigoong]]
| align="center" |
| align="center" |8
|Desa
|{{Flatlist|* [[Dungusiku, Leuwigoong, Garut|Dungusiku]]
* [[Karanganyar, Leuwigoong, Garut|Karanganyar]]
* [[Karangsari, Leuwigoong, Garut|Karangsari]]
* [[Leuwigoong, Leuwigoong, Garut|Leuwigoong]]
* [[Margacinta, Leuwigoong, Garut|Margacinta]]
* [[Margahayu, Leuwigoong, Garut|Margahayu]]
* [[Sindangsari, Leuwigoong, Garut|Sindangsari]]
* [[Tambak Sari, Leuwigoong, Garut|Tambak Sari]]}}
|- valign="top"
|32.05.14
|[[Malangbong, Garut|Malangbong]]
| align="center" |
| align="center" |24
|Desa
|{{Flatlist|* [[Baru Dua, Malangbong, Garut|Baru Dua]]
* [[Bunisari, Malangbong, Garut|Bunisari]]
* [[Campaka, Malangbong, Garut|Campaka]]
* [[Cibunar, Malangbong, Garut|Cibunar]]
* [[Cihaurkuning, Malangbong, Garut|Cihaurkuning]]
* [[Cikarang, Malangbong, Garut|Cikarang]]
* [[Cilampuyang, Malangbong, Garut|Cilampuyang]]
* [[Cinagara, Malangbong, Garut|Cinagara]]
* [[Cisitu, Malangbong, Garut|Cisitu]]
* [[Citeras, Malangbong, Garut|Citeras]]
* [[Girimakmur, Malangbong, Garut|Girimakmur]]
* [[Karangmulya, Malangbong, Garut|Karangmulya]]
* [[Kutanagara, Malangbong, Garut|Kutanagara]]
* [[Lewobaru, Malangbong, Garut|Lewobaru]]
* [[Malangbong, Malangbong, Garut|Malangbong]]
* [[Mekarasih, Malangbong, Garut|Mekarasih]]
* [[Mekarmulya, Malangbong, Garut|Mekarmulya]]
* [[Sanding, Malangbong, Garut|Sanding]]
* [[Sakawayang, Malangbong, Garut|Sakawayang]]
* [[Sekarwangi, Malangbong, Garut|Sekarwangi]]
* [[Sukajaya, Malangbong, Garut|Sukajaya]]
* [[Sukamanah, Malangbong, Garut|Sukamanah]]
* [[Sukarasa, Malangbong, Garut|Sukarasa]]
* [[Sukaratu, Malangbong, Garut|Sukaratu]]}}
|- valign="top"
|32.05.32
|[[Mekarmukti, Garut|Mekarmukti]]
| align="center" |
| align="center" |5
|Desa
|{{Flatlist|* [[Cijayana, Mekarmukti, Garut|Cijayana]]
* [[Jayabaya, Mekarmukti, Garut|Jayabaya]]
* [[Karangwangi, Mekarmukti, Garut|Karangwangi]]
* [[Mekarmukti, Mekarmukti, Garut|Mekarmukti]]
* [[Mekarsari, Mekarmukti, Garut|Mekarsari]]}}
|- valign="top"
|32.05.33
|[[Pakenjeng, Garut|Pakenjeng]]
| align="center" |
| align="center" |13
|Desa
|{{Flatlist|* [[Depok, Pakenjeng, Garut|Depok]]
* [[Jatiwangi, Pakenjeng, Garut|Jatiwangi]]
* [[Jayamekar, Pakenjeng, Garut|Jayamekar]]
* [[Karangsari, Pakenjeng, Garut|Karangsari]]
* [[Neglasari, Pakenjeng, Garut|Neglasari]]
* [[Panyindangan, Pakenjeng, Garut|Panyindangan]]
* [[Pasirlangu, Pakenjeng, Garut|Pasirlangu]]
* [[Sukamulya, Pakenjeng, Garut|Sukamulya]]
* [[Talagawangi, Pakenjeng, Garut|Talagawangi]]
* [[Tanjungjaya, Pakenjeng, Garut|Tanjungjaya]]
* [[Tanjungmulya, Pakenjeng, Garut|Tanjungmulya]]
* [[Tegalgede, Pakenjeng, Garut|Tegalgede]]
* [[Wangunjaya, Pakenjeng, Garut|Wangunjaya]]}}
|- valign="top"
|32.05.27
|[[Pameungpeuk, Garut|Pameungpeuk]]
| align="center" |
| align="center" |8
|Desa
|{{Flatlist|* [[Bojong, Pameungpeuk, Garut|Bojong]]
* [[Bojong Kidul, Pameungpeuk, Garut|Bojong Kidul]]
* [[Jatimulya, Pameungpeuk, Garut|Jatimulya]]
* [[Mancagahar, Pameungpeuk, Garut|Mancagahar]]
* [[Mandalakasih, Pameungpeuk, Garut|Mandalakasih]]
* [[Paas, Pameungpeuk, Garut|Paas]]
* [[Pameungpeuk, Pameungpeuk, Garut|Pameungpeuk]]
* [[Sirnabakti, Pameungpeuk, Garut|Sirnabakti]]}}
|- valign="top"
|32.05.34
|[[Pamulihan, Garut|Pamulihan]]
| align="center" |
| align="center" |5
|Desa
|{{Flatlist|* [[Garumukti, Pamulihan, Garut|Garumukti]]
* [[Linggarjati, Pamulihan, Garut|Linggarjati]]
* [[Pakenjeng, Pamulihan, Garut|Pakenjeng]]
* [[Panawa, Pamulihan, Garut|Panawa]]
* [[Pananjung, Pamulihan, Garut|Pananjung]]}}
|- valign="top"
|32.05.41
|[[Pangatikan, Garut|Pangatikan]]
| align="center" |
| align="center" |8
|Desa
|{{Flatlist|* [[Babakan Loa, Pangatikan, Garut|Babakan Loa]]
* [[Cihuni, Pangatikan, Garut|Cihuni]]
* [[Cimarabas, Pangatikan, Garut|Cimarabas]]
* [[Citangtu, Pangatikan, Garut|Citangtu]]
* [[Karangsari, Pangatikan, Garut|Karangsari]]
* [[Sukahurip, Pangatikan, Garut|Sukahurip]]
* [[Sukamulya, Pangatikan, Garut|Sukamulya]]
* [[Sukarasa, Pangatikan, Garut|Sukarasa]]}}
|- valign="top"
|32.05.08
|[[Pasirwangi, Garut|Pasirwangi]]
| align="center" |
| align="center" |12
|Desa
|{{Flatlist|* [[Barusari, Pasirwangi, Garut|Barusari]]
* [[Karyamekar, Pasirwangi, Garut|Karyamekar]]
* [[Padaasih, Pasirwangi, Garut|Padaasih]]
* [[Padamukti, Pasirwangi, Garut|Padamukti]]
* [[Padamulya, Pasirwangi, Garut|Padamulya]]
* [[Padasuka, Pasirwangi, Garut|Padasuka]]
* [[Padawaas, Pasirwangi, Garut|Padawaas]]
* [[Pasirkiamis, Pasirwangi, Garut|Pasirkiamis]]
* [[Pasirwangi, Pasirwangi, Garut|Pasirwangi]]
* [[Sarimukti, Pasirwangi, Garut|Sarimukti]]
* [[Sinarjaya, Pasirwangi, Garut|Sinarjaya]]
* [[Talaga, Pasirwangi, Garut|Talaga]]}}
|- valign="top"
|32.05.26
|[[Peundeuy, Garut|Peundeuy]]
| align="center" |
| align="center" |6
|Desa
|{{Flatlist|* [[Pangrumasan, Peundeuy, Garut|Pangrumasan]]
* [[Peundeuy, Peundeuy, Garut|Peundeuy]]
* [[Purwajaya, Peundeuy, Garut|Purwajaya]]
* [[Saribakti, Peundeuy, Garut|Saribakti]]
* [[Sukanagara, Peundeuy, Garut|Sukanagara]]
* [[Toblong, Peundeuy, Garut|Toblong]]}}
|- valign="top"
|32.05.07
|[[Samarang, Garut|Samarang]]
| align="center" |
| align="center" |13
|Desa
|{{Flatlist|* [[Cintaasih, Samarang, Garut|Cintaasih]]
* [[Cisarua, Samarang, Garut|Cisarua]]
* [[Cintakarya, Samarang, Garut|Cintakarya]]
* [[Cintarakyat, Samarang, Garut|Cintarakyat]]
* [[Cintarasa, Samarang, Garut|Cintarasa]]
* [[Parakan, Samarang, Garut|Parakan]]
* [[Samarang, Samarang, Garut|Samarang]]
* [[Sirnasari, Samarang, Garut|Sirnasari]]
* [[Sukakarya, Samarang, Garut|Sukakarya]]
* [[Sukalaksana, Samarang, Garut|Sukalaksana]]
* [[Sukarasa, Samarang, Garut|Sukarasa]]
* [[Tanjung Karya, Samarang, Garut|Tanjung Karya]]
* [[Tanjunganom, Samarang, Garut|Tanjunganom]]}}
|- valign="top"
|32.05.39
|[[Selaawi, Garut|Selaawi]]
| align="center" |
| align="center" |7
|Desa
|{{Flatlist|* [[Cigawir, Selaawi, Garut|Cigawir]]
* [[Cirapuhan, Selaawi, Garut|Cirapuhan]]
* [[Mekarsari, Selaawi, Garut|Mekarsari]]
* [[Pelitaasih, Selaawi, Garut|Pelitaasih]]
* [[Putrajawa, Selaawi, Garut|Putrajawa]]
* [[Samida, Selaawi, Garut|Samida]]
* [[Selaawi, Selaawi, Garut|Selaawi]]}}
|- valign="top"
|32.05.24
|[[Singajaya, Garut|Singajaya]]
| align="center" |
| align="center" |9
|Desa
|{{Flatlist|* [[Cigintung, Singajaya, Garut|Cigintung]]
* [[Ciudian, Singajaya, Garut|Ciudian]]
* [[Girimukti, Singajaya, Garut|Girimukti]]
* [[Karangagung, Singajaya, Garut|Karangagung]]
* [[Mekartani, Singajaya, Garut|Mekartani]]
* [[Pancasura, Singajaya, Garut|Pancasura]]
* [[Singajaya, Singajaya, Garut|Singajaya]]
* [[Sukamulya, Singajaya, Garut|Sukamulya]]
* [[Sukawangi, Singajaya, Garut|Sukawangi]]}}
|- valign="top"
|32.05.42
|[[Sucinaraja, Garut|Sucinaraja]]
| align="center" |
| align="center" |7
|Desa
|{{Flatlist|* [[Cigadog, Sucinaraja, Garut|Cigadog]]
* [[Linggamukti, Sucinaraja, Garut|Linggamukti]]
* [[Sadang, Sucinaraja, Garut|Sadang]]
* [[Sukalaksana, Sucinaraja, Garut|Sukalaksana]]
* [[Sukaratu, Sucinaraja, Garut|Sukaratu]]
* [[Tegalpanjang, Sucinaraja, Garut|Tegalpanjang]]
* [[Tenjonagara, Sucinaraja, Garut|Tenjonagara]]}}
|- valign="top"
|32.05.21
|[[Sukaresmi, Garut|Sukaresmi]]
| align="center" |
| align="center" |7
|Desa
|{{Flatlist|* [[Cintadamai, Sukaresmi, Garut|Cintadamai]]
* [[Mekarjaya, Sukaresmi, Garut|Mekarjaya]]
* [[Padamukti, Sukaresmi, Garut|Padamukti]]
* [[Sukajaya, Sukaresmi, Garut|Sukajaya]]
* [[Sukalilah, Sukaresmi, Garut|Sukalilah]]
* [[Sukamulya, Sukaresmi, Garut|Sukamulya]]
* [[Sukaresmi, Sukaresmi, Garut|Sukaresmi]]}}
|- valign="top"
|32.05.15
|[[Sukawening, Garut|Sukawening]]
| align="center" |
| align="center" |11
|Desa
|{{Flatlist|* [[Maripari, Sukawening, Garut|Maripari]]
* [[Mekar Hurip, Sukawening, Garut|Mekar Hurip]]
* [[Mekarluyu, Sukawening, Garut|Mekarluyu]]
* [[Mekarwangi, Sukawening, Garut|Mekarwangi]]
* [[Pasanggrahan, Sukawening, Garut|Pasanggrahan]]
* [[Sudalarang, Sukawening, Garut|Sudalarang]]
* [[Sukahaji, Sukawening, Garut|Sukahaji]]
* [[Sukaluyu, Sukawening, Garut|Sukaluyu]]
* [[Sukamukti, Sukawening, Garut|Sukamukti]]
* [[Sukasono, Sukawening, Garut|Sukasono]]
* [[Sukawening, Sukawening, Garut|Sukawening]]}}
|- valign="top"
|32.05.37
|[[Talegong, Garut|Talegong]]
| align="center" |
| align="center" |7
|Desa
|{{Flatlist|* [[Mekarmukti, Talegong, Garut|Mekarmukti]]
* [[Mekarmulya, Talegong, Garut|Mekarmulya]]
* [[Mekarwangi, Talegong, Garut|Mekarwangi]]
* [[Selaawi, Talegong, Garut|Selaawi]]
* [[Sukalaksana, Talegong, Garut|Sukalaksana]]
* [[Sukamaju, Talegong, Garut|Sukamaju]]
* [[Sukamulya, Talegong, Garut|Sukamulya]]}}
|- valign="top"
| rowspan="2" |32.05.04
| rowspan="2" |[[Tarogong Kaler, Garut|Tarogong Kaler]]
| rowspan="2" align="center" |1
| rowspan="2" align="center" |12
|Desa
|{{Flatlist|* [[Cimanganten, Tarogong Kaler, Garut|Cimanganten]]
* [[Jati, Tarogong Kaler, Garut|Jati]]
* [[Langensari, Tarogong Kaler, Garut|Langensari]]
* [[Mekarjaya, Tarogong Kaler, Garut|Mekarjaya]]
* [[Mekarwangi, Tarogong Kaler, Garut|Mekarwangi]]
* [[Panjiwangi, Tarogong Kaler, Garut|Panjiwangi]]
* [[Pasawahan, Tarogong Kaler, Garut|Pasawahan]]
* [[Rancabango, Tarogong Kaler, Garut|Rancabango]]
* [[Sirnajaya, Tarogong Kaler, Garut|Sirnajaya]]
* [[Sukajadi, Tarogong Kaler, Garut|Sukajadi]]
* [[Sukawangi, Tarogong Kaler, Garut|Sukawangi]]
* [[Tanjung Kamuning, Tarogong Kaler, Garut|Tanjung Kamuning]]}}
|-
|Kelurahan
|{{Flatlist|* [[Pananjung, Tarogong Kaler, Garut|Pananjung]]}}
|- valign="top"
| rowspan="2" |32.05.05
| rowspan="2" |[[Tarogong Kidul, Garut|Tarogong Kidul]]
| rowspan="2" align="center" |5
| rowspan="2" align="center" |7
|Desa
|{{Flatlist|* [[Cibunar, Tarogong Kidul, Garut|Cibunar]]
* [[Haurpanggung, Tarogong Kidul, Garut|Haurpanggung]]
* [[Jayaraga, Tarogong Kidul, Garut|Jayaraga]]
* [[Kersamenak, Tarogong Kidul, Garut|Kersamenak]]
* [[Mekargalih, Tarogong Kidul, Garut|Mekargalih]]
* [[Sukabakti, Tarogong Kidul, Garut|Sukabakti]]
* [[Tarogong, Tarogong Kidul, Garut|Tarogong]]}}
|-
|Kelurahan
|{{Flatlist|* [[Jayawaras, Tarogong Kidul, Garut|Jayawaras]]
* [[Pataruman, Tarogong Kidul, Garut|Pataruman]]
* [[Sukagalih, Tarogong Kidul, Garut|Sukagalih]]
* [[Sukajaya, Tarogong Kidul, Garut|Sukajaya]]
* [[Sukakarya, Tarogong Kidul, Garut|Sukakarya]]}}
|- valign="top"
|32.05.03
|[[Wanaraja, Garut|Wanaraja]]
| align="center" |
| align="center" |9
|Desa
|{{Flatlist|* [[Cinunuk, Wanaraja, Garut|Cinunuk]]
* [[Sindangmekar, Wanaraja, Garut|Sindangmekar]]
* [[Sindangprabu, Wanaraja, Garut|Sindangprabu]]
* [[Sindangratu, Wanaraja, Garut|Sindangratu]]
* [[Sukamenak, Wanaraja, Garut|Sukamenak]]
* [[Wanajaya, Wanaraja, Garut|Wanajaya]]
* [[Wanamekar, Wanaraja, Garut|Wanamekar]]
* [[Wanaraja, Wanaraja, Garut|Wanaraja]]
* [[Wanasari, Wanaraja, Garut|Wanasari]]}}
|}
=== Pagawé Nagara Sipil (PNS) ===
Jumlah PNS Pamaréntah Kabupatén Garut taun 2022 aya 13.948 urang, kalawan 6.802 urang pagawé [[lalaki]], jeung 7.146 urang [[awéwé]]. Lolobana PNS miboga jabatan fungsional teknis anu lobana 10.057 urang, Pajabat Pimpinan Pratama aya 37 urang, administrator 258 urang, pangawas jumlahna 1.160 urang, pajabat fungsional umum 2.436 urang. <ref name=":7"/>
Pangatikan PNS Pamaréntah Kabupatén Garut lolobana lulusan sarjana/pascasarjana anu lobana 11.102 urang, disusul ku lulusan SMA/sadarajat 1.521 urang, lulusan D-III aya 739 urang, Diploma I 297 urang, lulusan SMP/sadarajat 128 urang, jeung lulusan SD aya 161 urang.<ref name=":7" />
Ditempo tina pangkat golonganna, PNS Pamaréntah Kabupatén Garut lolobana aya di pangkat/golongan III lobana 6.133 urang, PNS golongan IV aya 6.021 urang, golongan II aya 1.701 urang, jeung golongan I 93 urang.<ref name=":7" />
=== Déwan Perwakilan Rahayat Daérah (DPRD) ===
Jumlah anggota DPRD Kabupatén Garut taun 2020 aya 50 jalma, wawakil ti sababaraha partéi nyaéta:<ref name=":7" />
* Demokrat: 5 wakil
* Gerindra; 11 wakil
* Golkar: 7 wakil
* Hanura: 1 wakil
* PAN: 5 wakil
* PDIP: 5 wakil
* PKB: 4 wakil
* PKS: 6 wakil
* PPP: 6 wakil
Jumlah wakil rahayat di DPRD Kabupatén Garut lolobana lalaki kalawan 42 jalma, sedengkeun awéwé aya 8 urang.<ref name=":7" />
=== Kaungan Daérah ===
Pendapatan Asli Daérah (PAD) Kabupatén Garut taun 2019 gedéna Rp486,565 miliar, ningkat tina PAD taun 2018 anu gedéna Rp421,299 miliar. Dana Perimbangan Rp2,843 triliun di taun 2019. Balanja daérah henteu langsung taun 2019 nyaéta Rp2,489 triliun.<ref name=":7" />
=== Satuan Kerja Perangkat Daérah (SKPD)<ref>{{Cite web|url=https://www.garutkab.go.id/page/dinas-badan-kantor|title=Dinas, Badan, Kantor|website=www.garutkab.go.id|language=id|accessdate=2023-02-28}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220814211914/https://www.garutkab.go.id/page/dinas-badan-kantor |date=2022-08-14 }}</ref> ===
# Badan Kepegawaian jeung Diklat
# Badan Kesatuan Bangsa jeung Politik
# Badan Penanggulangan Bencana Daerah
# Badan Pendapatan Daerah
# Badan Pengelola RSU dr. Slamet
# Badan Pengelolaan Keuangan jeung Aset Daerah
# Badan Perencanaan Pembangunan Daerah
# Dinas Kapendudukan jeung Pencatatan Sipil
# Dinas Kaséhatan
# Dinas Ketahanan Pangan
# Dinas Komunikasi jeung Informatika
# Dinas Koperasi jeung UMKM
# Dinas Lingkungan Hirup
# Dinas Pariwisata jeung Kabudayaan
# Dinas Pekerjaan Umum jeung Penataan Ruang
# Dinas Pemadam Kebakaran
# Dinas Pemberdayaan Masyarakat jeung Desa
# Dinas Pemuda jeung Olah Raga
# Dinas Penanaman Modal jeung Perizinan Terpadu
# Dinas Pendidikan
# Dinas Pengendalian Penduduk, Keluarga Berencana, Pemberdayaan Perempuan jeung Perlindungan Anak
# Dinas Perhubungan
# Dinas Perikanan jeung Peternakan
# Dinas Perindustrian, Perdagangan, Energi jeung Sumber Daya Mineral
# Dinas Perpustakaan jeung Kearsipan
# Dinas Pertanian
# Dinas Perumahan jeung Pemukiman
# Dinas Sosial
# Dinas Tenaga Kerja jeung Transmigrasi
# Inspektorat
# Satuan Polisi Pamong Praja
# Sekretariat Daerah
# Sekretariat DPRD
== Pangeusi ==
Jumlah pangeusi Kabupatén Garut taun 2020 nyaéta 2.585.610 jalma, naék jumlahna di taun 2021 2.604.790 jalma. Laju tumuwuhna pangeusi taun 2010-2020 nyaéta 0,75%, sedengkeun laju tumuwuhna pangeusi taun 2020-2021 gedéna 0,56%. Kapadetan pageusi Kabupatén Garut taun 2020 nyaéta 843,54 per km<sup>2</sup>, sedengkeun taun 2021 849,80 per km<sup>2</sup>.<ref name=":7" />
Jumlah pangeusi yuswa 20-24 taun jadi panglobana nyicingan Kabupatén Garut nyaéta 250.073 urang, tulus pengeusi yuswa 15-19 taun jumlahna 249.374 urang. Jumlah angkatan gawé taun 2021 nyaéta 1.200.346 urang.<ref name=":7" />
== Pangatikan ==
Jumlah Taman Kanak-Kanak (TK) di Kabupatén Garut taun ajaran 2020/2021 aya 733 sakola kalawan 3 TK negeri jeung 730 TK swasta. Jumlah guru anu ngajar di taun 2021/2022 kabéhna aya 2.360 jalma, kalawan 13 guru di sakola negeri jeung 2.347 di sakola swasta. Jumlah Sakola Dasar (SD) taun 2021/2022 aya 1.558 sakola, kalawan 1.454 sakola negeri jeung 104 SD swasta. Lobana guru SD aya 12.549 urang, kalawan 999 guru SD swasta jeung 11.550 guru SD negeri. Jumlah SMP taun 2021/2022 aya 413 sakola, kalawan 268 SMP swasta jeung 145 SMP negeri. Jumlah guru SMP aya 5.830 urang, kalawan 2.298 urang guru SMP swasta jeung 3.541 urang guru SMP negeri. Jumlah [[SMA]] di Kabupatén Garut aya 127 sakola, kalawan 95 [[SMA]] swasta jeung 32 SMA negeri. <ref name=":7" />
=== SMA/SMK/MA ===
Di handap ieu mangrupa daptar SMA/SMK/MA anu aya di Kabupatén Garut
{{col-css3-begin|4}}
*[[SMA Negeri 1 Garut]]
*[[SMA Negeri 2 Garut]]
*[[SMA Negeri 3 Garut]]
*[[SMA Negeri 4 Garut]]
*[[SMA Negeri 5 Garut]]
*[[SMA Negeri 6 Garut]]
*[[SMA Negeri 7 Garut]]
*[[SMA Negeri 8 Garut]]
*[[SMA Negeri 9 Garut]]
*[[SMA Negeri 10 Garut]]
*[[SMA Negeri 11 Garut]]
*[[SMA Negeri 12 Garut]]
*[[SMA Negeri 13 Garut]]
*[[SMA Negeri 14 Garut]]
*[[SMA Negeri 15 Garut]]
*[[SMA Negeri 16 Garut]]
*[[SMA Negeri 17 Garut]]
*[[SMA Negeri 18 Garut]]
*[[SMA Negeri 19 Garut]]
*[[SMA Negeri 20 Garut]]
*[[SMA Negeri 21 Garut]]
*[[SMA Negeri 22 Garut]]
*[[SMA Negeri 23 Garut]]
*[[SMA Negeri 24 Garut]]
*[[SMA Negeri 25 Garut]]
*[[SMA Negeri 26 Garut]]
*[[SMA Negeri 27 Garut]]
*[[SMA Negeri 28 Garut]]
*[[SMA Negeri 29 Garut]]
*[[SMA Negeri 30 Garut]]
*[[SMK Negeri 1 Garut]]
*[[SMK Negeri 2 Garut]]
{{col-css3-end}}
=== Paguron Luhur ===
Di handap ieu daptar [[paguron luhur]] anu aya di Kabupatén Garut:
{{col-css3-begin|2}}
# Akademi Kebidanan YPSDMI
# Akademi Manajemen Informatika jeung Komputer Garut
# Sekolah Tinggi Hukum Garut
# Sekolah Tinggi Ilmu Ekonomi Yasa Anggana
# Sekolah Tinggi Ilmu Kesehatan Garut
# Sekolah Tinggi Teknologi Garut
# STKIP Garut
# Universitas Garut
# Akademi Kebidanan Karsa Husada Garut
# Akademi Keperawatan Bidara Mukti
# Akademi Keperawatan Pemkab Garut
# Institut Pendidikan Indonesia Garut
# Institut Teknologi Garut
# Sekolah Tinggi Agama Islam KH Badruzzaman
# Sekolah Tinggi Ekonomi Islam Yapisha Garut
# Sekolah Tinggi Ilmu Ekonomi jeung Bisnis Syariah Nahdlatul Ulama Garut
# Sekolah Tinggi Ilmu Tarbiyah Qurrota Ayun
# STAI Al-Musaddadiyah Garut
# STAI Darul Arqam Muhammadiyah Garut
# STAI Muhammadiyah Garut
{{col-css3-end|2}}
== Kaséhatan ==
Fasilitas [[kaséhatan]] anu aya di Kabupatén Garut taun 2021 dirojong ku:<ref name=":7" />
* 9 Rumah sakit
* 1 Rumah sakit babaran
* 83 Poliklinik
* 68 Puskésmas
* 156 Puskésmas Pembantu
* 95 Apoték
Di handap ieu daptar rumah sakit anu aya di Kabupaten Garut:<ref>{{Cite web|url=https://sirs.kemkes.go.id/fo/home/dashboard_rs?id=32|title=RS Online|website=sirs.kemkes.go.id|accessdate=2023-02-28}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230225233558/https://sirs.kemkes.go.id/fo/home/dashboard_rs?id=32 |date=2023-02-25 }}</ref>
* RS Umum Daerah dr. Slamet Garut, Jl. Rumah Sakit No.12 Garut
* RS Umum Tk. IV Guntur, Jl. Bratayuda 101 Garut
* RS Umum Daerah Pameungpeuk Prov. Jabar, Jl. Raya Miramareu No 99 Desa Sirnabakti Kec. Pameungpeuk
* RS Umum Nurhayati Garut, Jl. Jendral Sudirman No. 6
* RS Umum Annisa Queen, Jln. Jenderal Sudirman No 208 Desa Suci Kaler Kecamatan Karangpawitan Kab. Garut
* RS Umum Intan Husada, Jl. Suherman Nomor 72 Desa Tarogong Kec. Tarogong Kidul Kabupaten Garut 44151 Provinsi Jawa Barat
* RS Medina, Jl. Raya Wanaraja No. 500 RT. 004 RW. 008 Desa Cinunuk Kec. Wanaraja
* Bethesda Medical Centre Garut
* Klinik Mahesa Medical Center
Jumlah tanaga [[kaséhatan]] anu kacatetdi taun 2021 nyaéta aya:<ref name=":7" />
* 425 dokter
* 36 dokter huntu
* 2.500 perawat
* 1.488 bidan
* 406 tanaga kafarmasian
* 78 tanaga kaséhatan masarakat
* 3 tanaga kaséhatan lingkungan
* 61 tanaga ahli gizi
* 241 ahli teknologi laboratorium medik
== Topologi ==
[[Gambar:Garut-westjava-indonesia-daytime.jpg|jmpl|Panorama Sawah di Garut]]
Dumasar [[topologi]]na, Garut dibagi jadi dua wilayah:
* ''Garut Kalér'' nu ngawengku tatar luhur/pagunungan salaku pamasok poko [[béas]] di Garut
* ''Garut Kidul'' nu lolobana mangrupa tataran nu teu rata, aya salosin walungan nu ngalir ka kidul, ngamuara di laut kidul.
==
Di handap ieu puseur pangbalanjaan manrupa [[pasar]] di Kabupatén Garut:<ref>{{Cite web|url=https://infogarut.id/rekomendasi-tempat-belanja-pasar-tradisional-garut|title=Rekomendasi Tempat Belanja, Pasar Tradisional Garut|last=Infogarut|website=infogarut.id|language=id-ID|accessdate=2023-02-28}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230228152103/https://infogarut.id/rekomendasi-tempat-belanja-pasar-tradisional-garut |date=2023-02-28 }}</ref>
# Pasar Ciawitali
# Pasar Jagal
# Pasar Modern Limbangan
# Pasar Kadungora
# Pasar Wisata Samarang
# Pasar Ceplak
# Modern Market Rancabuaya
# Garut Plaza
# Ramayana Garut
== Transportasi ==
[[Gambar:Garut Cibatuan arrived in Garut Station, dark.jpg|jmpl|Statsion Garut]]
[[Gambar:Garut railway station.png|jmpl|Statsion Garut]]
Panjang [[jalan]] di Kabupatén Garut taun 2017 nyaéta 385,29 km, kalawan 331,45 jalananu geus diaspal, jalan karikil 53,84 km. Jalan anu diaspal lolobana aya di Kacamatan [[Garut Kota, Garut|Garut Kota]]<ref>{{Cite web|url=https://garutkab.bps.go.id/statictable/2018/04/12/306/panjang-jalan-menurut-kecamatan-dan-jenis-permukaan-jalan-di-kabupaten-garut-km-2017.html|title=Badan Pusat Statistik Kabupaten Garut|last=Badan Pusat Statistik Kabupaten Garut|website=Badan Pusat Statistik Kabupaten Garut|publisher=Badan Pusat Statistik Kabupaten Garut|accessdate=28-02-2023}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230228152107/https://garutkab.bps.go.id/statictable/2018/04/12/306/panjang-jalan-menurut-kecamatan-dan-jenis-permukaan-jalan-di-kabupaten-garut-km-2017.html |date=2023-02-28 }}</ref>
Angkutan darat dirojong ku ayana angkot, terminal, jeung karéta sarta statsion. Aya terminal Guntur anu nyadiakeun rupa-rupa trayék [[angkot]] ka rupa-rupa daérah. Sedengkeun [[Statsion karéta|statsion]] anu aya di Kabupaten Garut nyaeta: <ref>{{Cite web|url=https://www.detik.com/jabar/jabar-gaskeun/d-6291098/7-stasiun-kereta-api-di-garut|title=7 Stasiun Kereta Api di Garut|last=Gandapurnama|first=Baban|website=detikjabar|language=id-ID|accessdate=2023-02-28}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230228152104/https://www.detik.com/jabar/jabar-gaskeun/d-6291098/7-stasiun-kereta-api-di-garut |date=2023-02-28 }}</ref>
# [[Stasion Bumiwaluya|Statsion Bumiwaluya]]
# [[Stasion Cibatu|Statsion Cibatu]]
# [[Stasion Cipeundeuy|Statsion Cipeundeuy]]
# [[Stasion Garut|Statsion Garut]]
# [[Stasion Lélés|Statsion Leles]]
# [[Stasion Leuwigoong|Statsion Leuwigoong]]
# [[Stasion Warungbandrék|Statsion Warungbandrek]]
Karéta api anu eureun di Statsion Garut nyaéta [[Karéta api Cikuray|Karéta Api Cikurai]] jeung Karéta Api Garut Cibatuan.<ref>{{Cite web|url=https://www.kai.id/information/full_news/5268-jalur-kereta-api-garut-cibatu-kembali-beroperasi|title=PT Kereta Api Indonesia|last=PT Kereta Api Indonesia|website=PT Kereta Api Indonesia|publisher=PT Kereta Api Indonesia|accessdate=28-03-2023}}{{Dead link|date=February 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>
== Kabudayaan ==
Kabupatén Garut jadi salah sahiji puseur kabudayaan Sunda. Salah sahiji buktina nyaéta ayana sababaraha situs sejarah, salah sahijina [[Situ Cangkuang]]. Situ Cangkuang awalna mangrupa daérah anu geus diwangun ti jaman karajaan Sunda nyaéta Karajaan Galuh. Di Situ Cangkuang, aya salah sahiji paninggalan tatar Sunda mangrupa [[Candi Cangkuang]]<ref name="Candi">{{Cite book|title=Dvarapalas in Indonesia: Temple Guardians and Acculturation|last=A. van Bemmel|first=Helena|coauthors=Taylor & Francis|year=1994|page=62|location=Trotterdam|publisher=CRC Press|isbn=9789054101550|url=https://books.google.co.id/books?id=kNlt08SXW48C&pg=PA65&dq=CANDI+INDONESIA&hl=id&sa=X&ved=2ahUKEwiMxfeNsd7tAhUY73MBHeaKARU4ChDoATAFegQIAhAC#v=onepage&q=CANDI%20INDONESIA&f=false}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230228161558/https://books.google.co.id/books?id=kNlt08SXW48C&pg=PA65&dq=CANDI+INDONESIA&hl=id&sa=X&ved=2ahUKEwiMxfeNsd7tAhUY73MBHeaKARU4ChDoATAFegQIAhAC#v=onepage&q=CANDI%20INDONESIA&f=false |date=2023-02-28 }}</ref>.
Di samping paninggalan sajarah, Kabupatén Garut katelah ku rupa-rupa seni tradisional. Salah sahiji bentuk seni tradisional anu katelah nyaéta adu domba Garut. Kagiatan adu domba Garut dimimitian di jaman pamaréntahan Suryakanta Legawa. Adu domba garut mangrupa adu katangkasan domba anu biasana diiringan ogé ku atraksi musik tradisional<ref>{{Cite web|url=https://visitgarut.garutkab.go.id/seni-adu-domba-garut/|title=Seni Adu Domba Garut|website=visitgarut|language=id-ID|accessdate=2023-02-28}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230228161555/https://visitgarut.garutkab.go.id/seni-adu-domba-garut/ |date=2023-02-28 }}</ref><ref name=":02">{{Cite web|url=https://kebudayaan.kemdikbud.go.id/bpnbjabar/kesenian-tradisional-kabupaten-garut/|title=Kesenian Tradisional Kabupaten Garut|website=Balai Pelestarian Nilai Budaya Jawa Barat|language=en-US|accessdate=2023-02-28}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230228161558/https://kebudayaan.kemdikbud.go.id/bpnbjabar/kesenian-tradisional-kabupaten-garut/ |date=2023-02-28 }}</ref>. Di wewengkon [[Wanaraja, Garut|Wanaraja]], aya tradisi [[surak ibra]] atawa boboyongan anu lahir jeung nyimbolkeun perlawanan pajoang Indonésia ka pamaréntahan penjajah Walanda. Kasenian ieu dilakukeun ku cara ngaboyong jeung ngangkat pamaén satinggi-tinggina saacan dilempar jeung ditangkep. Ciri khas lain ti surak ibra nyaéta ayana gerakan pencak silat pamaén anu diiringan ku pembawa obor jeung musik ti kendang, dogdong, angklung, keprak, jeung pentungan bambu<ref name=":02" /><ref>{{Cite web|url=https://infogarut.id/public/surak-ibra-warisan-budaya-warga-wanaraja|title=Surak Ibra, Warisan Budaya Warga Wanaraja|last=Infogarut|website=infogarut.id|language=id-ID|accessdate=2023-02-28}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230228161550/https://infogarut.id/public/surak-ibra-warisan-budaya-warga-wanaraja |date=2023-02-28 }}</ref>.
== Pariwisata ==
Ti mimiti aya, Kabupatén Garut katelah ku tempat wisatana. Malah geus ti jaman kolonial Walanda kénéh Garut kawentar salaku salah sahiji tujuan wisata, boh keur wisatawan lokal atawa luar, nepi ka katelah salaku ''"Swiss van Java".''<ref>{{Cite web|url=https://www.pikiran-rakyat.com/jawa-barat/pr-01286911/ternyata-ini-awal-mula-garut-dijuluki-swiss-van-java-410647?page=all|title=Ternyata Ini Awal Mula Garut Dijuluki Swiss van Java - Halaman all|last=Administrator|website=www.pikiran-rakyat.com|language=id|accessdate=2023-02-28}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230228162543/https://www.pikiran-rakyat.com/jawa-barat/pr-01286911/ternyata-ini-awal-mula-garut-dijuluki-swiss-van-java-410647?page=all |date=2023-02-28 }}</ref>. Pangwangunan infrastruktur masif ti jaman kolonial Walanda berhasil narik wisatawan ti luar nagari hususna ti Éropa<ref name=":5" />. Aktor saperti [[Charlie Chaplin]] kacatet geus dua kali ngunjungan Garut<ref>{{Cite web|url=https://www.merdeka.com/peristiwa/dari-ngamplang-julukan-swiss-van-java-untuk-garut-lahir.html|title=Dari Ngamplang Julukan 'Swiss Van Java' Untuk Garut Lahir|website=merdeka.com|language=en|accessdate=2023-02-28}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230228162543/https://www.merdeka.com/peristiwa/dari-ngamplang-julukan-swiss-van-java-untuk-garut-lahir.html |date=2023-02-28 }}</ref>.
Aya loba tempat wisata di Garut, ti mimiti wisata basisir di Kidul nepi ka panorama pagunungan, kawah, situ, jeung curug. Sababaraha obyék wisata nu aya di Garut di antarana:
# [[Basisir Santolo]]
# [[Basisir Cilauteureun]]
Baris 133 ⟶ 1.336:
# Kebon sato Cikembulan
# Pamandian Cipanas
# Pameungpeuk
# [[Sampireun]]
# [[Situ Bagendit]]
# [[Situ Cangkuang]]
# Cagar Alam Gunung Papandayan
<gallery>
Image:gunungcikuray.jpg|Gunung Cikuray di kiduleun kota Garut
Image:Bagendit.jpg|Situ Bagendit, Garut
Image:Situ_Cangkuang,_Leles,_Garut,_Indonesia.jpg|Situ Cangkuang
Image:Cangkuang_4.jpg|Candi Cangkuang
Image:Papandayan_best_view,_Gunung_Papandayan,_Cisurupan,_Garut,_Jawa_Barat,_14122014.jpg|Gunung Papandayan, Garut
Image::Pamengpeuk_Beach,_Garut.jpg|Basisir Santolo
</gallery>
=== Hotél ===
Jumlah hotél di Kabupatén Garut taun 2020 aya 167 panginepan, kalawan 2.607 kamar jeung 3.393 tempat saré. Kitu ogé taun 2021, hotél aya 167. Lolobana hotél aya di Kacamatan [[Tarogong Kidul, Garut|Tarogong Kidul]] anu lobana 21 unit, disusul ku Kacamatan [[Garut Kota, Garut|Garut Kota]] 19 unit jeung Kacamatan [[Blubur Limbangan, Garut|Balubur Limbangan]] 14 unit. <ref name=":7" />
Di handap ieu sababaraha hiji hotél anu kasohor di Garut:<ref>{{Cite web|url=https://www.tripadvisor.co.id/Hotels-g1137840-Garut_West_Java_Java-Hotels.html|title=10 HOTEL TERBAIK di Garut 2023 (dari Rp 152.000) - Tripadvisor|website=www.tripadvisor.co.id|language=id|accessdate=2023-02-28}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230228152104/https://www.tripadvisor.co.id/Hotels-g1137840-Garut_West_Java_Java-Hotels.html |date=2023-02-28 }}</ref>
# Hotél Santika Garut
# Aleyra Hoté.l and Villa's Garut
# Favehoté.l Cimanuk
# Harmoni Hoté.l Garut
# Bukit Alamanda Resort & Resto
# Kampung Sumber Alam
# Tirtagangga Hoté.l
# Sabda Alam Resort Hoté.l
== Hasil bumi & industri ==
Kasuburan taneuh teu rata kapangaruhan ku pagunungan, walungan, jeung tatar handap basisir, antukna usaha [[tatanén]] nu loyog nyaéta perkebunan kawas entéh, ogé tani ([[sawah]] & huma), sayur, peternakan, sarta ngokolakeun leuweung.<ref name=simping>{{cite book|title=Agribisnis Kreatif: Pilar Wirausaha Masa Depan, Kekuatan Dunia Baru Menuju Kemakmuran Hijau|first=Iwan|Last=Setiawan|Pages=267|isbn=9789790025288|publisher=Penebar Swadaya Group|year=2012}}</ref>
Sababaraha hasil bumi Garut nu has di antarana,
Baris 163 ⟶ 1.390:
==Béas Garut==
[[Béas]] Garut teu pati kawentar kawas béas [[Cianjur]] atawa béas [[Thailand]], dalah kitu lamun seug dititénan mah béas Garut téh leuwih onjoy batan nu lian.<ref name=cekas/> Kelirna leuwih cékas, pulen mangsa diasakan, dina rasa ogé leuwih ngeunah batan nu lian, ngan waé nu daragang sok ngahaja nyamunikeun asal muasal béas Garut
Tayalian [[Andris Wijaya]] nu nganjrek di [[Samarang]], sabadana tamat nyuprih élmu di '''Poltek''' '''[[ITB]]''' taun 2011.<ref name=cekas/>
Manéhna hayang masarakat réa mikawanoh tur mikaresep kana béas Garut, nya nyieun hiji torobosan
== Galeri ==
Baris 176 ⟶ 1.403:
== Tumbu Luar ==
* [http://www.garut.go.id/ Ramatloka Resmi] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060629003125/http://www.garut.go.id/ |date=2006-06-29 }}
==Dicutat tina==
Baris 186 ⟶ 1.413:
[[Kategori:Kabupatén di Jawa Kulon|Garut]]
[[Kategori:Kabupatén Garut]]
[[Kategori:Artikel WikiMekar]]
| |||