Katy Jurado

Katy Jurado (d. 16 Ocak 1924 - ö. 5 Temmuz 2002) ödüllü Meksikalı oyuncu. 1950'lerden sonra Hollywood'un da aranılan oyunculerden biri oldu, buna rağmen ABD vatandaşlığına geçmedi.

Katy Jurado
Doğum	María Cristina Estela Marcela Jurado García 16 Ocak 1924(1924-01-16) Guadalajara, Jalisco, Meksika
Ölüm	5 Temmuz 2002 (78 yaşında) Cuernavaca, Meksika
Ödüller	Altın Küre High Noon (Kahraman Şerif) (1952)
İmza

Sinemada aktif olarak çalıştığı 1940'lı yıllardan 1990'lı yıllara kadar 80'den fazla sinema filminde oynadı. 1954'te Spencer Tracy'yle oynadığı Broken Lance (Kırık Mızrak) filmindeki rolü için Oscar'a aday gösterildi. High Noon (Kahraman Şerif) (1952) filmiyle de "en iyi yardımcı kadın oyuncu" dalında Altın Küre ödülünü aldı.

1959 - 1963 yılları arasında aktör Ernest Borgnine ile evliydi. Çalkantılı geçen bu evliliğin sonunda Borgnine onun için "Çok güzel bir kadın, ama kaplan kadar yırtıcı" demişti.

Biyografisi

16 Ocak 1924 tarihinde Meksika'nın Jalisco eyaletinin başkenti olan Guadalajara'da María Cristina Estela Marcela Jurado García adıyla dünyaya geldi. Çocukluğu ve ilk gençliğini geniş toprakları olan varlıklı ailesinin yanında lüks içinde geçirdi. Federal hükûmet topraksız köylülere dağıtmak üzere ailesinin topraklarına el koyunca, aristokrat ideallerine sıkı sıkıya bağlı olan ailenin gerçek reisi anneannesi ile yaşamaya başladı. Gazeteci olmaya çalışırken 16 yaşında ünlü sinema yıldızı Emilio Fernandez'in ilgisini çekti. Fernandez ona birkaç filminde rol vermek istedi ama onun oyuncu olmasını istemeyen anneannesinin itirazı ile karşılaştı. O da aile baskısından kurtulmak için bu kez aktör Víctor Velázquez ile evlendi.

No matarás (1943) adlı filmle sinemaya ilk adımını attığında Meksika sineması altın çağını yaşıyordu. Çarpıcı güzelliği ve kendi güvenli tavırlarıyla hem Meksika sineması hem de Hollywood'da azimli ve güçlü kadınları canlandırdı. Kızılderililere özgü hatları Meksika sinemasında çok tutulan, baştan çıkartıcı Femme fatale rolleri almasını sağladı. Oyunculuğun yanı sıra radyo muhabirliği ve köşe yazarlığı da yapıyordu ve boğa güreşlerinin kritiğini yazıyordu. Zaten John Wayne ve kendisi de bir boğa güreşçisi olan yönetmen Budd Boetticher onu bir boğa güreşi arenasında keşfettiler. Boetticher Meksika'da çektiği otobiyografik filmi Bullfighter and the Lady'de (1951) ona rol verdi. Luis Buñuel de onu Meksika melodramı El Bruto'da (1953) oynattı. İngilizcesi çok zayıftı, repliklerini fonetik olarak söylüyordu. Nihayet 1952'de High Noon'la (Kahraman Şerif) (1952) Hollywood'daki ilk büyük çıkışını yaptı, bu filmde Gary Cooper'ın bar sahibi eski sevgilisini canlandırıyordu. Bu rolüyle "en iyi yardımcı kadın oyuncu" dalında Altın Küre ödülünü kazandı.

Hollywood'da daha önce Lupe Velez, Dolores del Rio ve Rita Hayworth gibi oyuncular tarafından canlandırılan ateşli, seksi ama iki boyutlu, klişeleşmiş "Meksikalı/Latin kadın" rollerine farklı bir derinlik ve itibar kazandırdı. Çoğunlukla westernlerde oynadı. Diğer Güney Amerikalı oyuncular gibi kalıcı sözleşmelerle kendini hemen Hollywood'a bağlamadı, aralarda ülkesine dönerek orada da önemli filmler yapmaya devam etti.

1954'te Edward Dmytryk'in yönettiği Broken Lance'de (Kırık Mızrak) Spencer Tracy'nin kızılderili karısı rolüyle "en iyi yardımcı kadın oyuncu" Oscar'ına aday gösterildi. Bu ödüle aday gösterilen ilk Meksikalı kadın oyuncu oldu. The Badlanders (1958) filminde başrolü paylaştığı Ernest Borgnine'la 1959'da evlendi. Çalkantılı geçen bir evliliğin ardından 1963'te boşandılar.

Marlon Brando'nun yönettiği (ve oynadığı) tek film olan One-Eyed Jacks'te (1961) Karl Malden'ın karısı rolündeydi. Daha sonra Arrowhead'de (1953) Charlton Heston'la, Trapeze'de (1956) Burt Lancaster'le, Man from Del Rio'da (1956) Anthony Quinn'le oynadı. Quinn de onun gibi Meksikalıydı ama Jurado hiçbir zaman Anthony Quinn'in yaptığı gibi ABD vatandaşlığına geçmedi. Barabbas (1962) ve The Children of Sanchez (Sanchez'in Çocukları) (1978) filmleriyle iki kez daha Anthony Quinn'le birlikte oynadı. Televizyonda da ağırlıklı olarak westernlerde oynadı. Elvis Presley filmi Stay Away, Joe'da (1968) oynadıktan sonra intihara teşebbüs etti ve temelli olarak ülkesi Meksika'ya yerleşti. Ara sıra tekrar ABD'ye geliyor ve Amerikan filmlerinde daha küçük rollerde oynuyordu. Bunlardan en dikkat çekenler Pat Garrett & Billy the Kid (1973) ve John Huston'ın yönettiği Under the Volcano'dur (1984).

5 Temmuz, 2002'de Meksika, Cuernavaca'daki evinde akciğer ve kalp rahatsızlığı nedeniyle 78 yaşındayken hayatını kaybetti.

Broken Lance (1954) filminde

Filmleri

1. Un Secreto de Esperanza (2002) .... Esperanza
2. The Hi-Lo Country (1998) .... Meesa
3. Evangelio de las Maravillas, El (1998) .... Mamá Dorita
4. "Te sigo amando" (1996) TV dizisi .... Justina
5. "Más allá del puente" (1994) TV dizisi .... La Jurada
6. Lady Blue (1985) (TV) .... Doña Maria Theresa
7. "Lady Blue" .... Dona Maria (1 bölüm, 1985)
8. "a.k.a. Pablo" (1984) TV dizisi .... Rosa Maria Rivera (1984)
9. Under the Volcano (1984) .... Senora Gregoria
10. D.F./Distrito Federal (1981)
11. Evita Peron (1981) (TV) .... Doña Juana
12. Barrio de campeones (1981)
13. La Seducción (1980) .... Isabel
14. La Viuda de Montiel (1979) .... Mama Grande
15. "Tales of the Unexpected" .... Kadın (1 bölüm, 1979)
16. The Children of Sanchez (1978) .... Chata
17. El Recurso del método (1978) .... La Mayorala
18. "Baretta" .... Rosa Canzone (1 bölüm, 1977)
19. El Elegido (1977) .... Doña Paz
20. Los Albañiles (1976) .... Josefina
21. Pantaleón y las visitadoras (1975) .... Chuchupe
22. Once Upon a Scoundrel (1974) .... Delfina hala
23. Fe, esperanza y caridad (1974) .... Eulogia
24. Pat Garrett & Billy the Kid (1973) .... Mrs. Baker
25. "Alias Smith and Jones" .... Carlotta (1 bölüm, 1972)
26. Rancho del miedo (1971) .... Sara Verdugo
27. A Little Game (1971) (TV) .... Laura
28. The Bridge in the Jungle (1971) .... Angela, Cadı
29. "The Virginian" .... Mama Fe (1 bölüm, 1970)
30. Faltas a la moral (1970) .... Chelo's üvey kızkardeşi
31. Un Hombre solo (1969)
32. Any Second Now (1969) (TV) .... Señora Vorhis
33. La Puerta y la mujer del carnicero (1968) .... Remedios (bölüm "La mujer del carnicero")
34. Stay Away, Joe (1968) .... Annie Lightcloud
35. A Covenant with Death (1967) .... Eulalia Lewis
36. Smoky (1966) .... Maria
37. La Bandida (1963)
38. "The Eleventh Hour" .... Rose Ramirez (1 bölüm, 1962)
39. "Death Valley Days" .... La Tules (1 bölüm, 1962)
40. I Briganti italiani (1962) .... Assunta Carbone
41. Barabba (1961) .... Sara
42. Y Dios la llamó Tierra (1961)
43. One-Eyed Jacks (1961) .... Maria Longworth
44. "The Westerner" .... Carlotta (1 bölüm, 1960)
45. "The Rifleman" .... Julia Massini (1 bölüm, 1959)
46. The Badlanders (1958) .... Anita
47. Dragoon Wells Massacre (1957) .... Mara Fay
48. "Playhouse 90" .... Sister Monica (1 bölüm, 1957)
49. Man from Del Rio (1956) .... Estella
50. Trapeze (1956) .... Rosa
51. "Climax!" .... Margo Nieto (1 bölüm, 1956)
52. Trial (1955) .... Mrs. Consuela Chavez
53. The Racers (1955) .... Maria Chávez
54. Tehuantepec (1954)
55. Broken Lance (1954) .... Señora Devereaux
56. Arrowhead (1953) .... Nita
57. San Antone (1953) .... Mistania Figueroa
58. El Bruto (1953) .... Paloma
59. Corazón y la espada, El (1953) .... Lolita
60. "Mr. & Mrs. North" .... Lolita Alvarez (1 bölüm, 1952)
61. High Noon (Kahraman Şerif) (1952) .... Helen Ramírez
62. Mujer de medianoche (1952)
63. Cárcel de mujeres (1951) .... Lupe
64. Bullfighter and the Lady (1951) .... Chelo Estrada
65. El Sol sale para todos (1950)
66. Cabellera blanca (1950)
67. El Seminarista (1949) .... Chayito
68. Prisión de sueños (1949)
69. Hay lugar para... dos (1949)
70. El Último chinaco (1948)
71. Nosotros, los pobres (1948) .... La que se levanta tarde
72. Guadalajara pues (1946)
73. La Viuda celosa (1946)
74. Rosa del Caribe (1946)
75. El Museo del crimen (1945) .... Sara Ramos
76. Soltera y con gemelos (1945) .... Gloria
77. La Sombra de Chucho el Roto (1945)
78. Bartolo toca la flauta (1945)
79. Balajú (1944)
80. La Vida inútil de Pito Pérez (1944)
81. Internado para señoritas (1943)
82. No matarás (1943)

Dış bağlantılar

• IMDb'de "Katy Jurado" 20 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• allmovie.com'da "Katy Jurado"