Artykuł jest poświęcony analizie kształtu i historycznej dynamice stereotypu Chińczyka w społecze... more Artykuł jest poświęcony analizie kształtu i historycznej dynamice stereotypu Chińczyka w społeczeństwie polskim. Oparty jest na badaniach sondażowych zespołu Ewy Nowickiej (1988 i 2018) oraz na nielicznych wynikach badań ilościowych i jakościowych innych autorów. Wizerunek Chińczyka uznaliśmy za szczególnie interesujący w badaniach nad społecznym dystansem jako klasyczny stereotyp zbiorowości „obcego nieznanego”, zbudowany na informacjach pośrednich (głównie medialnych) a nie na wiedzy płynącej z kontaktów osobistych, gdyż są one bardzo ubogie (liczba przebywających na terenie Polski obywateli Chin w r. 2020 niewiele przekraczała 20 tys.). Mała wiedza o Chinach i sąsiadach tego kraju powoduje, że czasami Chińczycy są w społeczeństwie polskim pojmowani w sposób uogólniony, jako Azjaci. W takiej sytuacji społecznej stereotyp obcej grupy skonstruowany jest wokół wartości kluczowych dla kultury społeczeństwa stereotyp tworzącego. W polskim stereotypie Chińczyka dominuje bardzo pozytywnie w kulturze polskiej ceniona cecha „pracowitość” (i jej pochodne). Jest ona związana z trzecią co do częstości cechą – „uległością wobec władzy” (brakiem dążenia do wolności indywidualnej i zbiorowej), a także z drugą co do częstości wskazań grupą cech związanych z uprzejmością, spokojem i ugrzecznieniem. Na skali sympatii Chińczycy lokują się nisko – należą do kilku najmniej lubianych narodów i grup etnicznych. W ostatnich latach następuje wzrost pozytywnego wizerunku Chińczyka, co posiada ewidentny związek ze wzrostem ekonomicznego znaczenia Chin na świecie. To ostatnie zjawisko w odpowiedziach respondentów wyraża się nie tylko w kategoriach podziwu, ale też niepokoju. Badanie przeprowadzone w połowie roku 2018 ukazuje wizerunek Chińczyka w społeczeństwie polskim tak jak on wyglądał niedługo przed wybuchem pandemii COVID-19.
Much has been written about the role of ‘shamanism’ in the making of Mongol kinship. This article... more Much has been written about the role of ‘shamanism’ in the making of Mongol kinship. This article aims to explore the role of Buddhism in constructing kinship, which has received less scholarly attention. In particular, I investigate the ways the ‘anti-family’ orientation of Buddhism was propagated in Buryat society, which had assigned great social importance to kinship networks. In didactic texts compiled by Buryat lamas for the laity in the nineteenth and early twentieth centuries, lamas argued that, despite the impermanent character of kinship, kinship bonds nevertheless were to be arranged in a proper way to avoid multiplying sins. However, lamas did not offer a ready model or a special Buddhist ideal of the family organisation. Like in other regional contexts, Buddhist ethics were adapted to the existing cultural traditions and mostly emphasised proper roles and responsibilities in conjugal and parent-child relationships.
This article is devoted to the text entitled 'A Concise Teaching of Buddha Shakyamuni’s Religion ... more This article is devoted to the text entitled 'A Concise Teaching of Buddha Shakyamuni’s Religion for Instructing the Buryat Children', published in 1910 by Lama Danja-a Erdeniyeb. The study attempts to trace its complex discursive story, which shows the way the religious didactic narrative was transformed into a textbook for secular Buryat schools of the time. The story of this transformation requires a comprehensive comment on the historical and cultural setting of the early twentieth-century tsarist Russia, in which the author and his text were both embedded. In the appendix to the article, the reader will find my transliteration and English translation of this peculiar text.
This paper engages with current discussions concerning the ways in which human cultures construct... more This paper engages with current discussions concerning the ways in which human cultures construct the sphere labeled as “social” against that of the broadly defined environment. I contribute to these discussions with an analysis of the didactic Buddhist literature of Buryat-Mongols (19th –beg. 20th century), focusing on the image of non-human animals and their position in the social/universal order. With the emergence of environmentalist trends in the humanities, pre-modern/“non-Western” inter-species relationships have often served as counter-alternatives to the problematic “Western” nature-culture dichotomy. While expecting to see the human being described as a part of “nature” in the analyzed texts, I found a different picture: the anthropocentric social sphere is clearly distinguished from animals, and in some fragments the idioms used with regard to animals are reminiscent of European evolutionist discourse. Though an exhaustive analysis of Buryat attitudes towards animals is beyond the scope of this study, this literature gives insight into a particular cultural discourse as represented in reputed sources of the period.
This article considers a place as being filled with the symbolic meanings of the different groups... more This article considers a place as being filled with the symbolic meanings of the different groups controlling that place in different periods of history. It focuses on the example of the Soviet military zone in Transbaikalia, which was created on the site of the Buryat Buddhist monastery of Tsugol in the early 1930s. The military zone went on to replace the previous identity of the place by appropriating the meanings and symbols attached to the monastery. Fifty years later, in the post-Soviet period, the place was "re-appropriated" by the Buryat Buddhist monastery. The article discusses the practices of appropriation and re-appropriation of the place, and the way the competing narratives merge into a multilocal phenomenon.
Artykuł jest poświęcony analizie kształtu i historycznej dynamice stereotypu Chińczyka w społecze... more Artykuł jest poświęcony analizie kształtu i historycznej dynamice stereotypu Chińczyka w społeczeństwie polskim. Oparty jest na badaniach sondażowych zespołu Ewy Nowickiej (1988 i 2018) oraz na nielicznych wynikach badań ilościowych i jakościowych innych autorów. Wizerunek Chińczyka uznaliśmy za szczególnie interesujący w badaniach nad społecznym dystansem jako klasyczny stereotyp zbiorowości „obcego nieznanego”, zbudowany na informacjach pośrednich (głównie medialnych) a nie na wiedzy płynącej z kontaktów osobistych, gdyż są one bardzo ubogie (liczba przebywających na terenie Polski obywateli Chin w r. 2020 niewiele przekraczała 20 tys.). Mała wiedza o Chinach i sąsiadach tego kraju powoduje, że czasami Chińczycy są w społeczeństwie polskim pojmowani w sposób uogólniony, jako Azjaci. W takiej sytuacji społecznej stereotyp obcej grupy skonstruowany jest wokół wartości kluczowych dla kultury społeczeństwa stereotyp tworzącego. W polskim stereotypie Chińczyka dominuje bardzo pozytywnie w kulturze polskiej ceniona cecha „pracowitość” (i jej pochodne). Jest ona związana z trzecią co do częstości cechą – „uległością wobec władzy” (brakiem dążenia do wolności indywidualnej i zbiorowej), a także z drugą co do częstości wskazań grupą cech związanych z uprzejmością, spokojem i ugrzecznieniem. Na skali sympatii Chińczycy lokują się nisko – należą do kilku najmniej lubianych narodów i grup etnicznych. W ostatnich latach następuje wzrost pozytywnego wizerunku Chińczyka, co posiada ewidentny związek ze wzrostem ekonomicznego znaczenia Chin na świecie. To ostatnie zjawisko w odpowiedziach respondentów wyraża się nie tylko w kategoriach podziwu, ale też niepokoju. Badanie przeprowadzone w połowie roku 2018 ukazuje wizerunek Chińczyka w społeczeństwie polskim tak jak on wyglądał niedługo przed wybuchem pandemii COVID-19.
Much has been written about the role of ‘shamanism’ in the making of Mongol kinship. This article... more Much has been written about the role of ‘shamanism’ in the making of Mongol kinship. This article aims to explore the role of Buddhism in constructing kinship, which has received less scholarly attention. In particular, I investigate the ways the ‘anti-family’ orientation of Buddhism was propagated in Buryat society, which had assigned great social importance to kinship networks. In didactic texts compiled by Buryat lamas for the laity in the nineteenth and early twentieth centuries, lamas argued that, despite the impermanent character of kinship, kinship bonds nevertheless were to be arranged in a proper way to avoid multiplying sins. However, lamas did not offer a ready model or a special Buddhist ideal of the family organisation. Like in other regional contexts, Buddhist ethics were adapted to the existing cultural traditions and mostly emphasised proper roles and responsibilities in conjugal and parent-child relationships.
This article is devoted to the text entitled 'A Concise Teaching of Buddha Shakyamuni’s Religion ... more This article is devoted to the text entitled 'A Concise Teaching of Buddha Shakyamuni’s Religion for Instructing the Buryat Children', published in 1910 by Lama Danja-a Erdeniyeb. The study attempts to trace its complex discursive story, which shows the way the religious didactic narrative was transformed into a textbook for secular Buryat schools of the time. The story of this transformation requires a comprehensive comment on the historical and cultural setting of the early twentieth-century tsarist Russia, in which the author and his text were both embedded. In the appendix to the article, the reader will find my transliteration and English translation of this peculiar text.
This paper engages with current discussions concerning the ways in which human cultures construct... more This paper engages with current discussions concerning the ways in which human cultures construct the sphere labeled as “social” against that of the broadly defined environment. I contribute to these discussions with an analysis of the didactic Buddhist literature of Buryat-Mongols (19th –beg. 20th century), focusing on the image of non-human animals and their position in the social/universal order. With the emergence of environmentalist trends in the humanities, pre-modern/“non-Western” inter-species relationships have often served as counter-alternatives to the problematic “Western” nature-culture dichotomy. While expecting to see the human being described as a part of “nature” in the analyzed texts, I found a different picture: the anthropocentric social sphere is clearly distinguished from animals, and in some fragments the idioms used with regard to animals are reminiscent of European evolutionist discourse. Though an exhaustive analysis of Buryat attitudes towards animals is beyond the scope of this study, this literature gives insight into a particular cultural discourse as represented in reputed sources of the period.
This article considers a place as being filled with the symbolic meanings of the different groups... more This article considers a place as being filled with the symbolic meanings of the different groups controlling that place in different periods of history. It focuses on the example of the Soviet military zone in Transbaikalia, which was created on the site of the Buryat Buddhist monastery of Tsugol in the early 1930s. The military zone went on to replace the previous identity of the place by appropriating the meanings and symbols attached to the monastery. Fifty years later, in the post-Soviet period, the place was "re-appropriated" by the Buryat Buddhist monastery. The article discusses the practices of appropriation and re-appropriation of the place, and the way the competing narratives merge into a multilocal phenomenon.
Uploads
Papers by Ayur Zhanaev