Neccariyye

Neccariyye; El Hüseyin bin Muhammed en-Neccar, tarafından kurulan bir İslam dini itikadi mezhebinin adıdır. Mezhebin kurucusu En-Neccar, Abbasi halifesi Me'mun devrinin bir kelamcısı olup 844 senesinde ölmüştür. Şehristanî ve Râzî gibi alimler bu mezhebi Cebriyeci olarak göstermişlerdir. Bu mezhep mensupları bazı bakımlardan Eşariye'ye bazı bakımlardan da Mutezile'ye uymuşlardır.

İman tanımı

Allah'ı, melekleri, peygamberleri, farzları bilmek ve bunları kalple tasdik ederek dille söylemek iman etmek demektir. Bunlardan birini bilmeyen veya tasdik edip de dille söylemeyen kafirdir.

Alt fırkaları

Neccariye mezhebi mensupları bazı meselelerdeki ihtilafları yüzünden çeşitli kollara ayrılmışlardır. Bunlardan en meşhurları ise şunlardır:

• Muhammed bin Îsâ el-Burgūs'a mensup olanların oluşturduğu - Bergusiyye
• Ebû Abdullah İbnü'z-Za'ferânî'ye mensup olanların oluşturduğu - Za‘ferânîyye''
• Seleflerinin anlayamadığı şeyleri bildiklerini iddia eden - Müstedrekiyye

İtikâdi görüşleri

İman anlayışında konusunda Mürcie'ye yakın, insan fiilleri hususunda ise Cebriye itikadî mezhebinden olduğu kabul edilmektedir.

Eşariye'ye uydukları hususlar

• Fiilleri yaratan Allah'tır. Cüz-i iradeyle onları kazanan ise insandır.
• İstitaa fiille beraberdir.
• Alemde ancak Allah'ın dilediği şey hadis olur.
• Allah'ın günahları affetmesi caizdir.

Mutezile'ye uydukları hususlar

• Allah'ın ilim, kudret, irade, hayat, semi ve basar sıfatları yoktur.
• Kuran mahluktur.
• Allah gözle görülemez.