Ramazan Bayramı
Ramazan Bayramı, Şeker Bayramı[1] ya da İftar Bayramı (Arapça: عيد الفطر Îdü'l-Fitr, Farsça: عید فطر Îd-ı Fitr), İslam âleminde oruç tutma ayı olan Ramazan ayının ardından üç gün boyunca kutlanan dinî bir bayramdır. Hicrî takvime göre onuncu ay olan Şevval ayının ilk üç gününde kutlanır. Bayramdan bir önceki gün Ramazan ayının son günü olan arifedir.
| Ramazan Bayramı عيد الفطر Îdü'l-Fitr (İftar Bayramı) | |
|---|---|
 Sultanahmet Camii'nin minarelerine gerilmiş mahya ışıklarıyla "Sevelim, sevilelim" şeklindeki geleneksel bayram dilekleri. | |
| Diğer adı | Şeker Bayramı; (İngilizce) Eid al-Fitr (Arapça); Hari Lebaran (Endonezya); Hari Raya Puasa, Hari Lebaran, Aidilfitri (Malezya, Singapur, Brunei); Nonbu Perunaal (Tamilce) Riyoyo, Riyayan, Ngaidul Fitri (Cava); Boboran Siyam (Sundan); Uroë Raya Puasa (Acehnese); Rojar Eid (Bangladeş); Eid Nimaz (Sindhî); Korite (Senegal); Sallah (Hausa); Kochnay Akhtar (Peştuca); Eid-e Sa'eed-e Fitr (Farsça); Choti Eid (Urdu); Cheriya Perunnal (Malayalam); Ramazanski Bajram, Eid (Boşnakça); Bajram (Arnavutça); Eyd-i Remezanê veya Eyd-i Rojı (Kürtçe); Ramazanski Bajram (Hırvatça); Idd (Uganda konuşma dili) |
| Kutlayanlar | Müslümanlar |
| Türü | İslami |
| Başlama | 1 Şevval (Ramazan ayının bitimi) |
| Bitiş | 3 Şevval |
| Törenler | Bayram namazı |
| Gelenekler | Çocuklara şeker veya harçlık verme Bayramlık kıyafetler giyinme Aile büyüklerini ve arkadaşları ziyaret etme Gelen misafire tatlı ikram etme |
| Bağlantılı günler | Kurban Bayramı |
Hicri takvim bir ay takvimi olduğu için yıllar güneş temelli miladi takvimden 11-12 gün kısadır. Bu nedenle Ramazan Bayramı her sene bir önceki seneden 11-12 gün daha erken kutlanır. Yaklaşık olarak her 33 senede bir Ramazan Bayramı aynı günlere tekabül eder.
Etimoloji
değiştirRamazan Bayramı: Bayram Ramazan ayının sonunda kutlandığı için bu isimle anılır. Ramazan kelimesi Arapça bir sözcük olan ramaḍ ("kuru sıcak") kökünden gelir. Bunun nedeni muhtemelen Ramazan orucu ibadeti ilk uygulanmaya başlandığında yaz aylarına tekabül etmesidir.[2]
Şeker Bayramı: Bayramın Osmanlı dönemindeki adı olan "Iyd-ı Fıtır" isminden Türkçeleştirilmiştir. Iyd bayram demektir. "Oruç açma" anlamına gelen Fıtır ise "fıtır sadakası" ya da "fitre" olarak bilinen ve zengin Müslümanların bayram sonrasına bırakmamak şartıyla yoksullara vermesi vacip olan sadakadır. "Şükür sadakası" olarak da bilinir. Bir iddiaya göre bu "şükür" kelimesi zamanla "şeker"e dönüşmüştür.[3] Bir başka iddiaya göre ise, Şeker Bayramı adı Ramazan Bayramına hurma ve şekerleme yiyerek başlama geleneğine dayanır.[4]
Adlandırma sorunu
değiştirRamazan Bayramı ve Şeker Bayramı adlandırmaları Türkiye'de zamanla politik zemine de kaymış bir tartışma konusu olmuştur. Ramazan Bayramı adını savunanlar bayramın dini kaynağı ve özünden uzaklaşma olduğu gerekçesiyle Şeker Bayramı adını tercih etmezler.[4] Şeker Bayramı adını savunanlar ise, bu ismin iddia edildiği gibi Cumhuriyet döneminde dayatılarak değil, Osmanlı döneminde başlayarak ve tarihî adlardan evrilerek günümüze geldiğini ve aksine bunu tersine çevirmeye çalışmanın dayatma olduğunu söylerler.
Tarihçe
değiştirRamazan veya Şeker Bayramı hicretin ikinci yılından sonra kutlanmaya başlandı.[kaynak belirtilmeli] Bu bayramda yapılması gereken tüm törenler ve ibadetler Muhammed tarafından düzenlendi. İlk Ramazan Bayramı ile ilgili işlemler de onun tarafından yapıldı.
Bayram kutlamaları
değiştirRamazan veya Şeker Bayramı Ramazan ayı boyunca tutulması farz kılınan orucun da sonunu ifade eder. Ramazan Bayramının ilk günü aynı zamanda Şevval ayının birinci günüdür ve bu günde oruç tutulmaz.[kaynak belirtilmeli]
Ramazan Bayramının ilk gününde camilerde bayram namazı kılınır. Bayram namazını genellikle erkekler kılar. Bayram namazından sonra ise hutbe okunur. Bayram boyunca Müslümanlar eş, dost ve akraba ziyaretleriyle birbirlerinin bayramını kutlarlar. Bu ziyaretler esnasında genellikle kolonya, tatlı ve şekerlemeler ikram edilir.[kaynak belirtilmeli]
Bayramda bakımlı ve temiz olmak âdettendir. Herkes en yeni kıyafetlerini giymeye çalışır. Ramazan Bayramında çocuklara ailelerin bütçesi elverdiğince yeni kıyafetler alınır. Bazı büyükler ellerini öpen çocuklara hediye veya harçlık verirler. Çocuklar ufak gruplar hâlinde kapı kapı dolaşarak şekerleme toplarlar.[kaynak belirtilmeli]
Bayram tatili
değiştirMüslüman nüfusa sahip ülkelerde arife günü ve Ramazan Bayramını kapsayan günler resmî tatil ilan edilir. Diğer ülkelerde farklı uygulamalar olmakla birlikte İslam ülkeleri dışındaki bazı büyük firma ve devlet kurumları Müslüman çalışanlarına bayram izni verir.
Miladi takvimde
değiştirRamazan Bayramı'nın Hicri takvime göre tarihi her zaman aynı olmasına rağmen, Miladi takvime göre tarihi her yıl yaklaşık olarak 11 gün daha erken gelir, çünkü Hicri takvim ay temelli, Miladi takvim ise güneş temellidir. Bu nedenle, eğer Ramazan Bayramı, bir Miladi takvim yılında ilk on gün içinde denk gelirse, aynı Miladi takvim yılında son on gün içinde ikinci bir Ramazan Bayramı olur. Bu durum 2000 yılında gerçekleşmiştir. Miladi takvim tarihi, yeni ayın yerel görünürlüğüne bağlı olarak ülkeler arasında değişebilir.
Tarih karşılıkları (1984-2025)
değiştir- 30 Haziran 1984 (1404)
- 20 Haziran 1985 (1405)
- 9 Haziran 1986 (1406)
- 29 Mayıs 1987 (1407)
- 17 Mayıs 1988 (1408)
- 7 Mayıs 1989 (1409)
- 26 Nisan 1990 (1410)
- 16 Nisan 1991 (1411)
- 5 Nisan 1992 (1412)
- 25 Mart 1993 (1413)
- 14 Mart 1994 (1414)
- 3 Mart 1995 (1415)
- 20 Şubat 1996 (1416)
- 9 Şubat 1997 (1417)
- 30 Ocak 1998 (1418)
- 19 Ocak 1999 (1419)
- 8 Ocak 2000 (1420)
- 27 Aralık 2000 (1421)
- 16 Aralık 2001 (1422)
- 6 Aralık 2002 (1423)
- 25 Kasım 2003 (1424)
- 14 Kasım 2004 (1425)
- 3 Kasım 2005 (1426)
- 24 Ekim 2006 (1427)
- 13 Ekim 2007 (1428)
- 1 Ekim 2008 (1429)
- 20 Eylül 2009 (1430)
- 10 Eylül 2010 (1431)
- 30 Ağustos 2011 (1432)
- 19 Ağustos 2012 (1433)
- 8 Ağustos 2013 (1434)
- 28 Temmuz 2014 (1435)
- 17 Temmuz 2015 (1436)
- 6 Temmuz 2016 (1437)
- 25 Haziran 2017 (1438)
- 15 Haziran 2018 (1439)
- 5 Haziran 2019 (1440)
- 24 Mayıs 2020 (1441)
- 13 Mayıs 2021 (1442)
- 2 Mayıs 2022 (1443)
- 21 Nisan 2023 (1444)
- 10 Nisan 2024 (1445)
- 30 Mart 2025 (1446)
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ "Güncel Türkçe Sözlük-TDK". 12 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2013.
- ^ "Ramadan." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
- ^ Şükür-Şeker Bayramı 28 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Murat Bardakçı, Habertürk
- ^ a b Şeker bayramı demek doğru mudur 13 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İhya.org