Moro Islamic Liberation Front
Ang Moro Islamic Liberation Front (MILF; Arabe: جبهة تحرير مورو الإسلامية Jabhat Taḥrīr Moro al-ʾIslāmiyyah), literal sa Tagalog bilang Prente ng Pagpapalaya ng Islamikong Moro, ay isang pangkat na nakabase sa Mindanao na naghahangad ng rehiyong awtonomo ng mga Moro mula sa pamahalaang sentral.[2] Mayroong presensya ang pangkat sa rehiyong Bangsamoro ng Mindanao, ang Kapuluang Sulu, Palawan, Basilan, at ibang karatig na kapuluan.[3] Ang dating armadong sangay ng grupo ay ang Bangsamoro Islamic Armed Forces (BIAF, lit. na 'Sandatahang Lakas mg Islamikong Bangsamoro'),[4] bagaman ang pangalan ng magulang na organisasyon nito, ang MILF, ay kadalasang ginagamit upang tukuyin ang BIAF. Noong Hulyo, 2018, nagpasa ang pamahalaan ng Pilipinas ng Bangsamoro Organic Law (o Batas Organiko ng Bangsamoro), na nagbibigay ng mas may awtonomiya sa mga Muslim.[5] Bilang kapalit, nagpabatid ang MILF na magdidisarma sila ng 30,000 nakakipaglaban.[6]
| Prente ng Pagpapalaya ng Islamikong Moro Moro Islamic Liberation Front (MILF) | |
|---|---|
| جبهة تحرير مورو الإسلامية | |
| Kilala din bilang | Bangsamoro Islamic Armed Forces (BIAF) |
| Pinuno | Al-Hadj Murad Ibrahim, Sheikh Hashim Salamat (dati) |
| Pagkatatag | 1977 |
| Mga petsa ng operasyon | 1977 – Marso 27, 2014 (Permanenteng tigil-putukan)[1] |
| Humiwalay mula sa | Prente ng Pambansang Pagpapalaya ng Moro o Moro National Liberation Front |
| Bansa | Pilipinas |
| Mga motibo | Kalayaan ng rehiyong Bangsamoro (dati) Pagtatag ng isang rehiyon na may mas malaki ang awtonomiya kaysa Rehiyong Awtonomo ng Muslim Mindanao (Rehiyong Awtonomo ng Bangsamoro) |
| Punong-tanggapan | Darapanan, Sultan Kudarat, Maguindanao del Norte |
| Pahayagan | Luwanran |
| Mga aktibong rehiyon | Mindanao, Pilipinas |
| Ideolohiya | Awtonomiya ng Moro Islamismo Demokrasyang Islamiko |
| Kalagayan | Inaktibo (bilang isang armadong grupo) |
| Watawat |  |
| Websayt | luwaran.com |
Kasaysayan
baguhin
Kasunod ng masaker ng Jabidah noong 1968, patagong naitatag ang Moro National Liberation Front (MNLF, lit. na 'Prente ng Pambansang Pagpapalaya ng Moro') ng mga mag-aaral na Moro sa Unibersidad ng Pilipinas, Ehipto, at Gitnang Silangan na naghangad na makalikha ng isang malayang bansang Muslim sa katimugang Pilipinas. Nakakuha ng banyagang suporta ang MNLF mula kay Muammar Gadaffi ng Libya, na nagtustos at nagbigay ng pagsasanay sa mga kabataang Moro.[7][8] Nakisangkot ang MNLF sa mga pag-atake at pagpaslang para isulong ang kanilang layunin.[9][10] Nagpadala ng mga tropa ang pamahalaan ng Pilipinas sa katimugang Pilipinas upang ikontrol ang insurhensiya. Noong 1976, nag-areglo ng negosasyon si Gaddafi sa pagitan ng pamahalaan ng Pilipinas at pinuno ng MNLF na si Nur Misuari na nagdulot sa pagpirma ng Kasunduang Tripoli kung saan tinanggap ng MNLF ang alok ng pamahalaan ng Pilipinas ng medyo may awtonomiya sa mga rehiyon na pinagtatalunan.[11]
Nagkaroon ang pagpirma ng kasunduan na ito ng seryosong lamat[12] sa pamunuan ng MNLF, na nagdulot sa pagbuo ng isang pangkat na humiwalay noong 1977 na kinabibilangan ni Hashim Salamat at 57 opisyal ng MNLF. Inisyal na kilala ang pangkat bilang "The New Leadership" o "Ang Bagong Pamunuan". Pinatalsik ni Misuari si Salamat noong Disyembre 1977, at pagkatapos, nilipat ni Salamat ang kanyang bagong organisasyon sa Cairo, Ehipto, at pagkatapos, noong 1980, sa Lahore, Pakistan, kung saan inako ang mga aktibidad diplomatiko. Pormal na naitatag ang organisasayon noong 1984 bilang Moro Islamic Liberation Front (MILF, lit. na 'Prente ng Pagpapalaya ng Islamikong Moro').[11] Naging matagal nang tagasuporta si Gaddafi pagkatapos naitatag nito.[13][14]
Tingnan din
baguhinMga sanggunian
baguhin- ↑ "Philippines Reach Landmark Peace Deal with MILF". Conciliation Resources (sa wikang Ingles). Marso 2014. Nakuha noong Hunyo 27, 2022.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ De Guzman, Orlando (Mayo 6, 2003). "The Philippines' MILF Rebels". BBC News (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong Disyembre 9, 2010. Nakuha noong Hunyo 4, 2010.
{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Philippines". The World Factbook (sa wikang Ingles). Central Intelligence Agency. Mayo 16, 2006. Inarkibo mula sa orihinal noong Mayo 28, 2006. Nakuha noong Mayo 29, 2006.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Arguillas, Carolyn (Hulyo 23, 2018). "Murad: BARMM is "Very Much Above ARMM"". MindaNews (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong Hulyo 25, 2018. Nakuha noong Hulyo 25, 2018.
{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Villamor, Felipe (Hulyo 26, 2018). "Duterte Signs Law Giving More Autonomy to Muslims in Southern Philippines". New York Times (sa wikang Ingles).
{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "30,000 Muslim rebels to be disarmed under Philippine deal" (sa wikang Ingles). Dawn.
- ↑ Turbiville, Graham H. Jr. (Marso–Abril 2002). "Bearer of the Sword". Military Review (sa wikang Ingles): 42.
{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Gross, Max L. (2007). A Muslim Archipelago: Islam and Politics in Southeast Asia (sa wikang Ingles). Washington, DC: National Defense Intelligence College. p. 183. ISBN 978-1-932946-19-2.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Huang, Reyko (Pebrero 15, 2002). "In the Spotlight: Moro Islamic Liberation Front". Center for Defense Information (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong Hunyo 20, 2010. Nakuha noong Hunyo 4, 2010.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Moro Islamic Liberation Front". GlobalSecurity.org (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong Agosto 21, 2010. Nakuha noong Hunyo 4, 2010.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ 11.0 11.1 Abuza, Zachary (2003). Militant Islam in Southeast Asia: Crucible of Terror (sa wikang Ingles). Boulder: Lynne Rienner Publishers. pp. 39, 115 (pananda 3). ISBN 1-58826-237-5.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Sadian, John Carlo Gil M. (Abril 2–8, 2012). "The Long Struggle to Silence the Guns of Rebellion: After Decades of Communist and Separatist Insurgency, Will Peace Agreements Ever Happen?". The CenSEI Report (sa wikang Ingles). Bol. 2, blg. 13 – sa pamamagitan ni/ng Scribd.
{{cite magazine}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Mandel, Daniel; Afterman, Gedaliah (Pebrero 2003). "A Rogue Returns: Libya Quietly Makes a Comeback". Australia/Israel & Jewish Affairs Council (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong Marso 1, 2003. Nakuha noong Pebrero 27, 2011.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Davis, Brian L. (1990). Qaddafi, Terrorism, and the Origins of the U.S. Attack on Libya (sa wikang Ingles). New York: Praeger.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)