Gravür

İspanyol ressam Francisco Goya'nın 1790'larda bakır levhayı kezzapla işleyerek yaptığı gravür serisi olan Los Caprichos'un 43. resmi: El sueño de la razón produce monstruos - Aklın uyuması canavarlar yaratır

Bir baskı tekniği olarak matbaacılıkta ve sanat ürünlerinin yaratımında kullanılan gravür, bir kazıma şekli, çukurbaskı veya oyma baskı olarak adlandırılabilir. Baskı yapılacak görüntü ahşap, metal veya taş levha üzerine çeşitli yöntemler (elle kazıyarak veya asite yedirme) aktarıldıktan sonra levha mürekkep ile sıvanır. Levhanın yüzeyi temizlenince mürekkep yalnız çukur yerlerde kalır ve levhanın üzerindeki görüntü baskı uygulanarak kağıda aktarılır.

15. yüzyıldan sonra ortaya çıkışından itibaren gravür, günümüze kadar sanatçıları tarafından yaygın bir biçimde kullanılmış ve geliştirilmiştir. Günümüzde birçok sanatçı gravür baskı tekniğinden sanat baskılarının üretilmesinde yararlanmaktadır. Matbaacılıkta ise 19. yüzyılın sonlarına kadar basımı yapılan kitaplarda yer alan resimlerin kaliteli reprodüksiyonu için kullanılan gravür, bir baskı tekniği olarak günümüzde fotogravür ya da tifdruk baskı (rotagravür) biçiminde kullanılmaktadır.

Genel olarak gezi eserleri içine serpiştirilen gravürler kimi eserlerde ayrı bir ciltte albüm ya da taşbaskılarını albüm şeklinde yayınlamıştır.

Kervansarayı arasında bir İranlı Gravür sanatçı Nişabur

Dergiler ve yıllıklar

Batı dünyasında yayınlanan kaliteli dergilerde Osmanlı İmparatorluğu ile ilgili daha çok haber niteliğindeki yazılar gravürlerle süslenerek zenginleştirilmiştir. 1854-1856 Kırım Savaşı ve 1877-1878 Türk-Rus savaşı sırasında başta İstanbul Ve İstanbul'da günlük yaşam olmak üzere, İmparatorluğun diğer kentlerinin görüntüleri bu dergilerde oldukça çoktur. Bu dergilere örnek olarak Paris'te yayınlanan L'Illustration, Londra'da yayınlanan The Illustrated London News ve The Graphic gösterilebilir. Bunun yanı sıra İstanbul ile ilgili gravürler içeren Leipzig'de yayınlanan “Hesperos”ta ve Londra’da yayınlanan “He brettanikos aster” adlarında kaliteli iki Rumca dergi vardır. İstanbul'da çıkan Servet-i Fünûn da gravür ve taşbaskı resimleriyle yayınlanan dergilerden biridir.

Özel konularda yazılmış eserler

Bu tür eserlerin başında Osmanlı İmparatorluğu ile ilgili tarihi ve sosyal içerikli yayınlar gelir. Mouradgea d'Ohsson'un “Tableau général de l’Empire Othoman”, Dimitri Kantemir’in “The history of the growth and decay of the Ottoman Empire”, 1877-1878 Türk-Rus savaşı kaleme alınan “Cassell’s illustrated history of the Russo-Turkish war” ve "Russed et Turcs: la guerre d’Orient” adlı eserleri örnek olarak gösterebiliriz.