Fredric Jameson
Fredric Jameson (d. 14 Nisan 1934 - ö. 22 Eylül 2024), ABD'li Marksist edebiyat kuramcısı, edebiyat eleştirmeni ve teorisyeni.
| Fredric Jameson | |
|---|---|
.jpg) | |
| Doğum | 14 Nisan 1934 Cleveland, Ohio, ABD |
| Ölüm | 22 Eylül 2024 (90 yaşında) Durham, Kuzey Karolina, ABD |
| Meslek | Yazar ve filozof |
| Vatandaşlık | Amerikan |
| Dönem | 20.-21. Yüzyıl felsefesi |
| Tür | Ekonomi-Felsefi |
| Konu | Felsefe |
| Önemli eser | The Political Unsconscious Postmodernism:The Cultural Logic of late Capitalism |
| Önemli ödülleri | Holberg Ödülü |
Eğitimi ve erken dönem çalışmaları
değiştirJameson, Münih'te ve Berlin'de okudu. Yale Üniversitesi'nde, Jean-Paul Sartre üzerine doktorasını yaptı.
Jameson'ın, toplumsal ve tarihsel bütünlük ("Bütünsellik") temelli Neo-Marksizm yorumu, Marksist politik ve teorik düşünce içinde, Hegel'in İçkin eleştiri (Immanennte Kritik) kavramının etkisinde ortaya konulmuştur. Bunun yanı sıra çalışmalarında, Georg Lukács'ın, Ernst Bloch'un, Theodor W. Adorno'nun, Walter Benjamin'in, Herbert Marcuse'un ve Sartre'ın belirgin bir etkisi vardır.
1950'li yıllarda Amerika'da o zamana kadar çok tanınmayan Batı marksizminin dogmatik olmayan bir yorumunun tanınmasını sağladı. Böylece, Yeni Sol'un gelişmesine katkıda bulundu.
Postmodernizm
değiştirJameson, 20.yüzyılın sonundaki koşulların tanımlanması olarak postmodernizmin çok tanınmış teorisyenlerinden biridir, ancak hiçbir surette bir postmodern teorisyen değildir. Onun çalışmaları daha çok postmodern düşüncenin yadsınmasına yöneliktir. Jameson'ın "Marksizm ve Biçim" (Marxism and Form), Postmodernizm:Geç Kapitalizmin Kültürel Mantığı" (Postmodernism: The Cultural Logic of Late Capitalism) gibi kitaplarıyla bilinmektedir. Jameson, bir Marksist olarak geç dönem kapitalizm koşullarında Marksizmi eleştirel olarak yeniden kullanıma sokmaya yönelmiştir.[1]
Postmodern dönemde hızla artan bir yöntem olarak farklı çalışma alanlarının birbiriyle etkileşiminin altını çizip kültürel çalışmalar alanının gelişmesini sağlamıştır.[2] Politika, Kültür ve Edebiyat üzerine kitapları yayınlanmış ve önemli bir kısmı Türkçeye çevrilmiştir.[3] 2004 yılında ayrıca, Almancada "Modernitenin Mitleri" adlı çalışması yayınlandı.
22 Eylül 2024 tarihinde 90 yaşındayken hayatını kaybetti.[4]
Çalışmaları
değiştir- Sartre, The Origins of a Style (1961)
- Marxism and Form (1971)
- The Prison-House of Language (1972)
- The Political Unconscious (1981)
- Late Marxism (1990)
- Postmodernism or, the Cultural Logic of Late Capitalism (1991, essays)
- The Geopolitical Aesthetic (1992)
- The Seeds of Time (1994)
- The Cultural Turn (1998)
Jameson'ın Türkçeye çevrilmiş yapıtları çalışmaları
değiştir- Zamanın Tohumları, çev: Onur Gayretli, Monokl Yayınları,
- Edebiyat Yazıları, Metis yayınları,
- Biricik Modernite, Epos yayınları, çeviren:Sami Oguz.
- Dil Hapishanesi, Yapısalcılığın ve Rus Biçimciliginin Eleştirel Öyküsü, YKY, çeviren:Mehmet H.Doğan.
- Marksizm ve Biçim, YKY, çeviren:Mehmet H.Doğan.
- Kültürel Dönemeç, Dost kitabevi, çeviren:Kemal İnal.
- Postmodernizm ya da Geç Kapitalizmin Kültürel Mantığı, Nirengikitap, çeviren:Abdulkadir Gölcü, Nuri Plümer.
- "Diyalektiğin Birleştirici Güçleri", çeviri: Bülent Doğan, İthaki yayınları
- "Ütopya Denen Arzu", Metis Yayınları, çeviren: Ferit Burak Aydar.
Kaynakça
değiştir- ^ Yılmaz, Burhan (2014). "Postmodernizm Bağlamında Fredric Jameson'da Geç Kapitalizmin Kültürel Mantığı ve Video Kuramı". Sanat ve Tasarım Dergisi. 1 (14): 131-144. doi:10.18603/std.75974. ISSN 1308-2264. 23 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2024.
- ^ Jameson, Frederic (2022). "Kültürel Çalışmalar Üzerine". 4. BOYUT Medya ve Kültürel Çalışmalar Dergisi (20): 121-152. doi:10.26650/4boyut.2022.007. ISSN 2822-6623. 23 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2024.
- ^ "Fredric Jameson kitapları". idefix. 23 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2024.
- ^ "Fredric Jameson yaşamını yitirdi". 22 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2024.