Location via proxy:   [ UP ]  
[Report a bug]   [Manage cookies]                
Vikipedi

Orlando

Başlığın diğer anlamları için Orlando (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Orlando (İngilizce telaffuz: [ɔrˈlændoʊ]), ABD'nin güneydoğusundaki Florida eyaletinde Orange County'de bulunup Orange County'nin idare merkez şehridir.

Orlando, Florida
Şehir
City of Orlando
(Orlando Şehri)
Üstten sağa: 1. sıra: Downtown Orlando; 2. sıra: Orange County Mahkemesi, Universal Studios, Florida, Walt Disney World; 3. sıra: SeaWorld Orlando, Gatorland, Amway Merkezi; 4. sıra: Lake Eola fıskiyesi, Camping World Stadyumu, Church Street Tren Garı
Orlando, Florida bayrağı
Bayrak
Orlando, Florida mührü
Mühür
Kentin Orange County ve Florida'daki konumu
Kentin Orange County ve Florida'daki konumu
ÜlkeAmerika Birleşik Devletleri
EyaletFlorida
CountyOrange
Yerleşim31 Temmuz 1875
Belediye1885
İdare
 • TürBelediye Başkanı ve Konsey
 • Belediye BaşkanıBuddy Dyer (D)
Yüzölçümü
 • Kara
102 mil² (265 km²)
 • Su
8 mil² (21 km²)
 • Kent
110 mil² (287 km²)
Rakım25 m
Nüfus
 (2010)
 • Şehir23.300 (73.)
 • Yoğunluk868.6/km²
 • Kent
1.510.516 (32,)
 • Metropol
2.387,138
Zaman dilimiUTC-05.00 (DZD)
 • Yaz (YSU)UTC-04.00 (DZDYS)
ZIP-kodu
32801-32899
Alan kodları321, 407

Tarihçe

değiştir

Bazı tarihçiler Orlando şehrinin ismini takriben 1836'da Seminole Kızılderili kabilesi ile yapılan "Birinci Seminole Savaşı" sırasında şehrin bulunduğu mevkide Orlando Reeves adlı bir beyaz Amerikalı askerin öldürülmesi anısına aldığını iddia etmektedirler. Fakat bunun gerçek olamadığı ida belgelenmiştir. Gerçek Orlando Reeves'in bu kentin mevkiinden 50 mil kuzeyde Volusia County'de bulunan Spring Garden yerleşkesinde bir plantasyon sahibi olduğu ve bu plantasyonda yetişen şeker kamışından şeker üretmek için bir şeker fabrikası işlettiği belgelenmiştir. Bu kişi boş olan Orlando kenti mevkiinde bir ağaca ismini kazmış olduğu ve daha sonra bu mevkiye gelenlerin bu ağaca kazılmış ismi Orlando Reeves'in mezarı olduğu sanıldığı kabul edilmektedir. Sonradan bu isim kısaltılmış ve bulunduğu mevkiye "Orlando Mezarı" ismi verilen bir yerleşke kurulmuştur ve yerleşke ismi yine kısaltılarak "Orlando" olmuştur.

"İkinci Seminoleler Savaşı" sırasında 1838'de Birleşik Amerika Kara Ordusu modern şehir merkezinin bulunduğu mevkinin 1-2 mil ilerisine "Fort Gatlin" adını verdiği bir korunaklı asker kamp merkezi kurmuştu. Fakat bu savaş sona erdikten sonra bu askerî kamp merkezi boşaltılmıştır.

Orlando yerleşkesi kurulmadan önce mevkide burada ilk yerleşen 1841 Silahı İşgal Kanunu şartlarına uyup devletten Holden Gölü kenarlarında toprak parselleri satın alıp bu topraklarda kolonici olarak çiftçiliğe başlayan yarı kızılderili Aaron Jernigan anısına Jernigan ismi verildiği belgelerden anlaşılmıştır. Ancak bu mevkiye bundan sonra yerleşen olmamıştır. Fedarl devletten toprak satın alip bu mevkiye yerleşenlerin çoğu ancak yaklaşık 1850'de "Üçüncü Seminole Savaşı" sonunda yerleşik çiftçilik yapmakla uğraşan koloniciler olmuştur.

Orlando yerleşkesi Amerika İç Savaşı sırasında çok kırsal bir küçük yerleşke idi. Fakat Fedaral Kuzey'in Florida'ya abluka uygulaması nedeni ile bu kırsal yerleşkede yerleşen çiftçiler büyük zahmetler çekmişlerdir.

Amerika İç Savaşı sona erdikten sonra Yeniden yapılanma dönemi (1865-1877) sırasında Orlando yerleşkesi birden hızla büyümeye başladı ve 1875'te bu yerleşkeye "şehir" olma beratı verildi. Bundan sonraki yirmi yıl (1875-1895) Orlando'nun narenciye yetiştirme merkezine dönüşmesine yol açtı. Tüm Florida'da olduğu gibi Orlando ve civarında büyük narenciye meyve fidanlıkları toprakları kapladı ve özellikle Orlando "Narciye Merkezi" oldu. Bu dönem Orlando için "Altın Güneş" dönemi olarak anılmaktadır.

Fakat 1894-1885 yılları hiç beklenmedik şekilde soğuk geçti ve bu yıllar "Büyük Soğuk" dönemi olarak hatırlanmaktadır. Bu soğuktan don vuran narenciye bahçeleri büyük zararlar gördü. Birçok narenciye bahçesi sahibi yetişkin ağaçlarını ve fidanlıklarını bile sökmek ve topraklarını satmak zorunda kaldılar. Büyük bahçe sahipleri faaliyetlerini daha güneye Polk County'de Wales Gölü etrafına naklettiler. Ama ağaçları sökülüp terk edilen eski narenciye bahçelerini de satın alıp kendi topraklarını büyüttüler. Böylece "naraciye baronları" adı verilen tekelci narenciye yetiştiricileri büyük önem kazandı.

Orlando etrafında birkaç tane önemli tekelci aileler bulunmaktaydı. Bunlardan "Curry" adlı aile kayda değmektedir. Bu ailenin toprakları Orlando'nun doğusunda olup içinden Econlockhatchee Nehri geçmekte idi. Bu nehir tek olarak bir "sığ geçiş (ford)" den yol sağlamakta idi ve bu sığ geçiş bu ailenin toprakları üzerinde idi. Bu aile narenciye bahçeciliği yanında nehrin tek "sığ geçiş (ford)" mevkiinde yüksek geçit tazminatı alması ile de ün yapmıştı. Bu dönemin anısı günümüzde Orlando şehrinin önemli anayollarının birinin ismi olan "Curry Ford Rd" ile hatırlanmaktadır.

Orlando Florida'nın deniz kenarında olmayan en büyük şehri olmakla Amerika İç Savaşı ve I. Dünya Savaşı arası yıllarda tatil ve emeklilik merkezi olarak çok popüler oldu. Günümüzde çoğu büyük hastanelere çevrilmiş olan birçok "hastabakımı evleri" ve "ihtiyarlık emeklilik evleri" bu dönemde Orlando'da yapıldı.

İ. Dünya Savaşı'ndan sonra 1920'lı yıllarda Florida ve Orlando'da toprak ve emlak fiyatları ve inşaat maliyetleri çok büyük artış gösterdi. Bu dönemde Orlando şehrinin merkezine yakın semtlerde çok büyük sayıda özel evler yapıldı. Fakat 1920'li yılların sonlarında Florida Atlas Okyanus'undan gelen birkaç büyük kasırgaya sahne oldu. Bu kasırgalı havanın ünü yayılması Orlando ve Florida'da arsa alıp ev yapma furyasına bir fren oldu ve arsa ve ev piyasası bundan sonra 1929-1939 Büyük Buhranı'na girdi.

II. Dünya Savaşı başlaması ile Amerikan ordusu Orlando yakında "Pine Castle" mevkiinde bir askeriye üssü ve büyük bir asker yetiştirme kampı açtı. Bu kampta çalışan ve yetişen çok eski asker harp sonunda Florida'nın iyi iklimi ve yeni işlerin doğması nedeniyle Orlando ve civarına yerleşip ailelerini yetiştirmeye başladılar. 1956'da havacılık ve uzay araştırma şirketi "Martin Marietta" Orlando'da büyük bir araştırma ve üretim merkezi açtı. 1958'de Orlando'daki Pine Castle ordu üssüne "McCoy Hava Kuvvetleri Üssü (McCoy Air Force Base)" adı verildi,

Orlando "Patrick Hava Kuvvetlei Üssü", "Cape Canaveral Hava Kuvvetleri İstasyonu" ve "Kennedy Uzay Merkezi"'ne çok yakın olduğu için bu üslerde çalışanlar Orlando varoşlarında yaşamaya başladılar. Ayrıca Amerikan Deniz Kuvvetleri "Port Caneveral" adlı büyük deniz gücü üssünü faaliyete geçirip çok sayıda çalışanı istihdama başladı. Orlando yakınında "Uzay Sahili" adı verilen sahil kıyılarında "Kennedy Uzay Merkezi" ve bu merkeze yakın olmak için yatırım yapan çok sayıda teknoloji firması üretim ve araştırma merkezleri yapıp buralara yerleştiler ve buralarda istihdam edilenler Orlando'nun etrafında bir metropoliten bölge kurulmasına neden oldular.

Orlando'nun XX. yüzyıl ikinci yarısında hızla gelişmesine neden olan en önemli iktisadi olayların başında 1965'te Walt Disney şirketinin gayet büyük bir eğlence merkezi olan "Walt Disney World Resort" merkezinin yapılması için planlama başlaması oldu. Bu merkezin açılması için Walt Disney şirketi plancıları Miami ve Tampa şehirleri yakınlarını da incelediler. Fakat bu mevkilerin Atlas Okyanusu'ndan büyük kasırgaların tehdidi altında olması ve bu kasırgaların hedefi olması ihtimali plancıların bu mevkileri kenara bırakmalarına ve kara içinde olan Orlando'ya yatırım yapmaya karar vermelerine neden oldu.

1971'de "Walt Disney World Resort" parkının açılması günümüzde Orange County, Seminole County, Osceola County ve Lake County bölgelerine yayılmiş olan "Büyük Orlando" bölgesinin doğup hızla gelişmesine yol açtı. Bu büyük yatırım ve yan yatırımlar ile turizm Orlando ve Büyük Orlando metropoliten bölgesinde gelişmenin motoru oldu. Bu gelişen bölge sadece Ameriak için değil, tüm dünya halkı için en önemli tatil yapmak için gidiş hedefi oldu.

Orlando'nun hızla gelişmesinde diğer bir önemli unsur 1970'te "McCoy Hava Kuvvetleri Üssü"'nün bir kısmının askeriye elinden alınıp burada yeni sivil "Orlando Enternasyonal Hava Meydanı" yapılması oldu. Daha 1970'te dört büyük havayolu şirketi bu hava meydanın uçuş planları içine alıp bu hava meydanına uçak seferlerine başladılar. 1974'te Hava Kuvvetleri üssü resmen kapatıldı ve bu usse ait araziler de günümüzde genişleyen sivil hava alanına katıldı. "Orlando Enternasyonal Hava Meydanı" günümüzde dünya havaalanları arasında en çok uçuş çeken hava alanlarının başta geleni oldu.

Orlando, Hava Kuvvetleri yanına Amerikan Deniz Kuvvetleri'nin de dikkatini çekmişti. 1968'de "Orlando Deniz Gücü Yetiştirme Merkezi "Orlando'da açıldı. Bu üs Orlando'nun gelişmesinde ve özellikle çalışanların seçilip yetiştirmesine önemli rol oynadı. Fakat bu üs 1993'te kapatıldı.

XX. yüzyıl sonu ve XXİ. yüzyıl başları Orlando şehir merkezinde büyük bir yapı furyasına neden oldu. Günümüzde Orlando'da 134 metre yüksekliğinde "Sun Trust Center" gökdeleni şehrin en yüksek binasıdır ve bu gökdelen 1988'de yapıldı. Diğer dikkat çeken yüksek binalar "Orange County Mahkemeler Binası" (127m); "Bank of America Center" (123 m) ve "Soliare at the Plaza" (109 m) olmuşlardır. Günümüzde Orlando'da "Eola Gölü" kenarında bir mevkide Orlando'da en yüksek bina olacak bir yapı yapılmasına devam etmektedir. Bu yapının adı "VUE" olacak ve yapının yüksekliği 140 metre olup Orlando'nun en yüksek binası olacaktır.

2004 yılı Orlando ve civarı Atlas Okyanus'tan pek beklenmedik olarak birbiri ardından Charley, Frances ve Jeanne adı verilen kasırgaların gelmesine sahne oldu. Bu kasırgalar Orlando'da büyük zayiat ve zarara sebep oldular ve Orlando'ya turizmi o yıl durdurdular.

12 Haziran 2016 Orlando bir dramatik olaya sahne oldu. Bu silahlı sivil terörist şehirde bulunan bir gay bara saldırıya geçti ve delice silah kullanarak 50 kadar kişinin ölümüne ve bir ö kadar da kişinin yaralanmasına neden oldu.

Coğrafya

değiştir
 
Orlando şehri merkezi "Downtown Orlando"

Coğrafi konum

değiştir

Büyük Orlando metropol alanının coğrafi konumu ve komşu olan diğer Florida şehirler su diyagramda görülebilir:


Kara ve su alanları

değiştir

U.S Census Bürosu verilerine göre Orlando şehri sınırları içindeki toplam yüzölçümü 261.5 km2 olup bu alanın 242.2 km2 kısmı kara ve 19.3 km2 kısmı, yani %7,39'ü, su ile kaplı alandır.

Orlando şehri sınırları içinde sayısı 100'u aşkın doğal ve insan yapısı göl ve gölet bulunmaktadır. Bunlardan en büyükleri "Apopka", "Eustis", "Griffin", "Harney", "Harris", "Jesup", "Monroe", "Sand Lake", "Conway" ve "Tohopekaliga" adlarını taşımaktadırlar.

İklim

değiştir

Şehrin iklimi nemli ıslak ılıman subtropikal iklimi (Koppen iklim sınıflandırmasına göre Cfa) olarak nitelendirilmektedir. Genel olarak iklim sıcaktır. Gözümlenen aylık ortalamalar itibarıyla minimum ortalama aylık ısı 10 °C ve maksimum ortalama aylık ısı 33 °C olmaktadır. Yıl birbirine eşit iki mevsime bölünebilmektedir. Mayıs'tan Eylül sonuna kadar (takriben Orta Atlas Okyanusu "kasırga (huricane)" mevsiminde) sıcak ve yağışlı bir mevsim bulunmakta ve birçok gün gayet sıkıcı şekilde sıcak ve nemli geçmektedir. Ekim ile Nisan arasında nispeten soğuk ve nispeten kuru bir mevsim görülmektedir ve bu mevsimde bazı günler hava nispeten soğuk yapmaktadır.

Orlando - İklim diyagramı
oooooooooo Oca, Sub. Mar. Nis. May. Haz. Tem. Ağu. Eyl. Eki. Kas. Ara. YIL
Isı Maks. (°C) 22° 22° 25° 31° 32° 33° 33° 31° 28° 25° 22° 28°
Isı Min. (°C) 10° 10° 12° 16° 19° 21° 22° 22° 22° 18° 13° 10° 16°
Yağış (cm) 5 7 8 6 7 16 20 18 17 9 4 5 128

Orlando semtleri

değiştir

Orlando kentinden 115 semt bulunduğu belgelidir. Bunlardan tanınmış olarak 20 tanesinin isimleri sudur:

  • Airport North
  • Avalon Park
  • Baldwin Park
  • Callahan]
  • Downtown Orlando
  • College Park
  • Colonialtown North
  • Colonialtown South
  • Crescent Park
  • Delaney Park
  • EastWood
  • Lake Davis / Greenwood
  • Lake Eola Heights
  • Metro North
  • Metrowest
  • Millenia
  • North Orange
  • Park Central
  • Park Lake Highland
  • Rosemont
  • Richmond Heights
  • Roosevelt Park
  • Southwest
  • Stoneybrook
  • Thornton Park
  • University Heights
  • Waterford Lakes
  • West Colonial

Demografi

değiştir

Nüfus

değiştir

Merkezi Florida'da deniz kıyısından olamayıp kara için bulunan Orlando şehrinin, şehir sınırları içinde nüfusu Amerika Birleşik Devletleri Nüfus Sayım Bürosu 2010 Nüfus sayımı itibarıyla, 238.300 kişi olup bu nüfusla tüm ABD'nin 73. kalabalık şehri; Florida eyaletinin nüfusça 4. büyük şehri ve Florida eyaletinde deniz kıyısında konumlanmayan en büyük nüfuslu şehri olmaktadır.[1] 2015 Nüfus Tahmini'ne göre Orlando şehrinin nüfusu 270.934 kişi olmuştur ve bu istatistik Orlando şehrinin çok hızla büyüdüğüne bir gösterge olmaktadır.

Orlando, etrafındaki şehir sınırları dışındaki semtleri ve varoşları ile "Merkezi Florida"'da Orlanda metropoliten bolgesi merkezidir. Bu Orlando'ya bağlı olan şehirleşmiş bölge nüfusu Mart 2016'da Amerika Birleşik Devletleri Nüfus Sayım Bürosu istatistiklerine göre 2.387.138 kişi nüfuslu olup ABD'de bulunan "Metropoliten İstatistiksel Bölgeler" arasında 24. sırayı ; Florida eyaleti içindeki Metropolitan İstatistiksel Bölgeler arasında 3. sırayı ve Güney ABD Eyaletleri içinde bulanan Metropoliten İstatistiksel Bölgeler arasında 6. sırayı almaktadır.[2]

Orlando şehrinin nüfus değişmesi, nüfus sayımı istatistiklerine göre, 30 yıllık aralıklarla nüfus su zaman değişimini göstermektedir:

Orlando Şehri Nüfusunun Değişimini Tarihsel Trendi
Yıl 1850 1870 1900 1930 1960 1990 2004 2006
Nüfus 814 1.547 4.505 21.054 54.228 164.693 205.648 220.547

Şehrin nüfusunun yas dağılımı şöyledir: %22,0'si 18 yaş altı, %10,7'si 18-24 yaş arası %37,3'ü 25-44 yaş arası, %18,6'sı 45-64 yaş arası, %11,3'ü 65 yaş üstüdür.

Etnik grup

değiştir

Orlando şehrinin %61,10'u beyaz, %26,70'i Afrika uyruklu, %1,43 Asya uyruklu, %0,34 Avustralya uyruklu, %25,82'i diğerleridir. Şu tablo 2010 Nüfus Sayımı verilerine göre Orlando şehrinin içinde bulunduğu Martin County'de nüfusun etnik dağılımını göstermektedir:

2010 Sayımına göre nüfusun etnik dağılımı[3] · [4]
Grup Martin County Florida ABD
Beyaz Amerikalılar 87.3 75.0 72.4
Afro-Amerikanlılar 5.4 16.0 12.6
Diğer 4.2 3.7 6.4
Karışık ırktan olanlar 1.6 2.5 2.9
Asya asıllı Amerikalılar 1.1 2.4 4.8
Kızılderili Ameroindiyenler 0.6 0.4 0.9
Toplam 100 100 100
İspanyolca konuşan Latin Amerikalılar 12.2 22.5 16.7

2000 yılında yapılan sayıma göre şehrin %75,43'ü İngiliz, %16,60'ı İspanyol, %1,93'ü Avrupa-Afrika karması, %1,33'ü Fransız ve %0,99'u Portekizlidir.

Diller

değiştir

Şehirde İspanyolca, İngilizce, Fransızca ve Portekizce konuşulmaktadır. İngilizce resmî dildir.

Kültür

değiştir

Şehir Hizmetleri

değiştir

Eğitim

değiştir

Sportif faaliyetler

değiştir

Şehirdeki en önemli spor kulübü Orlando Magic basketbol kulübüdur. Spor salonu ise Amway Center'dır. Kapasitesi 18.500'dür. Ayrıca 1995 yılında yapılan NBA Dünya Şampiyonası Serisinin finali bu şehirde oynanmıştır.

1990'lı yıllardan itibaren buz hokeyi şehirde yaygınlaşmıştır. Orlando Solar Bears takımı;

  • 3 kere Konferans şampiyonu,
  • 1 kere Turner kupa şampiyonu,
  • 1 kere Division şampiyonu olmuştur.

Şehirde Amerikan futbolunun yanı sıra uluslararası futbol da yaygındır. 1994 FIFA Dünya Kupası gibi bir organizasyonun burada yapılması bunu gösterir.

Orlando'da Amerikan güreşi PPV'leri de yapılmaktadır. Daha önce 1990 Royal Rumble, 1994 Bash at the Beach ve WrestleMania XXIV gibi ppvler yapılmakla beraber TNA şirketinin haftalık şovlarıda burada yapılmaktadır.

Şehrin Orlando Pride isimli kadın futbol takımı bulunmaktadır. Ashlyn Harris, Ali Krieger, Alex Morgan ve Brezilyalı fenomen futbolcu Marta'yı kadrosunda bulundurmaktadır. Takım, maçlarını Exploria Stadium'da oynamaktadır.

Turizm

değiştir

Medya

değiştir

Gazeteler ve dergiler

değiştir

Radyolar

değiştir

Şehirde birçok radyo kanalı bulunmaktadır;

Televizyon kanalları

değiştir

Şehirde birçok Televizyon kanalı bulunmaktadır.Bunlar aşağıdaki gibidir;

Ulaşım

değiştir

Hava alanı

değiştir

Karayolları

değiştir

Demiryolları

değiştir

Dış Ülkelerle İlişkiler

değiştir

Kardeş Şehirler

değiştir

Orlando şehrinin "Uluslararası İlişkiler Ofisi" enformasyonuna göre Orlando şehrinin 9 şehir ile resmî "Kardeş Şehir" ilişkisi bulunmaktadır: [5]

Konsolosluklar

değiştir

Orlando şehrinde aşağıdaki ülkelerin resmî konsoloslukları bulunmaktadır:

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "Cities with 100.000 or More Population ın 2000 ranked by Land Area (square miles) /1, 2000 in Rank Order". Amerika Birleşik Devletleri Nüfus Sayım Bürosu, Administratıve and Customer Services Division, Statistical Compendia Branch. 16 Mart 2004. 4 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2010. 
  2. ^ Brinkmann, Paul. "New stats show Orlando grew faster than 30 biggest metros". Orlando Sentinel (İngilizce). 29 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2016. 
  3. ^ "Population of Martin County, FL - Census 2010 and 2000" (İngilizce). censusviewer.com. 11 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2016. 
  4. ^ {"Population of Florida - Census 2010 and 2000" (İngilizce). censusviewer.com. 6 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2016. 
  5. ^ "City of Orlando International Affairs". Cityoforlando.net. 2 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2014. 

Dış bağlantılar

değiştir
 
Wikimedia Commons'ta Orlando ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.


"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Orlando&oldid=33012599" sayfasından alınmıştır