Stephen Hawking
Stephen William Hawking (8 Ocak 1942, Oxford - 14 Mart 2018, Cambridge), İngiliz fizikçi, kozmolog, astronom, teorisyen ve yazar.
Stephen Hawking | |
|---|---|
 Stephen Hawking | |
| Doğum | Stephen William Hawking 8 Ocak 1942 Oxford, İngiltere, Birleşik Krallık |
| Ölüm | 14 Mart 2018 (76 yaşında) Cambridge, İngiltere, Birleşik Krallık |
| Milliyet | Britanyalı |
| Mezun olduğu okul(lar) | Oxford Üniversitesi Cambridge Üniversitesi |
| Ödüller | Albert Einstein Medal (1979) CBE (1982) Wolf Prize in Physics (1988) Prince of Asturias Award (1989) Copley Medal (2006) |
| Kariyeri | |
| Dalı | Matematik, fizik, evrenbilim |
| Çalıştığı kurumlar | Cambridge Üniversitesi |
| Doktora danışmanı | Dennis Sciama |
| Doktora öğrencileri | Bruce Allen Fay Dowker Malcolm Perry Bernard Carr Gary Gibbons |
| İmza | |
 | |
Evlilikleri: Jane Wilde Hawking (e. 1965-1995) Elaine Mason (e. 1995-2006) Çocukları: Robert Hawking (d. 1967) Lucy Hawking (d. 1970) Timothy Hawking (d. 1979) | |
Stephen Hawking, Einstein'dan bu yana dünyaya gelen en parlak teorik fizikçi olarak kabul edilmektedir.[kaynak belirtilmeli] 12 onur derecesi almıştır. 1982'de CBE ile ödüllendirilmiş, bundan başka birçok madalya ve ödül almıştır. Royal Society'nin ve National Academy of Sciences (Amerikan Ulusal Bilimler Akademisi) üyesidir.
Hayatı
değiştirHawking 8 Ocak 1942 yılında hayata gözlerini açmıştır. 8 yaşındayken Londra'dan 20 mil uzaktaki St Albans'a gitti. 11 yaşında St Albans okuluna kayıt oldu. İleride, "Size ilham veren bir öğretmeniniz oldu mu?" sorusuna, St Albans'ta öğretmeni olan Dikran Tahta'dan söz ederek cevap verecekti.[1]
Hawking St Albans Okulu'ndan mezun olduktan sonra babasının eski okulu Oxford Üniversitesi kolejine devam etti. Babası onun tıp okumasını istiyordu, ancak o matematiği seviyordu. Fakat okulun matematik bölümü mevcut değildi. Bu yüzden onun yerine fizik öğrenimi görmeye başladı. Üç yıl sonra doğa bilimlerinde birinci sınıf onur madalyasıyla ödüllendirildi.
Hawking daha sonra kozmoloji (evrenbilim) üzerine çalışmak üzere Cambridge'e gitti. O zamanlar Oxford'da evren bilimi üzerine çalışma yoktu. Cambridge'de danışman olarak Fred Hoyle'u istemesine karşın Dennis Sciama atanmıştı. Doktorasını aldıktan sonra ilk önce araştırma asistanı, daha sonra Gonville and Caius College'da doçent oldu. 1973'te Gökbilim Enstitüsünden ayrılarak Uygulamalı matematik ve Kuramsal fizik bölümüne geçti. 1979'dan sonra matematik bölümünde Lucasian matematik profesörü oldu. Bu profesörlük 1663 yılında üniversite parlamento üyesi olan Henry Lucas tarafından kurulmuştu. İlk olarak Isaac Barrow sonra 1669'da Isaac Newton'a verilmişti.
Hawking evrenin temel ilkeleri üzerine çalıştı. Roger Penrose ile birlikte Einstein'ın Uzay ve Zamanı kapsayan Genel Görelilik Kuramının, Big Bang'le başlayıp karadeliklerle sonlandığını gösterdi. Bu sonuç Kuantum mekaniği ile Genel Görelilik Kuramı'nın birleştirilmesi gerektiğini ortaya koyuyordu. Bu yirminci yüzyılın ikinci yarısının en büyük buluşlarından biriydi. Bu birleşmenin bir sonucu da karadeliklerin aslında tamamen kara olmadığını, fakat radyasyon yayıp buharlaştıklarını ve görünmez olduklarını ortaya koyuyordu. Diğer bir sonuç da evrenin bir sonu ve sınırı olduğuydu. Bu da evrenin başlangıcının tamamen bilimsel kurallar çerçevesinde meydana geldiği anlamına geliyordu.[2][3]
Stephen Hawking kuantum fiziği ve kara deliklerle ilgili iddialarıyla, bugün yaşayan bilim insanları arasında dünyada en çok tanınan isimdir. Kitapları, 40 dile çevrildi; evrenle ilgili çılgın teorik bilgilerini popüler hale getirmek için gereken maddi bağımsızlığı sağlayacak ve Cambridge Üniversitesi'ndeki uygulamalı matematik ve teorik fizik laboratuvarını geliştirecek kadar da sattı. Hawking, hastalığıyla gizemli bir kişilik oluşturmaktadır. Son kitabı “Ceviz Kabuğundaki Evren”de, dünyanın büyük bir felaket ile karşı karşıya kalabileceğini belirterek uzayda insan kolonileri kurulmasını gündeme getirmişti. Bir fenomen haline gelen ve milyonlarca satan “Zamanın Kısa Tarihi: Büyük Patlamadan Karadeliklere” kitabı, Hawking'e asıl şöhreti getirmişti. İlk kitabının yayımlanmasından bu yana gerçekleşen önemli buluşların ardındaki sırrı açığa çıkaran “Ceviz Kabuğundaki Evren”, “Zamanın Kısa Tarihi”nin bir devamı sayılabilir. Yeni kitabıyla yazar, bizleri çoğu kez gerçeklerin kurmacadan daha şaşırtıcı olduğu teorik fiziğin en üst noktalarına çıkarıyor ve evrenin temel ilkelerine dair anlaşılır yorumlarda bulunuyor. Görelilik kuramından zaman yolculuğuna, süper kütleçekiminden Süpersimetriye, kuantum teorisinden M-Kuramı'na ve bütünsel beyin algılanımına kadar evrenin bilinen en kışkırtıcı sırlarına kapı aralayan kitap, Einstein’ın “Genel Görelilik Kuramı” ile Richard Feynman'ın çoklu geçmiş düşüncesini birleştirerek evrende olup bitenleri tanımlayabilecek eksiksiz ve tek bir teori geliştirmeye çalışıyor. Okur, kitabı bir bilimsel eser olarak algılayabileceği gibi, rahatlıkla bir bilimkurgu romanı gibi de değerlendirebilir. Hawking'in “karmaşık önermeleri günlük yaşamdan çekip aldığı analojilerle resmetme becerisi” buna imkân tanımaktadır. 2012'de “Büyük Tasarım” adlı kitabını da çıkartmıştır. Kitaplarında genellikle bir "Yaratan"ın varlığını reddeden Stephen Hawking, Her Şeyin Teorisi (Birleştirilmiş Alan Kuramı)’ne ulaşıldığı zaman, kainatın oluşum sürecinde, ‘Tanrı’ kavramına ihtiyaç olmadığını da net bir dille ifade eder.
Kişisel hayatı
değiştir
Hastalığı
değiştirStephen Hawking, amyotrofik lateral skleroz (ALS) hastalığının nadir görülen, erken kendini gösterip yavaş ilerleyen bir formundan muzdaripti. Bu hastalığın teşhisi 1963'te, Hawking 21 yaşındayken konuldu; doktorları tarafından Hawking'e iki yıllık ömür biçildi.[4][5] Motor nöronların zamanla yüzde seksenini öldürerek sinir sistemini felç eden; ancak beynin zihinsel faaliyetlerine dokunmayan bu hastalık, Hawking'i tekerlekli sandalyede yaşamaya mahkûm etti. 1970'lerin sonlarında konuşma yetisi gittikçe de zayıflamaya başladı, bu dönemde sadece en yakınları tarafından anlaşılan Hawking'in dış dünyayla iletişimini dediklerini dinleyip tekrarlayan yakınları sağlamaktaydı.[6] 1985'te CERN'i ziyaret ederken zatürre kaptı. Bu nedenle nefes borusuna delik açılması gerekti ve sesini tamamen yitirdi.[7][8] 1986'dan itibaren koltuğuna yerleştirilmiş, yazıları sese dönüştürebilen bilgisayarı sayesinde insanlarla iletişim kurabildi.[9] Bilimsel uğraşlarında ve günlük yaşantısında çevresinden ve ailesinden destek aldı. Konuşmak istediği anda, elindeki elektronik aleti sıkarak, sandalyesine bağlı özel bilgisayarının ekranına, dakikada ortalama 10 kelimeyi sıralayabilmekteydi. Bilgisayarının hafızasında yaklaşık 2600 kelime bulunmaktadır. Böylece herhangi bir kelimeyi söylemek istediğinde ekrana yazabilmekteydi. Sağlıklı insanların konuşmalarında kullandığı kelime sayısı da 2500 civarındadır. Dolayısıyla Hawking, duygularını ifade etmede kelime sıkıntısı çekmemekteydi.[10] 2005'te el kaslarını hareket etme yetisini kaybetmesiyle yanağındaki kasları kullanarak kelime seçmeye başladı.[11]
Ödülleri
değiştir- Albert Einstein Madalyası (1979)
Ölümü
değiştir14 Mart 2018 tarihinde sabaha karşı, Cambridge, İngiltere'deki evinde 76 yaşında öldü.[12] Ailesi ölüm sebebi hakkında, "Huzur içinde öldü." açıklamasını yaptı.[13] Stephen Hawking'in henüz 21 yaşındayken yakalandığı ve tedavisi olmayan ALS hastalığı yüzünden öldüğü düşünülmektedir.
Kişisel görüşleri
değiştirHawking insanların 100 yıl içerisinde dünyayı terk etmesi ve farklı dünyalarda koloniler kurması gerektiğini söylemiştir. Hawking'e göre insanlar koloni kuramazlarsa hayatta kalamayacaktır.[14]
Eserleri
değiştirTeknik
değiştir- Singularities in Collapsing Stars and Expanding Universes (D. W. Sciama ile birlikte), 1969 Comments on Astrophysics and Space Physics Vol 1 #1
- The Nature of Space and Time (Roger Penrose ile birlikte, Michael Atiyah'ın önsözüyle), New Jersey: Princeton University Press, 1996, ISBN 0-691-05084-8
- The Large Scale Structure of Spacetime (George Ellis ile birlikte), 1973 ISBN 0-521-09906-4
- The Large, the Small, and the Human Mind, (Abner Shimony, Nancy Cartwright ve Roger Penrose ile birlikte), Cambridge University Press, 1997, ISBN 0-521-56330-5 (hardback), ISBN 0-521-65538-2 (karton kapaklı), Canto edition: ISBN 0-521-78572://arxiv.org/abs/hep-th/0507171 Information Loss in Black Holes]3 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Cambridge University Press, 2005
- God Created the Integers: The Mathematical Breakthroughs That Changed History, Running Press, 2005 ISBN 0-7624-1922-9
Popüler
değiştir- A Brief History of Time, (Bantam Press 1988) ISBN 0-553-05340-X
- Black Holes and Baby Universes and Other Essays, (Bantam Books 1993) ISBN 0-553-37411-7
- The Universe in a Nutshell, (Bantam Press 2001) ISBN 0-553-80202-X
- On The Shoulders of Giants. The Great Works of Physics and Astronomy, (Running Press 2002) ISBN 0-7624-1698-X
- Zamanın Daha Kısa Tarihi, (Bantam Books 2005) ISBN 0-553-80436-7
Çocuk kitapları
değiştir- George's Secret Key To The Universe,[15] Lucy Hawking ile birlikte (Random House, 2007) ISBN 978-0-385-61270-8
- George's Cosmic Treasure Hunt, (Simon & Schuster Children's Publishing, 2009) ISBN 978-1-4169-8671-3
- George and the Big Bang, (Doubleday, 2011) ISBN 978-0-385-61191-6
Kaynakça
değiştir- ^ Hoare, Geoffrey; Love, Eric (5 Ocak 2007). "Obituary: Dick Tahta". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 8 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2020.
- ^ "Stephen Hawking's Universe" (HTML). PBS Online. 15 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2008.
- ^ "Stephen Hawking to give up prestigious Cambridge title". 6 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2013.
- ^ Larsen 2005, ss. 18-19.
- ^ White & Gribbin 2002, ss. 59-61.
- ^ Ferguson 2011, ss. 81-82.
- ^ Ferguson 2011, ss. 135-36.
- ^ White & Gribbin 2002, ss. 232-36.
- ^ Medeiros, Joao (13 Ocak 2015). "How Intel Gave Stephen Hawking a Voice". Wired. 14 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2018.
- ^ Stephen Hawking'in hayatı 19 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. gelisenbeyin.com
- ^ Ferguson 2011, s. 224.
- ^ "Fizik profesörü Stephen Hawking 76 yaşında hayatını kaybetti". 14 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2018.
- ^ "Stephen Hawking, author of 'A Brief History of Time,' dies at 76". 14 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2018.
- ^ "Stephen Hawking: Dünya'yı 100 yıl içerisinde terk etmeliyiz". NTV. 3 Mayıs 2017. 16 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2017.
- ^ Hawking, Stephen (2011). George's Secret Key to the Universe. Simon and Schuster. s. xv. ISBN 978-0-385-61270-8. 5 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2008.
Dış bağlantılar
değiştir
|
Commons'ta dosyalar |
|
Vikisöz'de alıntılar |
- Resmi sitesi5 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Cambridge Üniversitesi17 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Video : Stephen Hawking kainat hakkında büyük sorular soruyor9 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Stephen Hawking: God didn't create universe2 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.