Öteleme: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
k r2.6.5) (Bot değişikliği Ekleniyor: ar, ca, cs, de, en, eo, es, fa, fi, fr, gl, hu, it, lb, nl, oc, pl, pt, ru, sh, sr, sv, th, uk, zh |
k →Fizikte öteleme: Bot: kaynak ve şablon dz. (hata bildir) |
||
(28 kullanıcı tarafından yapılan 42 ara revizyon gösterilmiyor) | |||
1. satır: | 1. satır: | ||
{{düzenle|Aralık 2019}} |
|||
=== Öteleme === |
|||
[[Dosya:TraslazioneOK.png|sağ|küçükresim|Öteleme bir şekli oluşturan her noktayı belli bir yönde aynı uzaklık kadar yerini değiştirir.]] |
|||
Bir nesnenin bir yerden başka bir yere belirli bir doğrultu ve yönde (sağ, sol, yukarı, aşağı) yaptığı kayma hareketine öteleme denir. |
|||
[[Dosya:Simx2=traslOK.png|sağ|küçükresim|bir eksene karşı karşı bir yansıması tarafından izlenen bir [[reflection (mathematics)|yansıma]] bir ikinci eksene paralel olarak ötelemesidir toplam hareket ile sonuçlanır.]] |
|||
Öklid geometrisinde bir öteleme, belli bir yönde sabit bir uzaklık kadar yer değiştirme demektir. Eşölçer dönüşümlerden biridir (diğerleri |
|||
dönme ve |
[[Öklid geometrisi]]nde bir '''öteleme''', belli bir yönde sabit bir uzaklık kadar yer değiştirme demektir. [[Eşölçer dönüşüm]]lerden biridir (diğerleri [[Dönüş|dönme]] ve [[yansıma]]dır). Ötelemenin bir diğer yorumu, her noktaya sabit bir [[vektör]] eklemek veya [[koordinat sistemi]]ni kaydırmaktır. Bir öteleme operatörü <math>T_\mathbf{\delta}</math> şöyle tanımlanır: <math>T_\mathbf{\delta} f(\mathbf{v}) = f(\mathbf{v}+\mathbf{\delta}).</math> |
||
öteleme operatörü şöyle tanımlanır: |
|||
Eğer v sabit vektör ise Tv ötelemesi Tv(p) = p + v olarak çalışır. |
|||
Öteleme hareketi sonunda nesnenin geldiği yer, görüntüsüdür. |
|||
Ötelemede şeklin duruşu, biçimi ve boyutları aynı kalır. |
|||
Örneğin şeklimiz 3 birim yukarı, 4 birim sağa kaydırılacak ama yönü değişmeyecek sadece yer değiştirmiş olacak. :) |
|||
Eğer '''v''' sabit vektör ise ''T''<sub>'''v'''</sub> ötelemesi ''T''<sub>'''v'''</sub>('''p''') = '''p''' + '''v''' |
|||
[[ar:انزلاق (هندسة)]] |
|||
olarak çalışır. |
|||
[[ca:Translació (matemàtiques)]] |
|||
Eğer ''T'' bir öteleme, ''A'' altında [[fonksiyon]] ''T'' nin bir altkümesinin [[image (mathematics)|görüntü]]'sü ise ''T'' tarafından ''A''nın '''öteleme'''sidir Bu öteleme ''T''<sub>'''v'''</sub> tarafından sıklıkla ''A'' + '''v''' olarak yazılır. |
|||
[[cs:Translace (souřadnice)]] |
|||
[[de:Parallelverschiebung]] |
|||
Bir [[Öklid uzayı]]'nda, herhangi bir öteleme bir izometri'dir.Bu bütün ötelemelerin formlarının kümesi ''T'' öteleme grubu,uzayın kendisine izomoriktir ve [[Öklidyen grup]] ''E''(''n'')'nin bir normal altgrup'udur. ''E''(''n'')'nin kota grubu ''T'' tarafından [[ortogonal grup]] ''O''(''n'')ya [[Izomorfik|izomorfik]]tir: |
|||
[[en:Translation (geometry)]] |
|||
:''E''(''n'') ''/ T'' ≅ ''O''(''n''). |
|||
[[eo:Movo (geometrio)]] |
|||
[[es:Traslación (geometría)]] |
|||
== Matris gösterimi == |
|||
[[fa:انتقال (هندسه)]] |
|||
Bir ötelemede bir [[benzeşik dönüşüm]] ile [[fixed point (mathematics)|sabit nokta]]'lar ''yok''tur. Matris çarpımında ''her zaman'' [[orijin]] olarak bir sabit nokta vardır. Yine de, burada bir [[vektör uzayı]] ile [[matris çarpımı]]'nın bir ötelemesinin gösterimine bir ortak geçici çözüm olarak kullanılan [[homojen koordinatlar]] : |
|||
[[fi:Translaatio (matematiikka)]] |
|||
[[fr:Translation (géométrie)]] |
|||
3-boyutlu vektör '''w''' olarak şu yazılır |
|||
[[gl:Translación (movemento)]] |
|||
[[hu:Eltolás]] |
|||
'''w'''= (''w''<sub>''x''</sub>, ''w''<sub>''y''</sub>, ''w''<sub>''z''</sub>) |
|||
[[it:Traslazione (geometria)]] |
|||
[[lb:Translatioun (Mathematik)]] |
|||
kullanılan 4 homojen koordinat olarak |
|||
[[nl:Translatie (meetkunde)]] |
|||
[[oc:Translacion (geometria)]] |
|||
'''w''' = (''w''<sub>''x''</sub>, ''w''<sub>''y''</sub>, ''w''<sub>''z''</sub>, 1).<ref>Richard Paul, 1981, [http://books.google.com/books?id=UzZ3LAYqvRkC&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false Robot manipulators: mathematics, programming, and control : the computer control of robot manipulators] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20140103113525/http://books.google.com/books?id=UzZ3LAYqvRkC&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false |tarih=3 Ocak 2014 }}, MIT Press, Cambridge, MA</ref> |
|||
[[pl:Translacja (matematyka)]] |
|||
[[pt:Translação]] |
|||
Bir [[vektör]] '''v''' tarafından bir nesnenin ötelemesi, her homojen vektör '''p''' (homojen koordinatlar içinde yazılır) bu '''öteleme matrisi''' tarafından çarpılabilir: |
|||
[[ru:Параллельный перенос]] |
|||
[[sh:Translacija (geometrija)]] |
|||
: <math> T_{\mathbf{v}} = |
|||
[[sr:Транслација (геометрија)]] |
|||
\begin{bmatrix} |
|||
[[sv:Translation (matematik)]] |
|||
1 & 0 & 0 & v_x \\ |
|||
[[th:การเลื่อนขนาน]] |
|||
0 & 1 & 0 & v_y \\ |
|||
[[uk:Паралельне перенесення]] |
|||
0 & 0 & 1 & v_z \\ |
|||
[[zh:平移]] |
|||
0 & 0 & 0 & 1 |
|||
\end{bmatrix} |
|||
</math> |
|||
Aşağıda gösterildiği gibi, çarpma beklenen sonucu verecektir: |
|||
: <math> T_{\mathbf{v}} \mathbf{p} = |
|||
\begin{bmatrix} |
|||
1 & 0 & 0 & v_x \\ |
|||
0 & 1 & 0 & v_y\\ |
|||
0 & 0 & 1 & v_z\\ |
|||
0 & 0 & 0 & 1 |
|||
\end{bmatrix} |
|||
\begin{bmatrix} |
|||
p_x \\ p_y \\ p_z \\ 1 |
|||
\end{bmatrix} |
|||
= |
|||
\begin{bmatrix} |
|||
p_x + v_x \\ p_y + v_y \\ p_z + v_z \\ 1 |
|||
\end{bmatrix} |
|||
= \mathbf{p} + \mathbf{v} </math> |
|||
Bir çeviri matrisin ters vektör yönünü tersine çevrilmesi elde edilebilir: |
|||
: <math> T^{-1}_{\mathbf{v}} = T_{-\mathbf{v}} . \! </math> |
|||
Benzer şekilde, çeviri matrislerin çarpım vektörleri eklenerek verilir: |
|||
: <math> T_{\mathbf{u}}T_{\mathbf{v}} = T_{\mathbf{u}+\mathbf{v}} . \! </math> |
|||
Çünkü vektörlerin eklemeli değişmelisidir,öteleme matrislerinin çarpımı bu nedenle değişmeli (keyfi matrislerin çarpımının aksine)dir. |
|||
==Fizikte öteleme== |
|||
[[Fizik]]'te, '''öteleme''' (ötelemeli hareket)hareketli bir nesnenin [[displacement (vector)|pozisyon]] değişikliğidir,[[döndürme]]'ye karşıttır. örneğin, Whittakere göre:<ref name=Whittaker>{{Kitap kaynağı |başlık=A Treatise on the Analytical Dynamics of Particles and Rigid Bodies |yazar=Edmund Taylor Whittaker |isbn=0-521-35883-3 |yayıncı=Cambridge University Press |yıl=1988 |url=http://books.google.com/books?id=epH1hCB7N2MC&pg=PA4&dq=rigid+bodies+translation#PPA1,M1 |basım=Reprint of fourth edition of 1936 with foreword by William McCrea|sayfa=1 |erişimtarihi=24 Kasım 2013 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20140103113514/http://books.google.com/books?id=epH1hCB7N2MC&pg=PA4&dq=rigid+bodies+translation#PPA1,M1 |arşivtarihi=3 Ocak 2014 |ölüurl=hayır }}</ref> |
|||
{{Quotation|Bir cisim bir pozisyondan başka bir pozisyona hareket ettirilirse ve cisim noktalarına her ilk ve son noktaları birleştiren hat uzunluğunun paralel düz çizgiler bir ''ℓ'' dizisi ise, uzayda cismin yönü değişmeden böylece ''bir ℓ mesafesi boyunca çizgilerin yönünde paralel olarak öteleme'', bir yerdeğiştirme olarak adlandırılır . |E.T. Whittaker: ''A Treatise on the Analytical Dynamics of Particles and Rigid Bodies'', p. 1}} |
|||
Bir öteleme formülüne göre, bir nesnenin tüm noktalarının konumlarını ''(x, y, z)'' değişen bir işlemdir. |
|||
:<math>(x,y,z) \to (x+\Delta x,y+\Delta y, z+\Delta z)</math> |
|||
burada <math>(\Delta x,\ \Delta y,\ \Delta z)</math> vektör nesnenin her noktası için aynıdır. Bu öteleme vektörü <math>(\Delta x,\ \Delta y,\ \Delta z)</math> tanımlanan nesnenin [[Yer değiştirme (fizik)|yerdeğiştirme]]'sinin özel tipinin bütün noktalarına ortaktır, Kullanılan bir ''doğrusal'' rotasyon içeren değiştirmelerden onu ayırmak için değiştirme ''açısal'' yerdeğiştirmeler olarak adlandırılır. |
|||
Uzayın (veya zamanın) bir ötelemesi Bir nesnenin bir ötelemesi ile karıştırılmamalıdır. Bu tür ötelemelerde sabit noktalar yoktur. |
|||
== Ayrıca bakınız== |
|||
* [[Dönüşüm matrisi]] |
|||
==Dış bağlantılar== |
|||
{{Commons kategori|Translation (geometry)}} |
|||
* [http://www.cut-the-knot.org/Curriculum/Geometry/Translation.shtml Translation Transform]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080516193119/http://www.cut-the-knot.org/Curriculum/Geometry/Translation.shtml |tarih=16 Mayıs 2008 }} at [[Cut-the-Knot]] |
|||
* [http://www.mathsisfun.com/geometry/translation.html Geometric Translation (Interactive Animation)]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20081218094558/http://www.mathsisfun.com/geometry/translation.html |tarih=18 Aralık 2008 }} at Math Is Fun |
|||
* [http://demonstrations.wolfram.com/Understanding2DTranslation/ Understanding 2D Translation]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20081215014429/http://demonstrations.wolfram.com/Understanding2DTranslation/ |tarih=15 Aralık 2008 }} and [http://demonstrations.wolfram.com/Understanding3DTranslation/ Understanding 3D Translation]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080917121808/http://demonstrations.wolfram.com/Understanding3DTranslation/ |tarih=17 Eylül 2008 }} by Roger Germundsson, [[The Wolfram Demonstrations Project]]. |
|||
==Kaynakça== |
|||
{{kaynakça}} |
|||
{{DEFAULTSORT:Oteleme}} |
|||
[[Kategori:Öklid grupları]] |
|||
[[Kategori:Dönüşümler]] |
08.25, 19 Haziran 2024 itibarı ile sayfanın şu anki hâli.
Bu madde, Vikipedi biçem el kitabına uygun değildir. (Aralık 2019) |
Öklid geometrisinde bir öteleme, belli bir yönde sabit bir uzaklık kadar yer değiştirme demektir. Eşölçer dönüşümlerden biridir (diğerleri dönme ve yansımadır). Ötelemenin bir diğer yorumu, her noktaya sabit bir vektör eklemek veya koordinat sistemini kaydırmaktır. Bir öteleme operatörü şöyle tanımlanır:
Eğer v sabit vektör ise Tv ötelemesi Tv(p) = p + v olarak çalışır. Eğer T bir öteleme, A altında fonksiyon T nin bir altkümesinin görüntü'sü ise T tarafından Anın ötelemesidir Bu öteleme Tv tarafından sıklıkla A + v olarak yazılır.
Bir Öklid uzayı'nda, herhangi bir öteleme bir izometri'dir.Bu bütün ötelemelerin formlarının kümesi T öteleme grubu,uzayın kendisine izomoriktir ve Öklidyen grup E(n)'nin bir normal altgrup'udur. E(n)'nin kota grubu T tarafından ortogonal grup O(n)ya izomorfiktir:
- E(n) / T ≅ O(n).
Matris gösterimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Bir ötelemede bir benzeşik dönüşüm ile sabit nokta'lar yoktur. Matris çarpımında her zaman orijin olarak bir sabit nokta vardır. Yine de, burada bir vektör uzayı ile matris çarpımı'nın bir ötelemesinin gösterimine bir ortak geçici çözüm olarak kullanılan homojen koordinatlar :
3-boyutlu vektör w olarak şu yazılır
w= (wx, wy, wz)
kullanılan 4 homojen koordinat olarak
w = (wx, wy, wz, 1).[1]
Bir vektör v tarafından bir nesnenin ötelemesi, her homojen vektör p (homojen koordinatlar içinde yazılır) bu öteleme matrisi tarafından çarpılabilir:
Aşağıda gösterildiği gibi, çarpma beklenen sonucu verecektir:
Bir çeviri matrisin ters vektör yönünü tersine çevrilmesi elde edilebilir:
Benzer şekilde, çeviri matrislerin çarpım vektörleri eklenerek verilir:
Çünkü vektörlerin eklemeli değişmelisidir,öteleme matrislerinin çarpımı bu nedenle değişmeli (keyfi matrislerin çarpımının aksine)dir.
Fizikte öteleme
[değiştir | kaynağı değiştir]Fizik'te, öteleme (ötelemeli hareket)hareketli bir nesnenin pozisyon değişikliğidir,döndürme'ye karşıttır. örneğin, Whittakere göre:[2]
Bir cisim bir pozisyondan başka bir pozisyona hareket ettirilirse ve cisim noktalarına her ilk ve son noktaları birleştiren hat uzunluğunun paralel düz çizgiler bir ℓ dizisi ise, uzayda cismin yönü değişmeden böylece bir ℓ mesafesi boyunca çizgilerin yönünde paralel olarak öteleme, bir yerdeğiştirme olarak adlandırılır .
— E.T. Whittaker: A Treatise on the Analytical Dynamics of Particles and Rigid Bodies, p. 1
Bir öteleme formülüne göre, bir nesnenin tüm noktalarının konumlarını (x, y, z) değişen bir işlemdir.
burada vektör nesnenin her noktası için aynıdır. Bu öteleme vektörü tanımlanan nesnenin yerdeğiştirme'sinin özel tipinin bütün noktalarına ortaktır, Kullanılan bir doğrusal rotasyon içeren değiştirmelerden onu ayırmak için değiştirme açısal yerdeğiştirmeler olarak adlandırılır.
Uzayın (veya zamanın) bir ötelemesi Bir nesnenin bir ötelemesi ile karıştırılmamalıdır. Bu tür ötelemelerde sabit noktalar yoktur.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Translation Transform16 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at Cut-the-Knot
- Geometric Translation (Interactive Animation)18 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at Math Is Fun
- Understanding 2D Translation15 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. and Understanding 3D Translation17 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by Roger Germundsson, The Wolfram Demonstrations Project.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Richard Paul, 1981, Robot manipulators: mathematics, programming, and control : the computer control of robot manipulators 3 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., MIT Press, Cambridge, MA
- ^ Edmund Taylor Whittaker (1988). A Treatise on the Analytical Dynamics of Particles and Rigid Bodies (Reprint of fourth edition of 1936 with foreword by William McCrea bas.). Cambridge University Press. s. 1. ISBN 0-521-35883-3. 3 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2013.